Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είναι πολύ συγχυσμένος. Η Boeing, στην οποία παρήγγειλε τα δύο καινούργια Air Force One στις αρχές της πρώτης του θητείας, δεν τα έχει έτοιμα και πιθανότατα δεν θα τα έχει έτοιμα μέχρι να τελειώσει και η δεύτερη θητεία του, το 2028.

Αυτό είναι τεράστιο πλήγμα για τον πρόεδρο, για τον εγωισμό του πιο συγκεκριμένα, καθώς θα είναι αναγκασμένος να συνεχίσει να πετάει με το ίδιο (ηλικίας 35 ετών) Air Force One που χρησιμοποιούσε ο μισητός προκάτοχός του Τζο Μπάιντεν, και πριν από αυτόν οι πρόεδροι Μπαράκ Ομπάμα, Τζορτζ Μπους τζούνιορ, Μπιλ Κλίντον και Τζορτζ Μπους.

Το Air Force One είναι το απόλυτο σύμβολο δύναμης του εκάστοτε προέδρου των ΗΠΑ. Είναι το πιο ασφαλές, ακριβό και τεχνολογικώς προηγμένο επιβατικό αεροσκάφος στον κόσμο. Βαμμένο λευκό και μπλε, με τις λέξεις «Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής» χαραγμένες στην άτρακτο, είναι το πρώτο πράγμα που βλέπουν τα άλλα κράτη στις οθόνες τους όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ τα επισκέπτεται. Εχει γίνει «μέρος της εθνικής μας μυθολογίας» λέει στην Τelegraph ο Κένεθ Γουόλς, συγγραφέας της ιστορίας του.

Για τον Τραμπ αυτό το σύμβολο ισχύος έχει πολλαπλή σημασία. Λάτρης της αεροπορίας και των αεροπλάνων, διαπραγματεύθηκε προσωπικά τη σύμβαση για τα δύο προσαρμοσμένα Boeing 747-8 το 2018 και σχεδίασε ο ίδιος τους χρωματισμούς των νέων αεροπλάνων. Οταν έληξε η πρώτη θητεία του κράτησε ένα μοντέλο του νέου Air Force One στο γραφείο του στο Μαρ-α-Λάγκο και έκοψε μια τούρτα στο σχήμα ενός άλλου μοντέλου του αεροπλάνου σε έναν από του χορούς της ορκωμοσίας του, τον Ιανουάριο.

Για έναν πρόεδρο που προφανώς θεωρεί τον εαυτό του πολύ ανώτερο από όλους τους προκατόχους του, η καθυστέρηση είναι αδιανόητη.

Ο Τραμπ, γράφει η Telegraph, κάποτε παραπονέθηκε ότι το σημερινό προεδρικό αεροπλάνο ήταν κατώτερο από το δικό του ιδιωτικό τζετ, το Trump Force One, ένα 34χρονο Boeing 757, με αίθουσα συνεδριάσεων, κινηματογράφο και επιχρυσωμένες πόρπες στις ζώνες ασφαλείας, το οποίο αγόρασε το 2011 από τον συνιδρυτή της Microsoft Πολ Αλεν. Το Air Force One «είναι ένα βήμα κάτω από κάθε άποψη», είχε πει στο περιοδικό Rolling Stone.

Πάνω στον θυμό του ο Τραμπ απείλησε να ακυρώσει την παραγγελία και βρήκε, επιδεικτικά, εναλλακτικές λύσεις, όπως ένα αεροπλάνο 12 ετών που ανήκε στη βασιλική οικογένεια του Κατάρ και το οποίο επιθεώρησε πρόσφατα, ενώ ήταν σταθμευμένο στο διεθνές αεροδρόμιο του Παλμ Μπιτς. Εχει, μάλιστα, δώσει εντολή στον Ελον Μασκ να μεσολαβήσει στην Boeing, παρά το γεγονός ότι ο Μασκ είναι ιδιοκτήτης της SpaceX, άμεσου ανταγωνιστή του αεροδιαστημικού κλάδου της Boeing.

Ο Τραμπ θεωρεί πλέον την Boeing «χαμένη υπόθεση», λέγοντας συχνά πόσο χαμηλά έχει πέσει αυτή η κάποτε σπουδαία εταιρεία, σύμφωνα με τους New York Times. «Δεν μπορούν να το τελειώσουν το καταραμένο» διαμαρτυρήθηκε σε δημόσια εμφάνισή του τον περασμένο μήνα. «Είναι τεράστιο λάθος τους» παραπονέθηκε σε συνέντευξη στο Fox News. «Είναι γελοίο η παράδοση ενός νέου Air Force One να καθυστερεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα» είπε ο εκπρόσωπός του.

Η καθυστέρηση πλήττει ποικιλοτρόπως το προεδρικό Εγώ. Η αποτυχία μιας από τις πιο διάσημες εταιρείες της Αμερικής, της μεγαλύτερης αεροδιαστημικής εταιρείας στον κόσμο, να παραδώσει ένα τόσο σημαντικό σύμβολο της υπεροχής των ΗΠΑ είναι εντελώς ντροπιαστική για τον άνθρωπο που υπόσχεται από το 2016 να κάνει τη χώρα του «ξανά μεγάλη».

Ο,τι μπορούσε να πάει στραβά… και μερικά ακόμη

Η πιθανή αναβάθμιση των προεδρικών αεροσκαφών άρχισε να κουβεντιάζεται εδώ και καιρό. Το 2015 η Ντέμπορα Λι Τζέιμς, τότε υπουργός Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, ανακοίνωσε ότι «ο τρέχων στόλος των προεδρικών αεροσκαφών έχει αποδώσει εξαιρετικά, αλλά είναι καιρός να αναβαθμιστούν. Τα ανταλλακτικά που εκλείπουν και οι αυξημένοι χρόνοι συντήρησης είναι προκλήσεις που θα αυξηθούν μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ένα νέο αεροσκάφος».

Ετσι, η κυβέρνηση Ομπάμα ξεκίνησε τη διαδικασία απόκτησης δύο νέων Air Force One, αλλά ήταν ο Τραμπ εκείνος που προώθησε τελικά τη διαδικασία, μετά την εκλογή του την επόμενη χρονιά. Διαμαρτυρόμενος ότι το κόστος του έργου ήταν «εκτός ελέγχου», διαπραγματεύθηκε προσωπικά με τον Ντένις Μιούλεμπεργκ, τότε διευθύνοντα σύμβουλο της Boeing, τους όρους μιας σύμβασης σταθερού κόστους 3,9 δισ. δολαρίων για δύο νέα αεροσκάφη 747-8. Η σύμβαση υπεγράφη το 2018.

Ο Τραμπ, σύμφωνα με την Telegraph, καυχήθηκε ότι είχε εξοικονομήσει 1,4 δισ. δολάρια και ενδιαφερόταν τόσο πολύ για τα νέα αεροπλάνα που ζήτησε μια νέα, πιο τολμηρή και πιο σκούρα απόχρωση του μπλε. Τα νέα αεροπλάνα θα είναι ταχύτερα, πιο φαρδιά και κατά έξι μέτρα μακρύτερα από τα σημερινά, ενώ θα έχουν επιπλέον εμβέλεια 1.600 χλμ. χωρίς ανεφοδιασμό.

Για την Boeing αυτή η υποτιθέμενη σύμβαση κύρους έχει αποδειχθεί έκτοτε μια οικονομική καταστροφή και έχει πλήξει τη φήμη της, παρ’ όλο που δεν χρειάστηκε να φτιάξει τα αεροσκάφη από την αρχή, αλλά απλώς να μετασκευάσει δύο υπάρχοντα 747-8 που είχαν κατασκευαστεί για μια ανενεργή πλέον ρωσική αεροπορική εταιρεία και δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ.

Το 2022 ο Ντέιβ Καλχούν, ο οποίος διαδέχθηκε τον Μιούλεμπεργκ ως διευθύνων σύμβουλος της Boeing, αλλά αντικαταστάθηκε πέρυσι, παραδέχτηκε ότι η σύμβαση περιλάμβανε «ένα μοναδικό σύνολο κινδύνων που η Boeing πιθανώς δεν έπρεπε να είχε αναλάβει».

Παραδόξως, η εταιρεία έχει ήδη χάσει μεταξύ 2 και 3 δισ. δολάρια για το έργο, παρά την εγκατάλειψη των δαπανηρών δυνατοτήτων εναέριου ανεφοδιασμού των αεροπλάνων. Η ημερομηνία παράδοσης έχει αυξηθεί κατά τέσσερα ή πέντε χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι τα προεδρικά αεροσκάφη θα παραδοθούν πολύ αργά ώστε να προλάβει να τα χρησιμοποιήσει ο Τραμπ πριν αποχωρήσει από την εξουσία τον Ιανουάριο του 2029 – εκτός πια αν βρει τρόπο να παρακάμψει το Σύνταγμα των ΗΠΑ και να διεκδικήσει τρίτη θητεία.

Οτιδήποτε μπορούσε να πάει στραβά με τα δύο αεροσκάφη συνέβη. Η Boeing φαίνεται να έχει υποτιμήσει πολύ τα περίπλοκα τεχνικά προβλήματα που εμπλέκονται. Επιπλέον, χτυπήθηκε από το lockdown, τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις δυσκολίες πρόσληψης εξειδικευμένων εργαζομένων. Ενας από τους βασικούς υπεργολάβους της κατέρρευσε το 2021. Η εταιρεία υπέστη, δε, μια εξαιρετικά δαπανηρή κρίση πέρυσι, όταν η πόρτα ενός Boeing 737 της Alaska Airlines έσκασε κατά τη διάρκεια της πτήσης. Ακολούθησε απεργία επτά εβδομάδων από 33.000 μηχανουργούς το περασμένο φθινόπωρο.

Το χρώμα που εμπνεύσθηκε ο Τραμπ, σημειώνει η Telegraph, έπρεπε να εγκαταλειφθεί, επειδή το σκούρο μπλε απορροφούσε υπερβολική θερμότητα για τα πολύπλοκα ηλεκτρονικά μέρη των αεροπλάνων. Δύο άδεια μπουκάλια τεκίλα βρέθηκαν σε ένα από τα δύο αεροσκάφη, στο εργοστάσιο της Boeing στο Σαν Αντόνιο του Τέξας, παρά την ενισχυμένη ασφάλεια και την απαγόρευση του αλκοόλ σε όλα τα εργοστάσια της Boeing. Ενας εργαζόμενος διαπιστώθηκε ότι είχε ακατάλληλα διαπιστευτήρια, ενώ ένας άλλος βρέθηκε θετικός σε έλεγχο ρουτίνας για ναρκωτικά.

Ο Τραμπ ανησυχεί για την ασφάλειά του. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2024 χρησιμοποιούσε μερικές φορές ένα αεροπλάνο-δόλωμα αντί του Trump Force One, επειδή φοβόταν ότι το Ιράν ήθελε να τον δολοφονήσει, σύμφωνα με ένα νέο βιβλίο του δημοσιογράφου Αλεξ Αϊζενστάαντ με τίτλο «Revenge: The Inside Story of Trump’s Return to Power».

Στον Τραμπ αρέσει να χρησιμοποιεί το προεδρικό αεροσκάφος. Πετάει με αυτό στο Μαρ-α-Λάγκο από την Ουάσινγκτον για να παίξει γκολφ τα περισσότερα Σαββατοκύριακα, παρ’ όλο που το Air Force One κοστίζει περίπου 200.000 δολάρια την ώρα όταν χρησιμοποιείται. Ασχολείται προσωπικά με την υπόθεση της Boeing σχεδόν από τη στιγμή που επανεξελέγη, τον περασμένο Νοέμβριο, εκφράζοντας την απογοήτευσή του σε τηλεφωνικές συνομιλίες με την Κέλι Ορτμπεργκ, τη διάδοχο του Καλχούν στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας.

Στη συνέχεια, στις 18 Δεκεμβρίου, έστειλε τον Ελον Μασκ στο Σαν Αντόνιο για να επιταχύνει τη διαδικασία. Εκείνος προσπαθεί έκτοτε να καταλάβει τη πάει τόσο στραβά και να περικόψει τον χρόνο ετοιμασίας των αεροπλάνων με δραστικούς τρόπους, όπως μια μικρότερη περίοδο για πτητικές δοκιμές.

«Ο πρόεδρος δεν είναι ευχαριστημένος με το χρονοδιάγραμμα παράδοσης, νομίζω ότι το κατέστησε σαφές» δήλωσε η Ορτμπεργκ τον Φεβρουάριο. «Ο Ελον Μασκ μας βοηθάει πολύ. Είναι σε θέση να διαπιστώσει πολύ γρήγορα τη διαφορά μεταξύ των τεχνικών απαιτήσεων και των πραγμάτων που μπορούμε να αποφύγουμε».

Το διακύβευμα είναι μεγάλο για την Boeing. Η εταιρεία έχει υποστεί ζημίες έξι συνεχόμενων ετών, συνολικού ύψους 36 δισ. δολαρίων, και μέχρι το τέλος του 2024 τα χρέη της ήταν 53 δισ. δολάρια. Πέρυσι παρέδωσε τα μισά εμπορικά τζετ από την Airbus, τον ευρωπαίο ανταγωνιστή της. Η τιμή της μετοχής της ανεβοκατεβαίνει, αλλά προς το παρόν είναι χαμηλότερη από ό,τι πριν πέντε χρόνια, παρά το γεγονός ότι με την Ορτμπεργκ η κατάσταση μοιάζει να βελτιώνεται.

Η Boeing αντιμετωπίζει επίσης διαφαινόμενες προκλήσεις λόγω των εμπορικών δασμών του Τραμπ, που θα επηρεάσουν αρνητικά τις ξένες αγορές και τις αλυσίδες εφοδιασμού της, αλλά και την απομάκρυνση του Πενταγώνου από τα μαχητικά αεροσκάφη έναντι των drones και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Επιπλέον, περιμένει την έγκριση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αεροπορίας για τρία νέα μοντέλα αεροσκαφών.

Ο Τραμπ έχει δείξει ξανά και ξανά ότι είναι ιδιότροπος και φημίζεται για τη μνησικακία του εναντίον όποιων τον θυμώνουν. Αν και η λογική λέει ότι θα έπρεπε να υποστηρίξει μια φημισμένη αμερικανική εταιρεία όπως η Boeing, αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να αλλάξει αν εκείνη αποτύχει να του παραδόσει το απόλυτο σύμβολο της μεγάλης του δύναμης ενόσω βρίσκεται ακόμα στο Οβάλ Γραφείο.

Ο Τραμπ θα μπορούσε να κάνει τη ζωή εξαιρετικά δύσκολη στην Boeing, καταλήγει η Telegraph, κόβοντάς της, για παράδειγμα, κρατικές συμβάσεις. Δεν θα ήταν πολύ καλό για την Αμερική αυτό, αλλά σε τελική ανάλυση, ποιος νοιάζεται;

Πρόεδροι και αεροπλάνα

Ο Ρούσβελτ ήταν ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ που πέταξε με αεροπλάνο: το 1943, με ένα Boeing 314 και με κατεύθυνση την Καζαμπλάνκα, για μια μυστική διάσκεψη με τον Ουίνστον Τσόρτσιλ. Το ταξίδι των 8.800 χλμ. διήρκεσε 42 ώρες για κάθε διαδρομή και στον δρόμο της επιστροφής ο πρόεδρος γιόρτασε τα 61α γενέθλιά του με μια τούρτα.

Δύο χρόνια αργότερα πήγε, ξανά αεροπορικώς, στη Διάσκεψη της Γιάλτας, για να συναντήσει τον Τσόρτσιλ και τον Στάλιν, με έναν πρόδρομο αυτού που σήμερα αναγνωρίζουμε ως Air Force One. Ηταν ένα Douglas VC-54 Skymaster, είχε το παρατσούκλι «Ιερή Αγελάδα» και διέθετε χώρο ύπνου, συνδέσμους επικοινωνίας και ειδικό ανελκυστήρα για να επιβιβαστεί σε αυτό ο πρόεδρος με το αναπηρικό του καροτσάκι. Τυπικά μιλώντας, Air Force One είναι το διακριτικό κλήσης που χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε αεροπλάνο μεταφέρει έναν πρόεδρο των ΗΠΑ, και όχι το ίδιο το αεροσκάφος.

Ο διάδοχος του Ρούσβελτ, ο Χάρι Τρούμαν, χρησιμοποίησε ένα Douglas VC-118 Liftmaster που ονομάστηκε Independence, από την πόλη του στο Μιζούρι. Ηταν τόσο ενθουσιασμένος με το αεροπλάνο, που κάποτε έβαλε τον πιλότο να «εφορμήσει κάθετα» πάνω από τον Λευκό Οίκο, για να δουν το θέαμα η γυναίκα του Μπες και η κόρη του Μάργκαρετ.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο τότε σοβιετικός πρόεδρος Νικίτα Χρουστσόφ χρησιμοποιούσε ένα Tupolev Tu-114, το μεγαλύτερο και ταχύτερο επιβατικό αεροπλάνο στον κόσμο εκείνη την εποχή. Για να καλύψουν τη διαφορά, οι ΗΠΑ παρήγγειλαν τρία Boeing 707-120 για προεδρική χρήση. Επισκεπτόμενος τη Δυτική Γερμανία το 1959, ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ έγινε ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που πέταξε με τζετ, και όχι με ελικοφόρο.

Το 1962 ο πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι παρέλαβε ένα τροποποιημένο Boeing 707 Stratoliner σε μπλε και άσπρο χρώμα, σχεδιασμένο από τον Ρέιμοντ Λέβι κατόπιν εντολής της Τζάκι Κένεντι. Το ίδιο χρώμα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στο σημερινό Air Force One. Το 1963 το αεροπλάνο μετέφερε τον Κένεντι στο Δυτικό Βερολίνο, όπου εκφώνησε την περίφημη ομιλία του «Ich bin ein Berliner». Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ο Κένεντι πέταξε με αυτό για τελευταία φορά: το αεροσκάφος μετέφερε το σώμα του πίσω στην Ουάσιγκτον μετά τη δολοφονία του στο Ντάλας και φιλοξένησε την ορκωμοσία του Λίντον Τζόνσον ως διαδόχου του.

Στη συνέχεια, το ίδιο αεροπλάνο μετέφερε τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον στις πρωτοποριακές επισκέψεις του στην Κίνα και στη Σοβιετική Ενωση το 1972, πριν αντικατασταθεί, τον Δεκέμβριο, από ένα άλλο VC-137C. Δύο χρόνια αργότερα, αυτό το νέο αεροπλάνο πήγε τον Νίξον στην Καλιφόρνια, αφού ανακοίνωσε την παραίτησή του λόγω του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ. Ο πιλότος άλλαξε το διακριτικό κλήσης του πάνω από το Μιζούρι μόλις ο αντιπρόεδρος Τζέραλντ Φορντ ορκίστηκε νέος πρόεδρος στην Ουάσινγκτον.

Ο Φορντ έγινε ο πρώτος πρόεδρος που σκόνταψε στα σκαλιά του Air Force One όταν έφτασε στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας, το 1975. ο Τζο Μπάιντεν ήταν τόσο κλονισμένος στο τέλος της προεδρίας του, ώστε χρησιμοποιούσε συχνά τα πιο κοντά και πιο σταθερά πίσω σκαλιά του Air Force One.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News