Αναντίλεκτα, η Παιδεία αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους τομείς όπου ένα κράτος χρειάζεται να διαθέσει παντός είδους πόρους (ανθρώπους, κεφάλαια, χρόνο κ.τ.λ) για την ολοκλήρωση των δομικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται καθώς και για την συνεπή υπηρέτηση ενός ευρύτερου προγραμματισμού με στόχο την αναβάθμιση των παρεχόμενων πολιτικών, των μορφωτικών αγαθών όπως και των υφιστάμενων εκπαιδευτικών δομών-φορέων. Η Παιδεία, με άλλα λόγια, είναι μια μακροπρόθεσμη “επένδυση” -η πιο σημαντική και χωρίς άμεσα απτά αποτελέσματα- που δύναται να επηρεάσει και να μεταβάλει το πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό και εθνικό γίγνεσθαι.

Οι βασικοί τομείς δράσης για μια ποιοτική Παιδεία και εκπαίδευση που συμβάλλει, συνολικά, στην ευημερία ενός τόπου και των ανθρώπων του είναι οι εξής: α) η διαμόρφωση ενός σταθερού-στρατηγικού πλάνου, με σαφές όραμα και κατεύθυνση αλλά και με -ταυτόχρονη- εξάλειψη της πολυνομίας και της κακονομίας, β) η βελτίωση των κτιριακών εγκαταστάσεων, των υποδομών και του υλικοτεχνικού εξοπλισμού, γ) η εκπαίδευση-επιμόρφωση-αξιολόγηση του προσωπικού και δ) η τροποποίηση και αναθεώρηση των υπαρχόντων Αναλυτικών Προγραμμάτων σ΄ όλες τις βαθμίδες και τις μορφές εκπαίδευσης.

Όλα τα παραπάνω καθίστανται αδύνατον να πραγματοποιηθούν, δίχως μια ικανή, αποτελεσματική και καταρτισμένη ηγεσία. Αναφέρομαι, δηλαδή, σε ανθρώπους που βρίσκονται στα ανώτατα διοικητικά κλιμάκια και σε θέσεις ευθύνης (Υπουργείο Παιδείας, Ι.Ε.Π, ΕΘΑΑΕ, Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, Σχολικές μονάδες, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα κ.τ.λ). Μια καίρια μεταρρύθμιση, σε ΄να ευρύτερο πλαίσιο αλλαγών, θα μπορούσε να ΄ναι η δημιουργία μιας Ανώτατης Εθνικής Σχολής Στελεχών Εκπαίδευσης είτε ως αυτόνομος φορέας είτε ως ένα από τα τμήματα εξειδίκευσης της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (θα εισάγεται, όμως, μεγαλύτερος αριθμός ατόμων συγκριτικά με τ΄ άλλα τμήματα).

Η Ανώτατη Εθνική Σχολή Στελεχών Εκπαίδευσης δε θα αποτελεί, απλώς, ένα ακόμη (μεταπτυχιακό) τμήμα Διοίκησης και Διαχείρισης Εκπαιδευτικών Μονάδων. Στη χώρα μας εντοπίζονται πολλές τέτοιες σχολές, στις οποίες γίνεται εξαιρετική δουλειά. Εδώ, χρειάζεται κάτι διαφορετικό. Σκοπός της θα είναι η προετοιμασία και η κατάρτιση “προικισμένων” ανθρώπων που θα εισάγονται σ΄ αυτήν -και οι οποίοι θα πληρούν τα υψηλά κριτήρια που θα τίθενται-, ώστε ν΄ αναλάβουν τα ηνία της Παιδείας και να την οδηγήσουν σε ΄να ανώτερο επίπεδο που θα ανταποκρίνεται στις πολυσύνθετες ανάγκες της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης εποχής καθώς και στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής επικράτειας.

Η σχολή αυτή θα μπορούσε να ιδρυθεί από το ελληνικό κράτος και, στη συνέχεια, να στελεχωθεί από ικανούς και έμπειρους Πανεπιστημιακούς, ανθρώπους της εκπαίδευσης, στελέχη της αγοράς, εκπαιδευτικούς συμβούλους/αναλυτές από την Ελλάδα κι από το εξωτερικό. Να ενέχει ένα σαφές κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας που θα στηρίζεται στα πετυχημένα πρότυπα ανάλογων Ιδρυμάτων του εξωτερικού και των ανεπτυγμένων εκπαιδευτικών συστημάτων, μακριά από τις αγκυλώσεις, τις παθογένειες και τις κωλυσιεργίες που, παραδοσιακά, μαστίζουν εν γένει τα Ελληνικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Ακόμη, χρειάζεται να έχει μια ευέλικτη δομή και Διοικητικά Όργανα θετικά διακείμενα τόσο στις συμπράξεις με άλλους δημόσιους-ιδιωτικούς φορείς όσο και στην αποδοχή χρηματοδοτήσεων, χορηγιών και δωρεών από διάφορες πηγές χρηματοδότησης (πέρα από την τακτική κρατική χρηματοδότηση που προβλέπεται για όλα τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα), για να καλυφθεί το απαιτητικό και κοστοβόρο πρόγραμμα που θα διαρθρωθεί με μεγάλη επιμέλεια από τους επικεφαλής που θα στελεχώσουν το συγκεκριμένο Ίδρυμα.

Σε μια τέτοια σχολή θα γίνονται δεκτοί, ως εισακτέοι, άνθρωποι της εκπαίδευσης (που υπηρετούν ως μόνιμοι υπάλληλοι, αλλά χωρίς ηλικιακό περιορισμό, εφόσον πληρούν τα κριτήρια που προβλέπονται), μέσω μιας αδιάβλητης διαδικασίας, που θα εδράζεται στους παρακάτω άξονες: τυπικά προσόντα (πτυχίο, μεταπτυχιακός τίτλος στη διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων, σεμινάρια κ.τ.λ), εμπειρία (διδακτική και διοικητική στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα), συνέντευξη, γραπτές εξετάσεις και ατομικό επαγγελματικό portfolio (θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή των υποψηφίων σε δράσεις, σε εθνικά ή διεθνή προγράμματα, σε projects, σε trainings καθώς και πρωτότυπες διδακτικές μεθόδους ή/και εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποίησε -ο υποψήφιος- κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας κ.τ.λ). Η φοίτηση θα μπορούσε να είναι ένα έτος ή και παραπάνω. Ως προς το Αναλυτικό Πρόγραμμα της σχολής, θα υπήρχε το θεωρητικό μέρος, με εξιδεικευμένα μαθήματα, case studies, μελέτη καλών πρακτικών από το εξωτερικό αλλά και ερευνών εγνωσμένου κύρους και, παράλληλα, ενδελεχής ενασχόληση με το νομοθετικό πλαίσιο και τα καθημερινά καθήκοντα ενός στελέχους της εκπαίδευσης. Από την άλλη πλευρά, θα υπήρχε και το πρακτικό μέρος που θα μπορούσε να περιλαμβάνει -ενδεικτικά- τον σχεδιασμό, την αποπεράτωση και την αποτίμηση κάποιου project, τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού προγράμματος σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο, καθώς και την εργασία σε δομές εκπαίδευσης της Ελλάδας και του εξωτερικού ως διοικητικά στελέχη της εκπαίδευσης (με απόσπαση ή κάποια ειδική άδεια που θα έχει θεσπιστεί για μια τέτοια περίπτωση και για όσο διάστημα θα διαρκεί η -έμμισθη-εργασία).

Φυσικά, η θέση μου για την ίδρυση μιας Ανώτατης Σχολής Στελεχών Εκπαίδευσης, αποτελεί μια ενδεικτική πρόταση που παρουσιάστηκε συνοπτικά για το πώς θα μπορούσαμε στη χώρα μας να αποκτήσουμε μια πιο ποιοτική Παιδεία και να αναμορφώσουμε, συλλήβδην, το εκπαιδευτικό μας σύστημα σ΄ όλες τις βαθμίδες, με το βλέμμα στο μέλλον και στις επόμενες γενιές. Παραπάνω τέθηκαν κάποιες απόψεις για το πώς θα μπορούσε να μετουσιωθεί ένα τέτοιο εγχείρημα σε πράξη. Η εκπόνηση ενός τέτοιου μεγαλεπήβολου σχεδίου απαιτεί χρόνο, χρήμα, οργάνωση, προεργασία-έρευνα, ανθρώπους με υψηλές δεξιότητες και, πρωτίστως, θέληση για αλλαγή και συνεργασία μεταξύ όλων των φορέων αλλά και της πολιτικής Ηγεσίας της χώρας μας. Αναμφίβολα, από μόνη της μια τέτοια μεταρρύθμιση δε θα φέρει την “άνοιξη” στα εκπαιδευτικά -και όχι μόνο- πράγματα. Αντιθέτως, πρέπει να αποτελεί μέρος ενός ολικού σχεδίου αναμόρφωσης και μετασχηματισμού της Παιδείας, του εκπαιδευτικού μας συστήματός αλλά και της κοινωνίας μας.

* Ο Νίκος Παναγιώτου είναι εκπαιδευτικός

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News