Οι πρόσφατες διαδηλώσεις σε σχέση με την εξίσωση των πτυχίων των δραματικών σχολών με τα απολυτήρια λυκείου έχουν και μια άλλη διάσταση. Πολλοί ειδικοί στο χώρο της τεχνητής νοημοσύνης διατείνονται ότι αυτά που διδάσκουμε στα παιδιά μας σήμερα στα σχολεία θα είναι άχρηστα όταν αποφοιτήσουν. «Η τεχνητή νοημοσύνη μεγαλώνει και επεκτείνεται γεωμετρικά. Αυτό που έρχεται θα είναι ραγδαίο, ολοκληρωτικό και ισοπεδωτικό.[…] Θα αλλάξουν όλα και γρήγορα.» εξηγεί ο Γ. Ευστρατιάδης, συγγραφέας του βιβλίου “Metaverse: Avoiding the dark turn”. (Καθημερινή, 2-2-23). Και συμπληρώνει «τα παιδιά μας πρέπει να εκπαιδευτούν πλέον στην εργασιακή ευελιξία, στην ενσυναίσθηση, στη συναισθηματική νοημοσύνη. […] Να μάθουν να μπορούν να αντέξουν ψυχικά τη συνεχόμενη εναλλαγή επαγγελματικού προσανατολισμού».

Ο ιστορικός και φιλόσοφος Γιουβάλ Νώε Χαράρι στο βιβλίο του “21 Μαθήματα για τον 21ο αιώνα” έχει επισημάνει ότι η ανθρωπότητα θα έχει ανάγκη από επιστήμονες φιλοσοφικά καταρτισμένους με υψηλή ενσυναίσθηση, ικανούς να εξελίσσονται δημιουργικά μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον.

Πώς θα εκπαιδεύσουμε τους νέους μας στην ενσυναίσθηση, τη συναισθηματική νοημοσύνη αλλά και στην ψυχική αντοχή και ευελιξία που θα απαιτηθεί; Ποιες νέες αντιλήψεις και ποιες νέες εκπαιδευτικές δομές μπορούν να φιλοξενήσουν τους στόχους αυτούς;

H υποκριτική και το θέατρο έχουν το πλεονέκτημα ότι απαιτούν τη φυσική παρουσία των ηθοποιών που συμμετέχουν. Για τον ηθοποιό το όργανο της έκφρασής του είναι το ίδιο του το σώμα και η φωνή του. Είναι ο ίδιος δημιουργός της τέχνης του και το μέσο έκφρασής της. Πάμε στο θέατρο για να δούμε τη λεπτή συγκίνηση που εκπέμπει ο ίδιος ο ηθοποιός. Αυτό κάνει, προς ώρας, την τέχνη του ηθοποιού απρόσβλητη από τη δυνατότητα της τεχνητής νοημοσύνης να την αντιγράψει. Ταυτόχρονα η θεατρική διαδικασία απομακρύνει τους ανθρώπους από τις πάσης φύσεως οθόνες (κινητό, λάπτοπ, ταμπλετ κλπ.) συμβάλλοντας στην απεξάρτηση των νέων από αυτές, ώστε να μπορούν να διατηρήσουν την πνευματική τους ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση. Η τέχνη της υποκριτικής γίνεται φυσικό ανάχωμα στην επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης.

Η εκπαίδευση στην υποκριτική, από την άλλη, αποσκοπεί στην ισόρροπη ανάπτυξη του διανοητικού, συναισθηματικού και σωματικού επιπέδου. Ο άνθρωπος αντιμετωπίζεται ολιστικά ως μια οντότητα τριών αδιάσπαστων επιπέδων (νους, συναίσθημα, σώμα) τα οποία ως ηθοποιός καλείται να καλλιεργήσει εξίσου για να αναπτύξει την σκηνική του εκφραστικότητα. Ο “άλλος” άνθρωπος στο θέατρο, αντί να αποτελεί κίνδυνο και απειλή, γίνεται καθρέφτης και συμπαραστάτης του ηθοποιού. Με τον “άλλο” υπάρχει αλληλεπίδραση, που οδηγεί στην αλληλοκατανόηση και στη βαθιά ενσυναίσθηση. Αυτό αφορά τόσο στην αλληλεπίδραση μεταξύ των δρώντων ηθοποιών όσο και στη μελέτη ενός ρόλου σε ένα έργο: ο ηθοποιός καλείται “να μπει στη θέση” ενός άλλου προσώπου δηλαδή να συναισθανθεί τον κόσμο του. Μέσα από όλες τις διαδικασίες αυτές χτίζεται σταδιακά η ψυχική ευελιξία και αντοχή του ηθοποιού. Δεν χρειάζεται να γίνουν όλοι επαγγελματίες ηθοποιοί. Χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην εκπαίδευση του σωματικού και συναισθηματικού επιπέδου των σπουδαστών και να αποκαθηλωθεί η πρωτοκαθεδρία του εγκεφάλου ως μοναδικού και αξιόλογου στόχου εκπαίδευσης. Κι αυτό είναι κάτι που το θεατρικό πλαίσιο εκπαίδευσης προσφέρει απλόχερα.

Σήμερα η ελληνική κοινωνία μοιάζει να υπνοβατεί παραζαλισμένη από τα θέλγητρα των ηλεκτρονικών οθονών. Η καλλιτεχνική εκπαίδευση στη συνείδησή της παραμένει μια περιθωριακή δραστηριότητα με αμφίβολη αξία. Μήπως όμως ανατέλλει μια νέα εποχή που θα “έρθουν τα πάνω κάτω” και η δυνατότητα της ολιστικής εκπαίδευσης που προσφέρει η τέχνη θα αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις ζωές μας (και των παιδιών μας);

* Ο Γιώργος Χαρατζάς είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News