Ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ; Τι έχει αλλάξει από τις προηγούμενες εκλογές;

Σε αυτές τις ερωτήσεις θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε.

1. Η προεδρία του Τραμπ

Αν και η οικονομική πολιτική του Τραμπ πριν από την πανδημία είχε μάλλον θετικά αποτελέσματα, η ανεργία είχε πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα (ΠΙΝΑΚΑΣ 1) και η αύξηση του GDP ακολούθησε σταθερή τάση (ΠΙΝΑΚΑΣ 2), οι επιτυχίες αυτές δεν μεταφράστηκαν σε αποδοχή (ΠΙΝΑΚΑΣ 3). 

Με την αλλοπρόσαλλη στρατηγική που ακολούθησε ο Τραμπ στην επέλαση της πανδημίας έχασε και αντικειμενικά και πολιτικά. Αντικειμενικά μεν γιατί ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το θέμα είχε σαν αποτέλεσμα να εξατμιστούν οι όποιες επιτυχίες στα οικονομικά, πολιτικά δε γιατί η υποτίμηση της πανδημίας είχε σαν συνέπεια πολλούς νεκρούς σε πολλές πολιτείες της Αμερικής.

Σε παγκόσμιο επίπεδο η πανδημία ενίσχυσε σε μεγάλο βαθμό και με ελάχιστες εξαιρέσεις τις κυβερνήσεις των κρατών. Η τάση αυτή αποτυπώθηκε στις αρχές του Απριλίου και στις ΗΠΑ.

2. Η εκλογή του Τραμπ το 2016

Η εκλογή του Τραμπ έγινε κόντρα στο μηχανισμό του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Κατόρθωσε να συσπειρώσει την αντισυστημική δεξιά ψήφο για να επιβληθεί στο κόμμα. Επίσης, παρά την υπεροχή της Κλίντον σε απόλυτο αριθμό ψήφων, κατάφερε να κερδίσει οριακά ορισμένες πολιτείες και με αυτό τον τρόπο να κερδίσει τελικά τις εκλογές.

Η εκλογή του Προέδρου στις ΗΠΑ δεν είναι άμεση αλλά έμμεση. Σε κάθε πολιτεία αντιστοιχεί ένας αριθμός εκλεκτόρων ανάλογα με τον πληθυσμό. Το σύνολο των εκλεκτόρων είναι 538. Για να εκλεγεί ο Πρόεδρος χρειάζονται 270 εκλέκτορες. Το σύστημα είναι πλειοψηφικό στις πολιτείες με ελάχιστες εξαιρέσεις. Ο πρώτος σε ψήφους κερδίζει όλους τους εκλέκτορες μιας πολιτείας. Ένας υποψήφιος, είτε κερδίσει με 50,1% είτε με 70%  παίρνει όλους τους εκλέκτορες. Αυτό έγινε και το 2016. Η Κλίντον κέρδισε πολιτείες με σημαντική διαφορά και έχασε με λίγη σε άλλες. Αποτέλεσμα, η Κλίντον ενώ συγκέντρωσε το 48% των ψήφων έχασε τις εκλογές από τον Τραμπ που συγκέντρωσε το 46%. Παρόλα αυτά ο Τραμπ είχε 306 εκλέκτορες ενώ η Κλίντον μόνο 232. Δηλαδή, αν και είχε σχεδόν 3 εκατ. περισσότερες ψήφους από τον Τραμπ έχασε τις εκλογές με μεγάλη διαφορά.

Οι πολιτείες που η Κλίντον έχασε οριακά ήταν:

Η Πενσιλβάνια με 20 εκλέκτορες όπου ο Τραμπ επέτυχε 48,18% και η Κλίντον 47,46%.

Το Μίσιγκαν με 16 εκλέκτορες όπου ο Τραμπ κατέγραψε 47,50% και η Κλίντον 47,27 %

Το Ουισκόνσιν με 10 εκλέκτορες όπου  ο Τραμπ πήρε το 47,22 % και η Κλίντον το 46,45 % των ψήφων.

Η Φλόριντα με 29 εκλέκτορες όπου ο Τραμπ κατέγραψε 49,02 % και η Κλίντον 47,82 %.

Αυτές οι 4 πολιτείες έδωσαν μεν οριακό προβάδισμα στον Τραμπ του επέτρεψαν όμως να κερδίσει 75 εκλέκτορες επιπλέον. Αυτές οι ίδιες 4 πολιτείες είχαν ψηφίσει τον Ομπάμα στις προηγούμενες εκλογές.

Η συμμετοχή στις εκλογές ήταν στο 55,7%. Αρκετά υψηλή, όχι όμως το 58% που είχε καταγραφεί στις προηγούμενες εκλογές.

3. Οι εκλογές του 2020

Οι ερχόμενες εκλογές γίνονται σε ένα πρωτόγνωρο κλίμα. Η πανδημία δεν επέτρεψε να γίνει μια ολοκληρωμένη προεκλογική εκστρατεία. Οι προκριματικές εκλογές διακόπηκαν καθώς οι συναθροίσεις είχαν απαγορευτεί.  Οι πάμπολλοι Δημοκρατικοί υποψήφιοι παραιτήθηκαν τελικά υπέρ του Μπάιντεν. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Μπάιντεν δοκιμάζει την τύχη του στις προεδρικές εκλογές. Η πρώτη φορά ήταν το 1988 σαν αντίπαλος του Μάικλ Δουκάκη. Αναγκάστηκε τότε σε αποχώρηση από την προεκλογική εκστρατεία γιατί χρησιμοποίησε σαν δικό του ένα λόγο του Βρετανού Νιλ Κίνοκ. Η δεύτερη φορά ήταν το 2008 εναντίον του Ομπάμα. Τελικά ο Ομπάμα τον πρότεινε για αντιπρόεδρό του.

Ο ηλικίας 77 ετών Δημοκρατικός υποψήφιος για το αξίωμα του Προέδρου θα είναι, αν εκλεγεί, ο γηραιότερος πρόεδρος. Πριν από αυτόν ήταν ο Τραμπ που έγινε πρόεδρος στα 71 του και ο Ρίγκαν που έγινε πρόεδρος στα 70 του.

Ο ηλικίας σήμερα 77 ετών Τζο Μπάιντεν θα είναι ο γηραιότερος Πρόεδρος αν εκλεγεί

Στις τέσσερις πολιτείες που έκριναν την προεδρική εκλογή το 2016 τα πράγματα, πάντα δημοσκοπικά, έχουν ξεκαθαρίσει:

Η Πενσιλβάνια δίνει 50% στον Μπάιντεν και 40% στον Τραμπ.

Το Μίσιγκαν δίνει 49% στον Μπάιντεν  και 41% στον Τραμπ.

Το Ουισκόνσιν δίνει 49% στον Μπάιντεν και 43% στον Τραμπ.

Η Φλόριντα δίνει 50% στον  Μπάιντεν  και 45% στον Τραμπ.

Οι δημοσκοπήσεις και οι αναλυτές δείχνουν ότι ο Μπάιντεν έχει ήδη τους 270 εκλέκτορες, (μερικοί αναλυτές μάλιστα του δίνουν 316  όταν ο Τραμπ έχει στην καλύτερη περίπτωση μόλις 204. Στις ψήφους ο Μπάιντεν έχει 54% και ο Τραμπ 45%. Σχεδόν 10 μονάδες διαφορά.

Αυτά βέβαια λένε οι δημοσκοπήσεις.

H Κάμαλα Χάρις  είναι η πρώτη έγχρωμη γυναίκα υποψήφια αντιπρόεδρος. Η πρώτη υποψήφια αντιπρόεδρος ήταν η Τζέραλντιν Φεράρο με το ψηφοδέλτιο του Γουόλτερ Μοντέιλ το 1984, σε μια χαμένη εκ των προτέρων εκλογή.

Θα βοηθήσει η υποψηφιότητα της; Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν καμία διαφορά. Ούτε βοήθησε ούτε δημιούργησε πρόβλημα. Το περιβάλλον του Τραμπ βέβαια θα εκμεταλλευτεί στο έπακρο και την ηλικία του Μπάιντεν και την καταγωγή της αντιπροέδρου για να ξυπνήσει τα συντηρητικά αντανακλαστικά των υποστηρικτών του.

Ποιες είναι οι αβεβαιότητες.

Ο μεγάλος αστάθμητος παράγοντας είναι η πανδημία. Οι εκλογές γίνονται την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου. Το 2020 αυτή είναι η 3η Νοεμβρίου. Πώς θα είναι η πανδημία τότε; Θα φοβηθεί ο κόσμος να πάει να ψηφίσει; Τα εκλογικά κέντρα δεν είναι αρκετά. Οι έγχρωμοι εργαζόμενοι θα πρέπει να χάσουν μεροκάματο για να μπορέσουν να ψηφίσουν γιατί η διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα. Συγχρόνως γίνονται εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και σε μερικές πολιτείες για τη Γερουσία και τον Κυβερνήτη. Η λύση θα ήταν η επιστολική ψήφος. Τα Ταχυδρομεία όμως ειδοποίησαν ότι μπορεί να μην καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στον φόρτο εργασίας. Σε πολλές πολιτείες τα γραμματοκιβώτια έχουν αφαιρεθεί για συντήρηση.  Θα επανέλθουν στη θέση τους; Η καταμέτρηση γίνεται κεντρικά. Σε μερικές πολιτείες αυτή η διαδικασία παίρνει πολλές ημέρες. Η αμφισβήτηση ήδη της εγκυρότητας της ψηφοφορίας με επιστολική ψήφο από τον πρόεδρο Τραμπ είναι ίσως η προειδοποίηση για την τακτική που θα ακολουθήσει σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι οριακό.

Μια άλλη αβεβαιότητα είναι η δημογραφική αλλαγή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ο πληθυσμός των λευκών έχει συρρικνωθεί στο 30%. Αν και αυτό ίσως είναι εναντίον του φοβικού Τραμπ, είναι ικανό να συσπειρώσει τους λευκούς ψηφοφόρους που μπορεί να φοβούνται ένα κύμα βίας. Το ακτιβιστικό κίνημα Black Lives Matter θα ενεργοποιήσει αμυντικά ρεφλέξ. Το κλειδί για τις επόμενες εκλογές σε αυτήν την αβεβαιότητα είναι η μεγάλη συμμετοχή.

O Τραμπ έχει μάθει στον ανορθόδοξο πόλεμο και έχει μια μεγάλη ικανότητα να αλλάζει θέσεις και να παραμένει πειστικός

Κανονικά ο Τραμπ έχει λίγες πιθανότητες να επανεκλεγεί με τα δεδομένα της στιγμής. Οι αστάθμητοι παράγονες όμως είναι τόσο πολλοί και τόσο μεγάλοι που το αποτέλεσμα δεν έχει ακόμα κλειδώσει.

4. Οι άλλες εκλογές

Εκτός από τη σημαντικότερη εκλογή που είναι αυτή  του προέδρου, την ίδια μέρα έχουμε και τις εκλογές  για το Κογκρέσο που γίνονται κάθε δύο χρόνια.

Στη Βουλή των Αντιπροσώπων το 2018 οι Δημοκρατικοί κέρδισαν την πλειοψηφία με 235 αντιπροσώπους έναντι 200 των Ρεπουμπλικανών. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν και πάλι  την πλειοψηφία στους Δημοκρατικούς. Ο συσχετισμός δυνάμεων παραμένει ο ίδιος.

Το μεγάλο ενδιαφέρον είναι στη Γερουσία.  Αυτή αποτελείται από 100 Γερουσιαστές οι οποίοι εκλέγονται για 6 χρόνια. Οι εκλογές όμως δεν γίνονται συγχρόνως και για τους 100. Κάθε δυο χρόνια ανανεώνεται το ένα τρίτο του Σώματος.  Η Γερουσία αυτή τη στιγμή ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικανούς: έχουν 53 έδρες, οι Δημοκρατικοί 45 και υπάρχουν δύο ανεξάρτητοι οι οποίοι συνεργάζονται με τους Δημοκρατικούς.

Τον Νοέμβριο θα κριθούν 35 έδρες, 12 που κατέχουν τώρα οι Δημοκρατικοί και 23 που κατέχουν οι Ρεπουμπλικάνοι.

Με βάση τις υπάρχουσες προβλέψεις, στις εκλογές τα δύο κόμματα θα έχουν εξασφαλίσει 47 έδρες το καθένα ενώ για τις υπόλοιπες έξι οι προβλέψεις είναι αμφίρροπες. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν ένα ελαφρύ προβάδισμα στους Δημοκρατικούς. Δεν θα είναι έκπληξη αν οι Δημοκρατικοί καταφέρουν να ελέγξουν τελικά και τη Γερουσία. Σε αυτή την περίπτωση θα έχουμε μια κυριαρχία του Δημοκρατικού Κόμματος.

Οι Δημοκρατικοί είναι λογικά πολύ κοντά σε έναν θρίαμβο. Οι πιθανότητες να ελέγχουν πλήρως όλους τους μηχανισμούς εξουσίας είναι αρκετές. Πρόεδρος κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ο Μπάιντεν. Όμως ο Τραμπ έχει μάθει στον ανορθόδοξο πόλεμο και έχει μια μεγάλη ικανότητα να αλλάζει θέσεις και να παραμένει πειστικός.

Ζούμε την πιο ανορθόδοξη προεκλογική περίοδο των τελευταίων δεκαετιών στις ΗΠΑ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News