«Μια βδομάδα πέρασε από την αλλαγή της ώρας και ακόμα να το συνηθίσω», είπε μια γυναίκα στο διπλανό τραπέζι, στο καφέ.

«Κι εγώ» ήθελα να πάω να της πω και να την αγκαλιάσω για συμπαράσταση. Γιατί δεν είναι μόνο η μέρα που αλλάζει η ώρα μια δύσκολη μέρα επειδή χάνεις λίγο από τον ύπνο σου. Είναι ένα ολόκληρο διάστημα στο οποίο προσπαθείς να προσαρμόσεις το βιολογικό σου ρόλοι σε διαφορετικά δεδομένα. Και το βιολογικό ρολόι θέλει το χρόνο του.

Πριν πέντε χρόνια, 410 Ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της κατάργησης της αλλαγής ώρας. Οι πολίτες συμφώνησαν δηλώνοντας στην συντριπτική πλειοψηφία τους κουρασμένοι από αυτή τη συνήθεια. Άλλωστε, ο ύπνος του σύγχρονου ανθρώπου είναι ήδη δυσκολεμένος για να υπόκειται σε αλλαγές δύο φορές το χρόνο και μάλιστα αλλαγές που διαταράσσουν τους κιρκάδιους ρυθμούς που ορίζουν τον κύκλο ύπνου και αφύπνισης.

Το σίγουρο είναι ότι δεν είσαι μόνο εσύ που δεν μπορείς να σηκωθείς με τίποτα αυτές τις μέρες όταν ακούς το ξυπνητήρι και νιώθεις χάλια που φεύγεις για τη δουλειά σου κακόκεφος μέσα στα μαύρα σκοτάδια, είναι πολλοί που περνούν το ίδιο.

Η μαζική στέρηση ύπνου έχει διαπιστωθεί, είναι μια παρενέργεια της αλλαγής της ώρας και πάρα πολλοί το βιώνουν συσσωρευτικά. Σίγουρα, δεν είναι μια Κυριακή μόνο που δεν θα κοιμηθείς καλά, είναι μια ολόκληρη περίοδος που θα δεινοπαθήσεις να ρυθμίσεις όλο σου το είναι σε μια νέα πραγματικότητα. Κι όλο αυτό θα μεταφραστεί σε περισσότερες πιθανότητες ατυχημάτων, μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία, δυσθυμία και ατελείωτη υπνηλία.

Ναι, αλλά η αλλαγή ώρας εξοικονομεί ενέργεια, εκμεταλλεύεται το φως της μέρας, σου λέει ο συνήγορος υπεράσπισης. Άλλωστε, αυτός ήταν ο λόγος που καθιερώθηκε εξαρχής, πριν έναν αιώνα και βάλε και συγκεκριμένα το 1916 στη Γερμανία, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο στόχος ήταν η μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος για την αύξηση της παραγωγής πολεμικού υλικού. Κατά τη δεκαετία του 1970 θυμήθηκαν το μέτρο ξανά λόγω πετρελαϊκής κρίσης κι από το 2001 η Ευρωπαϊκή Ένωση το καθιέρωσε, μέχρι που άρχισε να το ξανασκέφτεται το 2018 και πρότεινε την κατάργηση του. Μόνο που η πρόταση δεν έχει αποκτήσει νομική ισχύ και από τότε, η επιλογή εναπόκειται στην κάθε χώρα.

Αν πράγματι η αλλαγή της ώρας εξοικονομεί ενέργεια, έχει νόημα. Πολλές μελέτες όμως έρχονται πλέον να το αμφισβητήσουν και τα συμπεράσματα είναι αντικρουόμενα. Από την άλλη, οι επιπτώσεις στην ψυχολογία και την υγεία δεν είναι αμελητέες. Όταν ολόκληρη μελέτη του Πανεπιστημίου Goethe της Φρανκφούρτης σου λέει ότι διαπιστώνει σημαντική αύξηση των νεκροψιών την πρώτη εβδομάδα μετά τη μετάβαση στη θερινή ώρα, με θανάτους από καρδιαγγειακά επεισόδια, αυτοκτονίες και τροχαία ατυχήματα, καταλαβαίνεις ότι η διατάραξη του βιολογικού σου ρολογιού δεν κάνει πλάκα.

Τι νόημα έχει να συνεχίζεται ένα μέτρο που το πλέον σίγουρο που πετυχαίνει πια είναι να εξαντλεί τους ανθρώπους; Κι εδώ είναι που μπαίνει η πολιτική στο πλάνο για να σου πει ότι όλα εξαρτώνται απ’ αυτήν και τις ισορροπίες που θέλει να υπάρχουν στο τραπέζι. Το ίδιο και ο χρόνος όπως τον δείχνουν τα ρολόγια μας. Δεν είναι τυχαίο που η κατεχόμενη από τη Ρωσία Ουκρανία μπήκε σε ώρα Μόσχας, με μια γεμάτη συμβολισμούς προσαρμογή των δεικτών σε σιδηροδρομικό σταθμό.

Αν μελετήσεις το μηχανισμό που κινεί τους δείκτες των ρολογιών κάθε χώρας θα ανακαλύψεις ότι σχεδόν παντού, ο χρόνος έχει από πίσω του πολιτικές προεκτάσεις. Γιατί η Ισπανία δεν είναι μια ώρα πίσω, όπως θα έπρεπε βάση της γεωγραφικής της θέσης; Γιατί ο δικτάτορας Φράνκο άλλαξε τη ζώνη ώρας της για να διαφοροποιηθεί από τη ναζιστική Γερμανία και από τότε οι δείκτες  των ισπανικών ρολογιών δεν πειράχτηκαν ξανά. Μπορεί να γίνει ολόκληρη διατριβή πάνω στο θέμα ρολόι και πολιτική, αν δεν έχει γίνει ήδη.

Το θέμα, βέβαια, είναι τι κάνεις εσύ που πρέπει να υποστείς τις αλλαγές. Τίποτα δεν μπορείς να κάνεις, πέρα από υπομονή, μέχρι το βιολογικό σου ρολόι να προσαρμοστεί στο ρολόι που αυτομάτως πια αλλάζει στο κινητό σου, δύο φορές το χρόνο. Και να πείσεις τον εαυτό σου ότι είναι ωραίο που τώρα η μέρα έχει μεγαλώσει τόσο. Θα φύγεις το πρωί  με σκοτάδι αλλά θα γυρίσεις με φως.

Και θα ονειρευτείς τις διακοπές που όλο αυτό το φως θα πέφτει πάνω σου σε κάποια παραλία. Δεν πειράζει που νυστάζεις συνέχεια, η ελπίδα κοιμάται τελευταία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News