Το παρόν άρθρο δεν σκοπεύει να είναι άλλο ένα κείμενο κατά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή ένα πιο μακροσκελές post από τα συνηθισμένα που θα μπει στον τοίχο μας ώστε να εκφράσουμε τα πάσης φύσεως «πιστεύω» μας. Απλώς να μας προβληματίσει. Από τη στιγμή, όμως, που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «μπήκαν» στη ζωή μας (κυρίως με την εμφάνιση του Facebook) συντελέστηκε μια τεράστια αλλαγή^.  από τον τρόπο ζωής έως και τη γλώσσα μας.

Τα greeklish άρχισαν να προβληματίζουν ενώ λίγα χρόνια μετά, στο λεξιλόγιο μας έχουν επισήμοποιηθεί λέξεις όπως «τρολ», «τουιτάρω» κ.λ.π. Τα κινητά τηλέφωνα χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διαχείριση των προφίλ του εκάστοτε χρήστη ενώ ακόμα και η τηλεφωνική επικοινωνία αντικαθίσταται τις περισσότερες φορές από το χαρακτηριστικό ήχο της εφαρμογής μηνυμάτων «Messenger». Η στήριξη ή η αποδοκιμασία, σε ότι προκαλεί το κοινό αίσθημα για τον οποιονδήποτε λόγο (από την ήττα της ομάδας μας μέχρι μια τρομοκρατική επίθεση με εκατοντάδες νεκρούς) εκφράζεται άριστα πλέον με αναρτήσεις σχολίων ή και πιο εμφατικά με την αλλαγή φωτογραφίας και εξωφύλλου προφίλ.

Τα «likes» επιστεγάζουν δε, την φιλική* αποδοχή ή μη, της οποιασδήποτε σκέψης, προτίμησης και καθημερινής δραστηριότητας. Πρόκειται για τη σύγχρονη έκφραση του «ευχαριστώ», του «σε νιώθω» του «συμφωνώ», των «συγχαρητηρίων» κ.ο.κ. ακόμη και του «συλλυπητήρια» με όση τραγική αντίθεση και αν φέρει η τελευταία φράση με εκείνη του «μου αρέσει».

Ενδεικτικό μάλιστα είναι, ότι μεγάλο μέρος του δημόσιου και πολιτικού διαλόγου διεξάγεται πλέον μέσω τιτιβισμάτων στην αντίστοιχη πλατφόρμα δικτύωσης.

Ολα τα παραπάνω ίσως μπορούν να θεωρηθούν σημεία των καιρών. Iσως βέβαια και η προφανής εξέλιξη του σύγχρονου τρόπου ζωής. Oπως και να χαρακτηριστεί πάντως αυτή η μεταβολή στις συνήθειες μας, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί πως πρόκειται για μια βίαιη και πολύπλευρη μεταβολή. Γιατί δεν οφείλεται αποκλειστικά στην με εθισμό χρήση των κοινωνικών δικτύων. Η ζωή πέρα από το smartphone και τις εφαρμογές του συνεχίζεται και με την παρέα του Youtube.

Oπως και να είναι, αν το ονομάσουμε εξέλιξη θα πρέπει να ξαναορίσουμε την έννοια αυτή, αναρωτώμενοι για το εάν θεωρείται πρόοδος η απομόνωση των ανθρώπων πίσω από μια οθόνη. Μπορούμε να αποκαλέσουμε εξέλιξη την κατάργηση του διαλόγου και της έκφρασης συναισθημάτων εξ επαφής; Είναι η τεχνολογική πρόοδος αφορμή ή αιτία για την εικόνα ανθρώπων να περπατούν, να οδηγούν και να διασκεδάζουν κοιτώντας μια φωτισμένη οθόνη; Πιθανώς η σύγχρονη εκδοχή του αιώνιου ερωτήματος «Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα» να είναι το «Να βγάλουμε μια selfie μιας και συναντηθήκαμε ή να συναντηθούμε για να βγάλουμε μια selfie;»

Κλείνοντας τις παραπάνω σκέψεις αναλογίζομαι τι μας κρατάει και μας γοητεύει τελικά μέσα σ’ αυτό το ηλεκτρονικό ενυδρείο. Σίγουρα η αίσθηση ότι ανα πάσα στιγμή μπορείς να εκφράσεις αυτό που νιώθεις στους φίλους* σου -μιλώντας μόνος σε ένα τοίχο- αποτελεί την ισχυρότερη εθιστική ουσία που συντηρεί την εν λόγω ψευδαίσθηση.

Βλέποντας το και αντίστροφα, είναι ο φόβος έλλειψης επικοινωνίας και επαφής με τους υπόλοιπους χρήστες αλλά και της άρρηκτης σχέσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ενημέρωσης. «Πως θα μιλάω με τους φίλους* μου; Πως θα ενημερώνομαι για όσα ενδιαφέρομαι; Πως αλλιώς θα θυμίζω πως υπάρχω και εγώ ανάμεσά τους;». Η τοξική λογική όμως της κοινωνικής δικτύωσης πίσω από μια οθόνη και ενός ανορθόγραφου μηνύματος σε greeklish δεν μπορεί παρά να απομακρύνει και όχι να πλησιάζει, να απομονώνει παρά να ενώνει.
Ομολογώ, τέλος, πως αφήνω σίγουρα και άλλους κινδύνους έξω από το παρόν άρθρο για λόγους συντομίας. Πρέπει όμως πάντα να βρίσκονται στο τραπέζι της συζήτησης και να προσμετρούνται.

*Ποια η σχέση ανάμεσα στην (υποθετική ίσως) έννοια «φίλος» και αυτή του «φίλου στο facebook» ;

**Ο Θάνος Κωστάκης είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News