Καθώς οι μνήμες από την περίοδο της πιο πρόσφατης χρεοκοπίας της χώρας μας (2010-2018) είναι ακόμα νωπές, ειδικά της άφρονος διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, και παρά τις αλλεπάλληλες διεθνείς κρίσεις της τελευταίας 4ετίας, υπάρχει η αίσθηση μίας σχετικής ομαλότητας, την οποία πιστώθηκε η κυβέρνηση της ΝΔ και προσωπικά ο κ. Κ. Μητσοτάκης στις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023.

Κι όμως αρκετοί πολίτες προτάσσουμε ως κρίσιμη για την πατρίδα μας την ανάγκη αλλαγής του πλαισίου εντός του οποίου κρίνονται οι παραπάνω περίοδοι διακυβέρνησης. Με άλλα λόγια θέλουμε να υπερβούμε το δίλλημα Μητσοτάκης ή Τσίπρας. Εξηγούμαι.

Υπάρχουν δύο βασικές σχολές πολιτικής σκέψης: η μία σχολή λέει να κάνεις την καλύτερη δυνατή διαχείριση των πολλαπλών προβλημάτων στη μικροκλίμακα, και σταδιακά να διευρύνεις το πεδίο δράσης σου. Η δεύτερη σχολή λέει να καθορίζεις τη βασική κατεύθυνση που θες να δώσεις στη μακροκλίμακα, το όραμα με άλλα λόγια, και στη βάση αυτή, ανάλογα, να διαχειρίζεσαι τα πολλαπλά προβλήματα της μικροκλίμακας. Μάλλον η χρυσή τομή είναι ο συνδυασμός των παραπάνω, όμως η χώρα εδώ και πολλά χρόνια στερείται οράματος, αγνοεί δηλαδή εντελώς τη δεύτερη σχολή πολιτικής σκέψης, γεγονός που γεννά νέα προβλήματα, καθόλου αμελητέα.

Την τελευταία 20ετία όλες οι κυβερνήσεις κάνουν διαχείριση προβλημάτων στη μικροκλίμακα και ζητούν να κρίνονται σε αυτό το πλαίσιο: από την κυβέρνηση Καραμανλή (2004-2009) που χρεοκόπησε τη χώρα και τις μνημονιακές κυβερνήσεις (2010-2019) που διαγωνίστηκαν στο ποια θα εφαρμόσει πιο αξιόπιστα τις δεσμεύσεις έναντι των δανειστών, ως την κυβέρνηση Μητσοτάκη (2019-2023) που αντιμετώπισε την ελληνική εκδοχή εισαγόμενων κρίσεων.

Είναι αυτός όμως ο τρόπος άσκησης πολιτικής επωφελής για τη χώρα; Ας δούμε ένα ενδεικτικό στοιχείο που αφορά στην ποιότητα της Δημοκρατίας μας, η οποία την τελευταία 20ετία έχει μειωθεί σημαντικά. Τον αριθμό πολιτών που συμμετέχουν στις εθνικές εκλογές: το 2004 7,57 εκατομμύρια συμπολίτες μας προσήλθαν στις κάλπες, και τα δημογραφικά δεδομένα της εποχής έλεγαν ότι 2,1 εκατομμύρια πολιτών ηλικίας 0-18 ετών επρόκειτο να αποκτήσουν σταδιακά δικαίωμα ψήφου μέσα στην επόμενη 20ετία. Στις εκλογές του περασμένου μήνα, σχεδόν 20 χρόνια μετά, προσήλθαν στις κάλπες μόλις 6,06 εκατομμύρια πολιτών, χωρίς να έχει μεταβληθεί ο συνολικός πληθυσμός ή η ηλικιακή διαστρωμάτωση της χώρας, δηλαδή 1,5 εκατομμύριο λιγότεροι πολίτες. Η αποχή αυξανόταν χωρίς εξαιρέσεις σε κάθε επόμενη εκλογική αναμέτρηση μεταξύ 2007-2019. Καθίσταται εύλογη η διαπίστωση ότι ένα σημαντικό μέρος των ανθρώπων που θεμελίωσαν δικαίωμα ψήφου την τελευταία 20ετία δε συμμετέχουν στη δημοκρατική διαδικασία, όπως βέβαια και άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών που συμμετείχαν, πλέον την έχουν απαξιώσει.

Εξάλλου, στην τελευταία ετήσια έκθεση του Τμήματος Ερευνών του περιοδικού Economist η Ελλάδα κρίνεται ως «ελαττωματική δημοκρατία», όπως συμβαίνει στη σχετική ετήσια έκθεση εδώ και πολλά χρόνια.

Η απουσία συνολικού αφηγήματος για το μέλλον και την πορεία της χώρας έχει αποξενώσει πολλούς πολίτες από τη δημοκρατική διαδικασία. Δε βρίσκουν σημεία ταύτισης με το «πολιτικό παιχνίδι», όπως αυτό έχει καταλήξει να διεξάγεται.

Έπειτα, οι βασικές παροχές που θα έπρεπε να προσφέρει το Κράτος μας προς τον πολίτη, γρήγορη και αμερόληπτη δικαιοσύνη, αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, σωστά διαρθρωμένο και συμπεριληπτικό εθνικό σύστημα υγείας, δημιουργικό εκπαιδευτικό σύστημα, δημοσιονομικά ευσταθές σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, αξιόπιστη ενημέρωση, υπολείπονται σημαντικά των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις και τεχνολογικές εξελίξεις, γεγονός που αποτυπώνεται διαφορικά σε πολλαπλούς δείκτες.

Ενδεικτικά, η Ελλάδα είναι προτελευταία στην «Ευρώπη των 27» στον δείκτη ψηφιακής διακυβέρνησης (και τρίτη από το τέλος στο συνολικό δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας), που καταγράφει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει κακή θέση στον «δείκτη ελευθερίας του Τύπου», είναι προτελευταία πανευρωπαϊκά στον «δείκτη ανθρώπινης ελευθερίας» του Ινστιτούτου CATO, έχει κακή θέση στον «δείκτη αντίληψης της διαφθοράς» της Διεθνούς Διαφάνειας, ενώ τέλος, σύμφωνα με το διαδικτυακό κόμβο δεδομένων IndexMundi, η Ελλάδα καταλαμβάνει κακή θέση στην αντίληψη διαφθοράς στο δικαστικό σώμα και ακόμα χειρότερη στην αντίληψη διαφθοράς στο πολιτικό προσωπικό, ενώ έχει ήδη από το 2017 δημοσιευτεί αναλυτική μελέτη της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ σχετικά με τη πολυνομία και κακονομία στην Ελλάδα.

Τα παραπάνω αποκαρδιωτικά δεδομένα, δυστυχώς, συνάδουν και με την εμπειρική, βιωματική προσέγγιση. Τα αντανακλαστικά, η οργανωτική ή επιχειρησιακή επάρκεια του ελληνικού Κράτους, όταν χρειάστηκε να προστατεύσει τους πολίτες ή/και τις περιουσίες τους, σε έκτακτες συνθήκες, όπως π.χ. στην περίπτωση των πυρκαγιών της Πελοποννήσου το 2007 ή στο Μάτι το 2018, ήταν απογοητευτικά. Ακόμα όμως και σε συνθήκες σχετικής ομαλότητας, και μετά το πολύ πρόσφατο δυστύχημα στα Τέμπη, αναρωτιέται κανείς πόσο σίγουρος μπορεί να νιώθει για πράγματα που θεωρούσε πολύ δεδομένα μέσα στην καθημερινότητά του, όπως είναι η ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών.

Όταν το πολιτικό προσωπικό που διαχειρίζεται την εξουσία δεν τολμά να εμφυσήσει στα στελέχη του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα το κατάλληλο φρόνημα, μέσω της δια βίου εκπαίδευσης/ εξέλιξης τους, της αναβάθμισης μισθών και υποδομών, και της πλήρους αποκομματικοποίησης της Δημόσιας Διοίκησης, που θα επιτρέψει τον εκ βάθρων εκσυγχρονισμό του Κράτους, πώς θα καταφέρει να εκτρέψει τη χώρα από το φαύλο κύκλο της κακοδιαχείρισης, της διοικητικής αναποτελεσματικότητας και τελικά των περιοδικών χρεοκοπιών τις οποίες υφίσταται σχεδόν νομοτελειακά ως ιστορική παρακαταθήκη;

Πώς μπορεί τελικά να οικοδομηθεί ένα απαραίτητο, μακρόπνοο, αξιόπιστο πλάνο βιώσιμης οικονομίας και τελικά κοινωνίας, εάν απουσιάζει η οπτική για τη θέση και το ρόλο της χώρας μας στη μακροκλίμακα των διεθνών γεωπολιτικών συσχετισμών και των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προκλήσεων, κλιματικών, υγειονομικών, και άλλων;

Ο κ. Κ. Μητσοτάκης προτάσσει τη διαχειριστική του υπεροχή έναντι των κκ. Τσίπρα-Ανδρουλάκη ως βασικό κριτήριο για την ψήφο των πολιτών, και τάζει περεταίρω μειώσεις των φόρων. Από την άλλη, οι δύο τελευταίοι διαγωνίζονται μεταξύ τους για το σε ποιον θα εναποθέσει ο πολίτης την ευθύνη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και μιλούν για μία δίκαιη αναδιανομή των διαθέσιμων πόρων. Όλα αυτά είναι δυστυχώς κοντόφθαλμα. Κανείς τους δεν προτείνει ένα μακρόπνοο σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης για τη χώρα, κοινωνικής και ατομικής ευημερίας, κανείς τους δεν ενδιαφέρεται για την ενδυνάμωση της δημοκρατίας μας, κανείς τους δε φαίνεται να ανησυχεί για τις διεθνείς προκλήσεις, κλιματικές, γεωπολιτικές, υγειονομικές, που ήδη επηρεάζουν πολλές χώρες, αναμεσά τους και την πατρίδα μας.

Για πολλούς πολίτες από εμάς, όμως, αυτά είναι τα διακυβεύματα των φετινών και μελλοντικών εκλογικών αναμετρήσεων. Αυτά οριοθετούν το πλαίσιο μίας φρέσκιας, εναλλακτικής πολιτικής πρότασης, που χτίζουμε μεθοδικά, και τη θέτουμε στην κρίση των συμπολιτών μας, με πρώτο σταθμό τις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023.

* Κωνσταντίνος Καλαφατάκης
Ιατρός, Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικών Νευροεπιστημών
Γραμματέας του Βολτ Ελλάδας
Επικεφαλής του ψηφοδελτίου της εκλογικής περιφέρειας Α’ Πειραιά για το ΠΡΑΣΙΝΟ & ΜΩΒ

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News