«Κυρίες και κύριοι δέστε τις ζώνες σας, και σας εύχομαι καλό σας ταξίδι, η πρώτη αριστερή ιδιωτικοποίηση αποτελεί γεγονός».

Έπειτα από μήνες παλινωδιών, αναρίθμητα μπρος πίσω και αντικρουόμενες δηλώσεις κορυφαίων υπουργών, έπεσαν σήμερα το πρωί οι υπογραφές μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ και του ελληνογερμανικού σχήματος υπό τη Fraport, για την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Εκτός από ουσίας το γεγονός βρίθει και πολιτικών συμβολισμών. Αποτελεί το τέλος μια μακράς περιόδου κυβερνητικής εσωστρέφειας στο θέμα των αποκρατικοποιήσεων, στέλνοντας το μήνυμα στη συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ και τους κρατιστές που τις αντιμάχονται, ότι η κυβέρνηση εννοεί τα όσα έχει υπογράψει. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η συμφωνία φέρει μεγαλοπρεπώς την υπογραφή του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη, ο οποίος τον Σεπτέμβριο είχε δηλώσει πως «με το χέρι στη καρδιά εύχομαι να μην καρποφορήσει ο διαγωνισμός για τα περιφερειακά αεροδρόμια».

Ταυτόχρονα, η υπογραφή της πρώτης αριστερής ιδιωτικοποίησης επιχειρεί να στείλει ισχυρό μήνυμα και στις αγορές, ότι η κυβέρνηση δεσμεύεται απέναντι στις υπογραφές που έχει βάλει και επιταχύνει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Εάν το σήμα είναι αποφασιστικό και όχι λειψό, εάν δηλαδή έχει και συνέχεια (σ.σ.: ΟΛΠ, ΟΛΘ, Ελληνικό), τότε η ελληνική οικονομία ίσως καταφέρει να μαζέψει λίγη «σκόνη» από τη πληθώρα των κεφαλαίων που φεύγουν αυτή τη περίοδο από αναδυόμενες οικονομίες αναζητώντας αλλού κερδοφόρες τοποθετήσεις στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό.

Σημαίνουν άραγε όλα αυτά ότι το βαθύ κράτος του ΣΥΡΙΖΑ που θεωρεί τις ιδιωτικοποιήσεις συνώνυμο του νεοφιλελευθερισμού, θα παραδώσει εύκολα τα όπλα; Το αντίθετο μάλλον.

Ελάχιστοι εντός κυβέρνησης, ακόμη και μετά τις σημερινές υπογραφές για τα αεροδρόμια, θα βγουν δημόσια να υποστηρίξουν τις αποκρατικοποιήσεις. Ελάχιστοι υπεραμύνονται της συγκεκριμένης επιλογής

Η συνιστώσα αυτή, και οι παραφυάδες της, θα παίξουν τις επόμενες ημέρες τα ρέστα τους. Άλλωστε σε ακριβώς μία εβδομάδα από σήμερα, στις 21 Δεκεμβρίου, ακολουθεί το δεύτερο κρίσιμο τεστ για τη κυβέρνηση: η υποβολή δεσμευτικών προσφορών από τους υποψήφιους μνηστήρες για το λιμάνι του Πειραιά.

Η σύγκρουση λοιπόν των δύο ΣΥΡΙΖΑ θα γίνει χριστουγεννιάτικα. Σύμμαχος όσων εντός ΣΥΡΙΖΑ δεν τολμούν δημόσια να ρίξουν ανάθεμα στις αποκρατικοποιήσεις θα είναι ο Παναγιώτης Λαφαζάνης. Σε ρόλο άτυπου «μεγαφώνου», ήδη έχει αρχίσει τις τελευταίες ημέρες να βομβαρδίζει το κυβερνητικό στρατόπεδο, κατηγορώντας το με αφορμή και τον ΑΔΜΗΕ για «ξεπούλημα, βρόμικες εκποιήσεις εθνικού πλούτου, κατάπτυστες συμφωνίες», χτυπώντας δηλαδή το Μαξίμου σε ένα θέμα που αποτελεί για το ίδιο ταμπού, τις ιδιωτικοποιήσεις. Διότι ελάχιστοι εντός κυβέρνησης, ακόμη και μετά τις σημερινές υπογραφές για τα αεροδρόμια, θα βγουν δημόσια να υποστηρίξουν τις αποκρατικοποιήσεις. Ελάχιστοι υπεραμύνονται της συγκεκριμένης επιλογής. Ακόμη και στην όχθη των ρεαλιστών, μια σιωπηλή στήριξη επικρατεί, κάτι που δείχνει και την αμηχανία κορυφαίων υπουργών (π.χ. Τσακαλώτος, Σταθάκης), αφενός επειδή ιδεολογικά δεν τις υιοθετούν, αφετέρου επειδή αντιλαμβάνονται ότι τις υπέγραψαν και πρέπει να τις τηρήσουν.

Μοναδική εξαίρεση, ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιος Πιτσιόρλας. Αν και πρώην γραμματέας του ΣΥΝ, δηλαδή αμιγώς πολιτικό πρόσωπο, ευθαρσώς έχει υποστηρίξει πως ανήκει στα στελέχη της Αριστεράς που θεωρούν ότι η αγορά έχει ρόλο.

Ειδικότερα για τα αεροδρόμια παραδέχθηκε προ ημερών πως «το κράτος δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά ιδιωτών, έχει αποδειχθεί εδώ και δεκαετίες ότι το κράτος δεν μπορεί επιτυχώς να χειριστεί αυτά τα θέματα, και δεν είναι και η δουλειά του». Έφερε δε, ως παράδειγμα το αεροδρόμιο της Σαντορίνης για το οποίο διερωτήθηκε πως είναι δυνατόν να είναι από τα τελευταία σε υποδομές στην Ευρώπη, όταν η ίδια η Σαντορίνη αποτελεί κορυφαίο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως.

Η αλήθεια είναι πως πολλοί μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ εύχονται ο Πιτσιόρλας να αποτύχει.

Ποια είναι τα 14 αεροδρόμια

Στην ουσία της σημερινής συμφωνίας, η Fraport από κοινού με τον όμιλο Κοπελούζου, αναλαμβάνουν για 40 χρόνια τη λειτουργία, διαχείριση, ανάπτυξη και συντήρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων της Ελλάδας. Η ανάληψη της λειτουργίας των αεροδρομίων αναμένεται να γίνει το φθινόπωρο του 2016, με την ταυτόχρονη προκαταβολή του τιμήματος παραχώρησης ύψους 1,23 δισ. ευρώ.

Το ΤΑΙΠΕΔ επέλεξε ως προτιμητέο επενδυτή την κοινοπραξία Fraport- Κοπελούζου τον Νοέμβριο του 2014, στο πλαίσιο διεθνούς διαγωνισμού που άρχισε το 2013, αλλά έκτοτε η σύμβαση πέρασε από σαράντα κύματα.

Επί μήνες, η κυβέρνηση της πρώτης φοράς Αριστερά διατεινόταν αρχικά ότι θα ακυρώσει το διαγωνισμό, εν συνεχεία ότι θα αλλάξει τους όρους του επιδιώκοντας τη συμμετοχή του Δημοσίου ή των γύρω Δήμων. Τελικά, Μνημονίου θέλοντος, δεν συνέβη τίποτα από τα παραπάνω.

Συνολικά, τα 14 ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια εξυπηρέτησαν το 2014 περίπου 22 εκατομμύρια επιβάτες και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 23 εκατομμύρια σε επιβάτες για το 2015.

Το διεθνές επιβατικό κοινό αποτελεί το 77% της συνολικής κίνησης και στα 14 αεροδρόμια. Αυτά που βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα είναι του Ακτίου, της Καβάλας και της Θεσσαλονίκης. Τα υπόλοιπα 11 αεροδρόμια βρίσκονται σε νησιά, και είναι της Κέρκυρας, των Χανίων, της Κεφαλονιάς, της Κω, της Μυτιλήνης, της Μυκόνου, της Ρόδου, της Σάμου, της Σαντορίνης, της Σκιάθου και της Ζακύνθου.

Στις εταιρείες διαχείρισης των αεροδρομίων, η Fraport θα έχει την καθαρή πλειοψηφία των μετοχών και ο όμιλος Κοπελούζου θα έχει το υπόλοιπο μερίδιο. Η κυριότητα των αεροδρομίων θα παραμείνει στο ελληνικό Δημόσιο για όλη τη διάρκεια της παραχώρησης.

Πέραν της προκαταβολής του τιμήματος παραχώρησης, κάθε χρόνο το ελληνογερμανικό σχήμα θα καταβάλλει στο Δημόσιο τίμημα 22,9 εκατ. ευρώ, αναπροσαρμοζόμενο ετησίως.

Αναγκαίες οι επενδύσεις 

Επιπλέον, η κοινοπραξία Fraport-Κοπελούζου θα επενδύσει συνολικά 330 εκατομμύρια ευρώ σε αερολιμενικές υποδομές μέχρι το 2020, ενώ κατά τα επόμενα χρόνια της παραχώρησης θα ακολουθήσουν επενδύσεις συντήρησης, αναβάθμισης και επέκτασης των αεροδρομίων καθοριζόμενες από την εξέλιξη της επιβατικής κίνησης. Για το σύνολο των 40 ετών δρομολογούνται επενδύσεις 1,4 δισ. ευρώ.

Η δέσμευση για επενδύσεις είναι ίσως το σημαντικότερο σκέλος της συμφωνίας. Κι αυτό καθώς αποτελεί κοινή παραδοχή πως τα ελληνικά αεροδρόμια χρειάζονται αναβάθμιση. Μικροί αεροδιάδρομοι, ανεπαρκείς αίθουσες αναμονής όπου μετά βίας χωρούν 250 άτομα, όταν τα μεγάλα αεροσκάφη μεταφέρουν 500 άτομα (περίπτωση Θεσσαλονίκης), έλλειψη σε φυσούνες με αποτέλεσμα την κυκλοφοριακή συμφόρηση γύρω από την πίστα, απεριποίητες τουαλέτες, προβληματικές υποδομές.

Αυτή είναι η εικόνα που συναντούν σήμερα όσοι ταξιδεύουν στα ελληνικά αεροδρόμια. Στη Μύκονο για παράδειγμα, ο διάδρομος προσγειώσεων- απογειώσεων των αεροσκαφών έχει μετατραπεί σε… μπαλωμένη κουρελού. Το περασμένο καλοκαίρι ο αερολιμενάρχης αναγκάστηκε για περίπου τέσσερις ώρες να βάλει «λουκέτο» στο αεροδρόμιο λόγω προβλημάτων στον ασφαλτοτάπητα του διαδρόμου, εκδίδοντας «NOTAM» που είχε σαν αποτέλεσμα να γίνουν άνω κάτω οι πτήσεις από και προς το νησί. Καθημερινές οι παρεμβάσεις όπου ο διάδρομος «μπαλώνεται» καθώς η άσφαλτος ξεκολλάει συνεχώς. Αιτία η έλλειψη κονδυλίων με αποτέλεσμα να μην έχει επισκευαστεί για πάνω από δύο χρόνια.

Στο αεροδρόμιο της Μυτιλήνης, το καλοκαίρι τα ραδιοβοηθήματα «έκλειναν» με τη δύση του ηλίου καθώς δεν είχαν πιστοποιηθεί, με αποτέλεσμα να μην χρησιμοποιούνται και οι πτήσεις να εκτελούνται εξ όψεως χωρίς τη χρήση τους (VFR). Tο πρόβλημα αποκαταστάθηκε με την επισκευή ενός από τα δύο αεροπλάνα της Yπηρεσίας Πολιτικής Aεροπορίας.

Αλλά η πιο χαρακτηριστική περίπτωση απαξίωσης είναι αυτή του αεροδρομίου «Μακεδονία», του μεγαλύτερου κρατικού αερολιμένα της χώρας. Tο αεροδρόμιο από όπου πέρυσι διακινήθηκαν σχεδόν πέντε εκατομμύρια επιβάτες και φέτος εκτιμάται ότι θα διακινηθούν πολλοί περισσότεροι, στερείται τα βασικά. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν από κάμποσους μήνες άρχισε γύρος επαφών με φορείς της Θεσσαλονίκης, που ακόμη είχαν χρήματα στο ταμείο τους. Έτσι, με τη μορφή… χορηγιών από τους φορείς, το αεροδρόμιο εξακολούθησε να λειτουργεί, να εμφανίζει μία πολύ καλύτερη από απλά ανεκτή εικόνα και πλέον οι επιβάτες (κυρίως τουρίστες) βρίσκουν τους χώρους καθαρούς αλλά και χαρτί υγείας στις τουαλέτες. Αιτία για όλη αυτή την κατάντια, που έχει φέρει σε δεινή θέση την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, τα άδεια ταμεία, η έλλειψη ρευστότητας, και η κυβερνητική «σκούπα» σε ό,τι ευρώ υπήρχε σε δημόσιους φορείς.

Το προφίλ της Fraport

Η Fraport κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών του κόσμου σε αεροπορικές δραστηριότητες παγκοσμίως. Στο αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης (FRA), το οποίο αποτελεί την έδρα της, η Fraport δέχτηκε πέρυσι περίπου 60 εκατομμύρια επιβάτες και εξυπηρέτησε περίπου 2,2 εκατομμύρια τόνους εμπορικών μεταφορών. Για το τρέχον χρονοδιάγραμμα πτήσεων της χειμερινής περιόδου, το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης εξυπηρετεί 88 επιβατικές αεροπορικές εταιρείες που πετούν προς περίπου 247 προορισμούς σε 100 χώρες σε όλο τον κόσμο.