Η ουσιωδέστερη αναγκαιότητα της σύγχρονης καθημερινότητας ενηλίκων και ανηλίκων τείνει να γίνει η ψυχανάλυση. Δεν εννοώ βέβαια ότι είμαστε διαγνωσμένοι ψυχασθενείς (έχετε κάνει ποτέ ανάλογα τεστ; Ποτέ δεν ξέρεις…) αλλά είμαστε σίγουρα ασθενείς (αδύναμοι) ως προς τα ψυχικά και συναισθηματικά μας βιώματα. Η επαγγελματική, η σχολική, η οικογενειακή και η πολιτική καθημερινότητα μας συνθλίβουν. Τα «νούμερα» μας κατατρύχουν και οι παντός είδους «δείκτες» είναι εις βάρος

Καταρχάς, τα ονόματά μας τείνουν να αντικατασταθούν από έναν πολυψήφιο αριθμό με αρκετά δεκαδικά ψηφία: ο αριθμός της αστυνομικής μας ταυτότητας, αριθμός μητρώου του δήμου, αριθμός φορολογικού μητρώου, ΑΜΚΑ. Το όνομά μας σκέτο δεν φθάνει ποτέ. Μας έχουν γίνει εμμονή και άλλα νούμερα: του τραπεζικού λογαριασμού (όσο μεγαλύτερο, τόσο καλύτερα) του παντελονιού (όσο μικρότερο, τόσο καλύτερα), του ελέγχου προόδου στο σχολείο, στα τεστ και τα διαγωνίσματα. Αυτά τα τελευταία μας στιγματίζουν από τη σχολική ζωή: ο Κώστας είναι «του 18», οπότε σημαίνει ότι είναι Έλληνας, καλό παιδί, με επαγγελματικές προοπτικές, από ευκατάστατη οικογένεια -γιατί σίγουρα θα πηγαίνει φροντιστήριο- ενώ η Μαρία «του 12» είναι καταδικασμένη θα είναι σίγουρα χαμηλού νοητικού επιπέδου, από φτωχή οικογένεια, με περιορισμένες δυνατότητες, άστα να πάνε. Το νούμερο της ηλικίας και των κιλών, αυτά και αν έχουν γίνει εμμονή: η Ελένη ετών 25 – κιλών 55 πρέπει να το γράψει στο βιογραφικό της, πώς θα βρει δουλειά; Άλλοι έχουν άγχος με το νούμερο του τηλεφώνου τους ή της σειράς αναμονής για τον πάγκο των τυριών στο σούπερ μάρκετ και την τράπεζα.

Οι δείκτες είναι και αυτοί νούμερα που τεντώνουν κάθε ευαίσθητη χορδή της ύπαρξής μας. Οι οικονομικοί και χρηματιστηριακοί δείκτες, δείκτες επαγγελματικής αξιολόγησης, οι δείκτες νοημοσύνης, οι στατιστικές αυτοκτονίας, οι έρευνες αγοράς, οι δείκτες του πληθωρισμού, ακόμη και οι δείκτες μάζας σώματος…

Ασυνείδητα, υποσυνείδητα και ενσυνείδητα δημιουργούνται διαταραχές της ψυχικής και συναισθηματικής νοημοσύνης, αγωνία, μελαγχολία, εσωστρέφεια, εκνευρισμός, αδιέξοδα δύσκολα διαχειρίσιμα, με ακραίες εκδηλώσεις, σε ένα ευρύ φάσμα ηλικιών και ανθρώπινων χαρακτήρων.

Δυστυχώς δεν έχω να προτείνω εύκολα μεταλλαγμένα, γενόσημα χημικά ή φυτικά, βιολογικά ή συνθετικά φάρμακα, που να δικαιολογούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία, με αμφίβολες συνέπειες και υπολανθάνουσες παρενέργειες. Προτείνω όμως την ανακουφιστική και παρηγορητική δράση της Τέχνης, όπως διδάσκει και ο μεγάλος Αλεξανδρινός ποιητής Καβάφης «τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε – για λίγο – να μη νιώθεται η πληγή»

Μια βουτιά στη θάλασσα της λογοτεχνίας, του θεάτρου, της μουσικής μπορεί να οδηγήσει σε απάνεμο λιμάνι την ψυχή μας, να δώσει μια άλλη διάσταση στην καθημερινότητα, να γεμίσει το υπαρξιακό κενό, να γεφυρώσει το χάσμα της λογικής με το συναίσθημα. Η επαφή με την Τέχνη μπορεί να δώσει ελπίδα και όραμα, να χρωματίσει τα όνειρά μας, να ανοίξει τα φτερά της δημιουργικότητας και της φαντασίας. Ένας λόγος, μια φράση, ένας στίχος, μια λέξη, μια μελωδία μπορεί να δώσει ζωή σε μια ανάμνηση ξεχασμένη στο σκονισμένο μπαούλο του μυαλού μας, να ξυπνήσει την ευαισθησία μας, να αφυπνίσει τον προβληματισμό μας, να εξάψει τη δημιουργικότητά μας. Είναι ψυχική αναγκαιότητα να γίνουμε μύστες κάθε μορφής ποιοτικής Τέχνης.

Ας γίνουμε όλοι συνεργάτες στο παρασκήνιο, στο προσκήνιο, στη σκηνή του θεάτρου, στη δημιουργία της λογοτεχνίας, της ποίησης, της μουσικής. Ας κάνουμε την Τέχνη το μόνο αντίδοτο που θα αφαιρέσει το στερητικό -α- από το ψυχικό μας α-διέξοδο και ας βαδίσουμε το μονοπάτι της εξόδου από το λαβύρινθο του εαυτού μας, σε πείσμα των δύσκολων καιρών που ζούμε!

* Η Σοφία Ι. Μαργαρίτη είναι φιλόλογος – συγγραφέας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News