Νομίζω ότι η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι απλή. Ο «Δρομέας» ανήκει σε αυτόν που τον έχει χρηματοδοτήσει και εν δυνάμει, στην περίπτωση δωρεάς, στους δωρολήπτες του.

Οπότε, ποιος μπορεί να αποφασίζει για την τύχη του; Προφανώς ο εκάστοτε ιδιοκτήτης του, ο οποίος μάλιστα ήταν ιδιώτης, δεν θα έδινε λογαριασμό σε κανέναν.

Γιατί λοιπόν στην περίπτωση του δικού μας «Δρομέα» μπορεί να έχει άποψη ο καθένας μας για την τύχη του; Προφανώς γιατί είναι τοποθετημένος σε κοινόχρηστο χώρο, οπότε αισθανόμαστε ότι μας αφορά και ότι μας ανήκει (με ή χωρίς εισαγωγικά) και, ζώντας σε μια δημοκρατική χώρα, μπορούμε να διατυπώσουμε ελεύθερα τις απόψεις μας, στην προκειμένη περίπτωση για τις αποφάσεις της Διοίκησης, προσπαθώντας, και με τον τρόπο αυτό, να τις επηρεάσουμε ανάλογα με τις προτιμήσεις και τα συμφέροντά μας.

Στο δημοκρατικό αυτό πλαίσιο, η άποψη του καθενός μας δεν μπορεί παρά να έχει έχει την ίδια βαρύτητα με αυτή των υπολοίπων. Θεωρώ δε ως δεδομένο, και ελπίζω να μην κάνω λάθος, ότι στη σύμβαση ανάθεσης του συγκεκριμένου έργου στον καλλιτέχνη, δεν υπάρχει κάποιος όρος που θα επιβάλλει στον εκάστοτε ιδιοκτήτη του έργου, ότι η «χρήση» αυτού θα υπόκειται στην έγκριση του δημιουργού του.

Οπότε για πιο λόγο θα έπρεπε να γνωρίζουμε καν, πολλώ δε μάλλον, να λαμβάνουμε ιδιαιτέρως υπόψη μας την άποψη του καλλιτέχνη του, αφού πια το έργο δεν του ανήκει. Ο καλλιτέχνης μετά την παράδοση και εξόφληση του έργου του είναι ένας ακόμα «καταναλωτής» της Τέχνης (του) όπως και οι υπόλοιποι χιλιάδες συμπολίτες και επισκέπτες της πόλης μας.

Σε κάποιους λοιπόν αρέσει ο «Δρομέας» να είναι στην Ομόνοια, σε κάποιους στο Hilton κ.ο.κ., περί ορέξεως δεν τίθεται θέμα. Η άμεση εμπλοκή του καλλιτέχνη στην εν λόγω συζήτηση από προνομιακή θέση είναι νομίζω προβληματική για τους εξής λόγους:

• Αρχικά είναι κατ’ εξοχήν μεροληπτική. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Το κάθε έργο του κάθε καλλιτέχνη (που επαναλαμβάνω, δεν του ανήκει πλέον, και νομικά και μεταφορικά) δεν παύει να είναι «παιδί» του. Οπότε, «Γιάννης κερνά – Γιάννης πίνει». Αναρωτηθείτε λοιπόν, θα έπρεπε να ζητηθεί η γνώμη των δημιουργών των αγαλμάτων των Λένιν, Μαρξ κλπ. για την τύχη τους μετά την πτώση των καθεστώτων του ανατολικού μπλοκ;
• Δεύτερον, γιατί να ακολουθηθεί άλλη διαδικασία για την επιλογή των έργων που θα ανταλλαχθούν, ανάλογα με το εάν ο δημιουργός τους είναι εν ζωή ή μη;

Με βάση τα ανωτέρω, δεν έχει σημασία να γνωρίζουμε τα ακριβή γεγονότα της επικοινωνίας της κυρίας Υπουργού με τον κ. Βαρώτσο. Ο κ. Βαρώτσος δεν θα έπρεπε επισήμως ούτε καν να ερωτηθεί για το πως αισθάνεται για το συγκεκριμένο θέμα, πολλώ δε μάλλον να του ζητηθεί η έγκρισή του για την μετακίνηση/ ανταλλαγή του αγάλματός του.

Δεν τον γνωρίζω τον κ. Βαρώτσο. Νομίζω όμως ότι και αυτός θα έπρεπε να αποφύγει να εκφέρει γνώμη για την τύχη του έργου του. Αυτό για δύο λόγους. Πρώτον για λόγους ταπεινοφροσύνης, αντιλαμβανόμενος ότι η όποια γνώμη του δεν μπορεί παρά να είναι μεροληπτική. Δεύτερον για αυτό που πολλοί καλλιτέχνες λένε, και εικάζω ότι και ο κ. Βαρώτσος θα υιοθετούσε, ότι δηλαδή το όποιο έργο τους (ποίημα, τραγούδι κλπ) ανήκει στο κοινό του, το οποίο το απολαμβάνει και το αφομοιώνει με τον τρόπο του, και που πιθανόν κάποια μέρα μπορεί ακόμα και να το βαρεθεί και να το απορρίψει. Γιατί το συγκεκριμένο έργο να διαφέρει από τα υπόλοιπα;

Δεν θέλω να εκφράσω άποψη στο πως θα έπρεπε να είχε δρομολογηθεί η διαδικασία επιλογής των προς ανταλλαγή έργων τέχνης. Επαναλαμβάνω πάντως ότι στη διαδικασία αυτή οι εμπλεκόμενοι δημιουργοί δεν θα έπρεπε να έχουν προνομιακή θέση.

Προφανώς οι αποφάσεις της Διοίκησης δεν γίνεται να αρέσουν όλες σε όλους (ακόμα και αν είχαν ακουστεί όλες οι απόψεις). Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε υπάρχουν και οι εκλογές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News