To «είστε ακόμα μαζί;» είναι σήμερα σαν το «έχεις ακόμα δουλειά;» στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Προφέρεται με το ίδιο μείγμα απορίας, κακεντρέχειας και φθόνου. Ισως και με μια εσάνς υπαρξιακής ennui: «Ολα καταρρέουν, εσείς γιατί όχι;».  

Και όμως ο γάμος έχει αυτόν τον καιρό την τιμητική του. To καλοκαίρι του 2022 είναι αυτό του ξεστοκαρίσματος γαμήλιων τελετών. Τα εξ αναβολής (ακόμα και δύο φορές) μυστήρια δεν έχουν αφήσει φέτος ημερομηνία για ημερομηνία, οι Δευτεριάτικοι γάμοι ήδη σαρώνουν (αφού τα Σαββατοκύριακα είναι προ πολλού sold out), ενώ ένα μεγάλο κομμάτι του 2023 είναι ήδη ρεζερβέ· πρέπει κανείς να τρέξει να προλάβει και τις  ανατιμήσεις. 

 Ο,τι δεν είχε γίνει εδώ και χρόνια, τώρα λαμβάνει χώρα με ζήλο και σφοδρότητα. Διότι φέτος υπάρχει, αν μη τι άλλο, ελευθερία. Οι καλεσμένοι (ειδικά αυτοί που έχουν κληθεί και ξεκληθεί, για να κληθούν ξανά) πρέπει να ανταμειφθούν για την ψυχική οδύνη και  την υπομονή τους. Κανείς δεν θέλει πια να θυμάται ότι μέχρι πρότινος παντρευόσουν με πλέξιγκλας στον μπουφέ και τον γαμπρό μετέωρο πάνω στη ζεμπεκιά (γιατί στις 12 ακριβώς έπρεπε να κλείσει η μουσική).        

Αλλωστε οι κρίσεις είναι «επιταχυντές σχέσεων». Αρκεί μόνο να θυμηθεί κανείς τον Βάλερι και τη Μέσια που παντρεύτηκαν με στολές παραλλαγής, τον περασμένο Μάρτιο, σε ένα σημείο ελέγχου στο Κίεβο.

Διόλου τυχαίο ότι οι γάμοι αυξήθηκαν στις αρχές του Α’  και του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου (με μια άνοδο μάλιστα για τους γάμους σε μικρότερες ή μεγαλύτερες του συνηθισμένου ηλικίες), ενώ κορυφώθηκαν κατά την πρώιμη μεταπολεμική περίοδο. 

Το επισημαίνει και ο γνωστός ελληνοαμερικανός καθηγητής Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών του Γέιλ Νίκολας Χρηστάκης στο βιβλίο του «Το βέλος του Απόλλωνα»: «Ως ένα βαθμό οι καταστροφές μπορεί να εντείνουν τα ρομαντικά συναισθήματα, λόγω ενός φαινομένου γνωστού ως “εσφαλμένη κατανομή της διέγερσης” κατά το οποίο οι άνθρωποι συγχέουν τη συναισθηματική αναστάτωση, ή ακόμα και τον σωματικό κίνδυνο, με μια κατάσταση σωματικής διέγερσης». Κάτι δηλαδή σαν ρομαντικοποίηση του τρόμου. 

Καινούργια και παλιά κουφέτα

Σίγουρα οι γάμοι του φετινού θέρους μοιάζουν με αντίδοτο στο περσινό καλοκαίρι του e-divorce και της πρώτης γενιάς διαζευγμένων της πανδημίας.

 «Ξέρω πολλά ζευγάρια φίλων που παντρεύονται ή θέλουν να παντρευτούν» μου εκμυστηρεύεται μια 32χρονη γυναίκα, εργαζόμενη στην εστίαση. «Σου λέει: “Αφού αντέξαμε μαζί την καραντίνα, δεν έχουμε τίποτα να φοβόμαστε”». Το επιβεβαιώνουν και οι wedding planners. Οσοι παντρεύονται αυτήν την περίοδο (ύστερα από τόσες και τόσες ματαιώσεις, κυριολεκτικές και μεταφορικές) έχουν σχέσεις μασίφ.

Μην ξεχνάμε ότι αυτό το καλοκαίρι ο τόσο απαξιωμένος τα τελευταία χρόνια θεσμός (31.475 γάμοι το 2020 στην Ελλάδα, σε σχέση με 50.318 το 2017, ΕΛΣΤΑΤ) αποκτά νέους ένθερμους θιασώτες. Σύντομα θα φάμε πολλά κουφέτα. Η πανελλήνια καμπάνια «Πες το ναι!» για την ισότητα απέναντι στο γάμο φαίνεται να αποδίδει καρπούς και το δικαίωμα (πολιτικού) γάμου ομοφύλων είναι –αισίως– ζήτημα χρόνου.  

Οσο για τους ήδη κάμποσα χρόνια παντρεμένους, διαπιστώνει κανείς μια αυξημένη παρουσία (ενίοτε και λιγωτική επιδειξιμανία) στα σόσιαλ μίντια, π.χ. με  δημόσιες ευχές για επετείους γάμου που δέκα χρόνια πριν θα επέφεραν την καζούρα και τον λιθοβολισμό. Από την άλλη, ίσως να είναι και ένας τρόπος υπενθύμισης εις εαυτόν και αλλήλους, ότι κάπου, κάπως, σε κάποιο πεδίο της ζωής σου, εξακολουθείς να το παλεύεις.

Οχι ότι δεν εξακολουθούν οι πληγές της πανδημίας. Είναι τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας που συνεχίζονται με αμείωτη ένταση (με 30% των γυναικών παγκοσμίως να έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από τον σύζυγό τους). Είναι η υπεροικειότητα και η απομυθοποίηση στις σχέσεις των παντρεμένων ζευγαριών, αιχμάλωτων στο ίδιο σπίτι δύο χρόνια τώρα. Είναι οι απανωτές υπαρξιακές κρίσεις, π.χ. «Θα αντέξουμε μαζί και τον οικονομικό τυφώνα του 2023;» ή «Σήμερα είμαι αύριο δεν είμαι, γιατί να συνεχίσω να τον-την τρώω στη μάπα;»    

Πολλές οι σκηνές γάμων αυτό το περίεργο καλοκαίρι του 2022. Ακόμα και η αιματηρή δικαστική σάγκα Ντεπ – Χερντ που μόλις έληξε (βάζοντας την εκατοστή ταφόπλακα σε έναν γάμο διάρκειας δεκαπέντε μηνών) είχε τα διδάγματά της για τους κοινούς θνητούς.

Οπως έγραφε η Τζο Ελισoν στους Financial Times (σε ένα άρθρο με τον απίθανο τίτλο «How Depp is your love?»): «…σου δίνει κατά κάποιον τρόπο μια ικανοποίηση το να γνωρίζεις ότι ακόμα και στα πιο στολισμένα και όμορφα κλουβιά, η αληθινή ζωή μπορεί να είναι σκέτη κόλαση».  

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News