Αλήθεια τι κοινό μπορεί να έχουν οι μονομάχοι της ρωμαϊκής αρένας με τους σύγχρονους τηλεοπτικούς  survivors; η απάντηση δεν είναι δύσκολο να δοθεί: σχεδόν τα πάντα. Τα πάντα, εκτός από το ρίσκο του μονομάχου που στην αρχαιότητα βέβαια ήταν σαφώς μεγαλύτερο…

Στην αρχαία Ρώμη, στις τάξεις των περίφημων μονομάχων δεν εντάσσονταν μόνο αιχμάλωτοι, σκλάβοι ή καταδικασμένοι εγκληματίες που αποκτούσαν έτσι μια δυνατότητα να σωθούν αλλά και ελεύθεροι «πολίτες». Οπως μας πληροφορεί ο ιστορικός Τάκιτος, μεγάλος αριθμός μονομάχων προερχόταν από το κοινωνικό περιθώριο όπως φτωχοί και ανεπιθύμητοι νέοι ή άκληροι βετεράνοι του πολέμου. Μάλιστα, ορισμένες ιταλικές πόλεις έδιναν οικονομικά κίνητρα στους ανεπιθύμητους μεταξύ των νέων, για να ενταχθούν στις τάξεις των μονομάχων. Υπέγραφαν αντί αμοιβής και δεσμεύονταν με όρκο απόλυτης υποταγής στον εκπαιδευτή.

Ίσως να μην είναι τόσο γνωστό, αλλά υπήρχαν και γυναίκες μονομάχοι, ανάλογης καταγωγής, που πάλευαν μεταξύ τους ή με άγρια ζώα προσφέροντας εξαιρετικό θέαμα.

Για να ενισχύσουν τη θέση τους στην αρένα οι μονομάχοι μάθαιναν να τιμούν το κοινό και εκείνο σε αντάλλαγμα τους προσέφερε δόξα και αναγνώριση. Και η μεγάλη τους δημοτικότητα οδηγούσε στη διοργάνωση όλο και πιο πλούσιων και δαπανηρών θεαμάτων ή μονομαχιών…

Το μεροκάματο λοιπόν και η ανάγκη των πιο φιλόδοξων νέων (αγοριών και κοριτσιών) να έχουν το δικό τους κοινό για να τους επικροτεί και να τους θαυμάζει, είναι η κοινή ανάγκη που οδηγεί έναν σύγχρονο νέο, όπως και έναν νέο στα χρόνια της ρωμαϊκής ακμής, να δοκιμάσει την τύχη του ως survivor.

Ειδικά στη σημερινή Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, όπου η αμοιβή της εργασίας είναι τόσο εξευτελιστική και η ανεργία σκαρφαλωμένη τόσο ψηλά, είναι φυσικό ένα τέτοιο παιχνίδι με καλή αμοιβή και ακόμη καλύτερο έπαθλο, να προσελκύει αρκετούς νέους χωρίς σταθερή δουλειά, προερχομένους κυρίως από τον χώρο του θεάματος (τέχνη, αθλητισμός) καθώς εκείνοι διαθέτουν την αναγκαία οικειότητα με τη δημοσιότητα.

Είπαμε στην αρχή πως οι δύο εποχές διαφέρουν ως προς το ρίσκο που αναλαμβάνουν οι μονομάχοι. Άλλο να πεθάνεις στην αρένα κι άλλον να χάσεις το έπαθλο.

Υπάρχει και μια δεύτερη διαφορά: το φιλοθεάμων κοινό. Σήμερα περιορίζεται στο να απολαμβάνει τον ανταγωνισμό των παιχνιδιών, τις ίντριγκες και τα κουτσομπολιά των μονομάχων. Με το αίμα όμως, δεν αντέχει –τουλάχιστον ακόμη– να παθιαστεί.

Α, η αρένα, έχει κι αυτή αλλάξει… έγινε ο καναπές του καθιστικού. Και η επευφημία του κοινού προς τον μονομάχο, δεν γίνεται πλέον με όρθωση χειρός αλλά από τηλεφώνου.

*Ο Παναγιώτης Κουβαλάκης είναι κοινωνικός ανθρωπολόγος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News