Οταν η Κάρι Μπράντσο, στο «Sex & the City», κάθισε με τον φορητό υπολογιστή της σε ένα καφέ στο Μανχάταν για να γράψει τη στήλη της, εγκαινίασε μια εποχή που έδωσε άλλο νόημα στα καφέ. Βεβαίως, πριν από αυτήν, οι μισοί φιλόσοφοι και λογοτέχνες του κόσμου είχαν για γραφείο τους, αλλά και τόπο έμπνευσης και πνευματικής συζήτησης, έναν τέτοιο χώρο. Κάποια στέκια έγιναν γνωστά για τους θαμώνες τους, εκείνους τους σπουδαίους που τα επέλεγαν όχι μόνο για να συχνάζουν εκεί, αλλά και για να επιτελούν την πνευματική εργασία τους.

Η Μαργαρίτα Καραπάνου έγραψε τον «Υπνοβάτη» σε καφενείο στο λιμάνι της Υδρας, ο Σεφέρης έγραψε ένα μεγάλο μέρος των ημερολογίων «Μέρες» σε καφέ και μπιστρό, ο Τενεσί Ουίλιαμς έγραψε το μισό «Λεωφορείον ο Πόθος» στο μπαρ ενός ξενοδοχείου, ενώ ο Ρολάν Μπαρτ, ο Αντονι Γκαρθία Πόρτα και ο Ρομπέρτο Μπολάνιο έγραψαν μαζί το «Ημερολόγιο Μπαρ» καθισμένοι σε καφέ διαφορετικών πόλεων. Μέχρι και η Τζ. Κ. Ρόουλινγκς έγραψε τα πρώτα «Χάρι Πότερ» σε καφέ στο Εδιμβούργο. Ο κατάλογος ατελείωτος.

Η ηρωίδα της θρυλικής σειράς, βέβαια, έβαλε στην εργασία σε καφέ τη σφραγίδα τού mainstream. Δεν λέω ότι μόνο χάρη σε εκείνη έγινε μόδα, αλλά σίγουρα μπήκε στην τροχιά πολύ περισσότερων ανθρώπων, που πήραν παραμάσχαλα το λάπτοπ τους και μετέτρεψαν ένα τραπεζοκάθισμα καφετέριας σε γραφείο.

Η εργασία τώρα δεν είναι κατ’ ανάγκην πνευματική, μπορεί στην οθόνη να υπάρχουν ισολογισμοί και excel. Το θέμα είναι ό,τι κάνεις να περνάει μέσα από την οθόνη και να το κουμαντάρεις κυρίως από εκεί. Η εξάπλωση της τηλεργασίας και τα ευέλικτα ωράρια ήρθαν για να δέσουν το γλυκό και κάπως έτσι τα καφέ γέμισαν εργαζομένους που κάθονται και ξεχνάνε να φύγουν.

Κατά μία έννοια, είναι λογικό ότι πολλοί ιδιοκτήτες αντιδρούν πια σε αυτό το φαινόμενο και εξορίζουν τα λάπτοπ από το εσωτερικό των μαγαζιών τους. Οσο περίεργο και αν ακούγεται, σε κάποια καφέ όντως υπάρχει σχετική απαγόρευση, όπως για το τσιγάρο. Σε άλλα έχει μπει περιορισμός, όπως το να επιτρέπουν φορητό υπολογιστή μόνο μία ώρα την ημέρα. Σαν να σου λένε: αν θέλεις να στείλεις μερικά email δεν μας πειράζει, αλλά εδώ κάρτα δεν θα βαρέσεις.

«Ο κόσμος αγόραζε ένα τσάι που κόστιζε τρεις λίρες και καθόταν εκεί όλη μέρα. Απλώς δεν έχεις την πολυτέλεια να διατηρήσεις ένα τέτοιο μαγαζί» είπε στον «Guardian» ο ιδιοκτήτης αλυσίδας καφέ στο Λονδίνο που εφαρμόζει αυτή την πολιτική. Ο τζίρος είναι σίγουρα το μεγαλύτερο κίνητρο για να διώξεις τα πληκτρολόγια από την επιχείρησή σου, αλλά πολλοί ιδιοκτήτες ισχυρίζονται ότι είναι και η ατμόσφαιρα. Ενα καφέ που γεμίζει θαμώνες που δουλεύουν χάνει τη χαλαρότητα και την ουσία του, που είναι η επικοινωνία και η σύνδεση, υποστηρίζουν.

«Γέλιο, όχι laptops» (Laughter not laptops) είναι το σύνθημα που συνοδεύει το επιχείρημά τους, που πλέον δημιουργεί μια πολιτική εχθρική προς τη μόδα της εργασίας μέσα σε καφέ, η οποία μέχρι τώρα διαφημιζόταν ως κάτι ιδανικό και την έβλεπες να ξεδιπλώνεται με ελκυστικούς τίτλους, όπως «Πέντε καφέ για να κάτσεις και να δουλέψεις με την ησυχία σου».

Ας είμαστε ειλικρινείς. Μοιάζει κάπως παράδοξο να μιλάς για σύνδεση και επικοινωνία την εποχή που έτσι κι αλλιώς όλοι απομονώνονται μπροστά στην οθόνη του κινητού τους, όπου και αν βρίσκονται, με όποιον και αν είναι. Ο τζίρος είναι το θέμα, και το γεγονός ότι η ακρίβεια έχει μετατρέψει τη βιωσιμότητα των χώρων εστίασης σε μαθηματική εξίσωση για δυνατούς λύτες. Σε αυτό το πλαίσιο, πλέον, ο χρόνος παραμονής σου εκεί μετριέται. Σε πολλά εστιατόρια σού βάζουν χρονόμετρο. Μπορείς να καθίσεις όσο διαρκεί το γεύμα σου, μετά πρέπει να παραδώσεις το τραπέζι σου σε άλλη παρέα.

Μια τέτοια αντιμετώπιση, όμως, δεν σε προδιαθέτει να χαλαρώσεις, είτε έχεις φορητό υπολογιστή μαζί σου είτε όχι. Και μαζί με την τάση που δημιουργείται κατά της εργασίας σε καφέ, δημιουργείται και μια άλλη, που σε καλεί να καθίσεις να δουλέψεις και γενικώς να κάνεις ό,τι θέλεις, χωρίς μπάστακα πάνω από το κεφάλι σου, απαγορεύσεις και περιορισμούς.

Το ποια τάση θα επικρατήσει τελικά, θα το κρίνει το μέλλον. Ή, μάλλον, η οικονομία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News