Το «αμάν» έχει διττή έννοια. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκφράσει αποδοκιμασία και αγανάκτηση. Μπορεί να εκφράσει θαυμασμό, μπορεί να εκφράσει και απόγνωση.

Η Αμάλ, ή μάλλον εκείνο που εκπροσωπεί η τρεισήμισι μέτρων κούκλα που γυρίζει, από τις αρχές Ιουλίου, τον κόσμο, έχει σίγουρα νιώσει το αμάν σαν απόγνωση, ζώντας μέσα στην κινούμενη άμμο των πολέμων, ακροβατώντας στην κόκκινη γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου. Ένα γράμμα δρόμος το όνομά της με το επιφώνημα του τίτλου, και πολλά, αμέτρητα χιλιόμετρα ο δρόμος που πρέπει να διαβεί, για να βρει εκείνο που κάθε παιδί δικαιούται: την αθωότητα και την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας, τη δυνατότητα να τη ζει χωρίς φρίκη και φόβο.

Μια ασυνόδευτη ανήλικη πρόσφυγας από τη Συρία, που αναγκάζεται να περπατήσει οχτώ χιλιάδες χιλιόμετρα, να περάσει μέσα από χώρες, να διασχίσει βουνά και σύνορα, ψάχνοντας μια νέα φωλιά. Έχει συμβεί σε χιλιάδες παιδιά αυτό που συμβαίνει στην κούκλα Αμάλ. Αλλά, για κάποιο λόγο, όταν το βλέπεις να αναπαριστάται μπροστά σου με μια μαριονέτα δύο φορές πιο ψηλή από τον μέσο άνθρωπο, κολλάς και χαζεύεις. Νιώθεις. Κατανοείς. Το μέγεθος του όγκου, ξαφνικά σου δείχνει το μέγεθος του δράματος.

Μπορεί, βέβαια, να σου δείξει και το μέγεθος του δικού σου δράματος. Του κομπλεξισμού σου. Εκείνου που σε κάνει να συμπεριφέρεσαι με ακατανόητο αρνητισμό και μίσος, απέναντι σε μια ξύλινη μαριονέτα που περνά από τον τόπο σου, ζωντανεύοντας το βασανισμένο ταξίδι ενός παιδιού-πρόσφυγα. Το Διοικητικό Συμβούλιο Μετεώρων έβγαλε μια ανακοίνωση, που μιλά για «νεοπαγανιστικές και ξενόφερτες φιέστες με ξόανα», και αναρωτιέται «τι δουλειά έχει μια μουσουλμάνα κόρη κάτω από τα πολυσταύρια των Μοναστηριών; ».

Αλίμονο, τα πολυσταύρια των Μοναστηριών θα έπρεπε πρώτα να ανοίξουν τις αγκάλες τους, να δώσουν την αγάπη που δίδαξε ο Χριστός σ’ ένα πονεμένο προσφυγάκι, ε; Αλλά, όχι, του ρίχνουν πόρτα. Το διώχνουν. Στη Λάρισα, οργισμένοι κάτοικοι ουρλιάζουν με μένος να φύγει η Αμάλ κι από την δική τους πόλη, δημιουργούν ένταση και συμπλοκές στην προγραμματισμένη εκδήλωση για την υποδοχή της. Ευτυχώς, η ανακοίνωση του Δήμου καταδικάζει τη συμπεριφορά τους, η οποία, ωστόσο, έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί η εκδήλωση, στο δεύτερο αρχαίο θέατρο της πόλης. Και η μισαλλοδοξία συνεχίζεται στα social media, με χυδαίες ρατσιστικές αναρτήσεις για την κούκλα.

Μετά το «αμάν» της απόγνωσης, ένα «αμάν» με αποδοκιμαστικό χαρακτήρα. Πόσο θλιβερό που το συναντά κι αυτό μπροστά της η Αμάλ, πόση ντροπή νιώθεις που βλέπεις ανθρώπους να της γρυλίζουν, σαν άγρια ζώα που τους πάτησε την περιοχή. Μόλις ένα μήνα πριν, αυτοί που γρυλίζουν για ένα προσφυγόπουλο, έβλεπαν τόσους και τόσους να αφήνουν τα σπίτια τους, που παραδίνονταν στο έλεος της φωτιάς. Μπορεί να συνέβη και στους ίδιους. Αλήθεια, δεν ένιωσαν ούτε λίγο τον πόνο του ξεριζωμού; Ή, μήπως, δεν έχουν καταλάβει τι συμβολίζει η ξύλινη κούκλα που έφτασε στον τόπο τους;

Το αποτέλεσμα της εύστοχης καλλιτεχνικής ιδέας Το «Ταξίδι» (Τhe Walk), που είχαν οι Caravan Project με τον Στρατή Βογιατζή, σε συνεργασία με την Έλενα Μαργαριτίδη και τον Ihab Awad Abu Armana, ξεκίνησε με τη δημιουργία μιας ταινίας μικρού μήκους «Αμάλ», η οποία πραγματοποιήθηκε στη Χίο, με επτά εφήβους και επτά παιδιά από τη Συρία που ζούνε στο νησί, και δείχνει την ιστορία μιας νεαρής Σύριας προσφυγοπούλας. Και συνεχίστηκε με το ταξίδι της κούκλας που την υποδύεται μέσα από τον ξύλινο, υπερμεγέθη, σκελετό της, ο οποίος χρειάζεται τρεις χειριστές για να τον κινήσουν.

Η κούκλα Αμάλ ξεκίνησε από τη Χίο, βρέθηκε στα Ιωάννινα, στην Καλαμπάκα, στα Τρίκαλα και τη Λάρισα, πέρασε από την Ελευσίνα, έφτασε στην Αθήνα —εκεί να δείτε τι έγινε— και προχωρά για να συναντήσει όλες τις πρωτεύουσες της Ευρώπης. Το Μάντσεστερ θα είναι ο τελικός σταθμός της, κι εκεί θα την περιμένει το Διεθνές Φεστιβάλ του Μάντσεστερ, για να την εντάξει στο πλαίσιο μιας έκθεσης με θέμα την παιδική ηλικία, δημιουργία τοπικών σχολείων σε συνεργασία με κοινότητες προσφύγων.

Πρόκειται για μια, τεράστιας σημασίας, ανθρωπιστική κίνηση, με πολλές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, αφιερωμένη στα παιδιά που αναγκάζονται να κόψουν τον ομφάλιο λώρο με τις πατρίδες τους βίαια, και προσπαθούν να επανατοποθετήσουν τον εαυτό τους στον κόσμο.

Μόνο ένα «αμάν» αξίζει για τα παιδιά αυτά. Το «αμάν» του θαυμασμού.

ΥΓ. «Αμάν» στα αραβικά, διαβάζω, σημαίνει ηρεμία και ειρήνη. Μακάρι να τη βρουν όλα τα παιδιά που διανύουν χιλιόμετρα για να ξεφύγουν από τους πολέμους και τη φρίκη τους.

ΥΓ2. Τα ίδια και χειρότερα έγιναν την Παρασκευή στο Μεταξουργείο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News