Το όνομά του έγινε συνώνυμο του επιχειρηματικού δαιμονίου, της επιτυχίας και της καινοτομίας, ενσαρκώνοντας τα τραύματα, τις δυνατότητες και τα όρια του 20ού αιώνα. Κοσμοπολίτης από τη φύση του, διατήρησε στενούς δεσμούς με τον ελληνισμό, την ίδια στιγμή που επέκτεινε διαρκώς τις εφοπλιστικές δραστηριότητές του στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Συνδέθηκε όσο λίγοι με μεγάλους σταθμούς του περασμένου αιώνα, αλλά και με την έννοια της αυτοδημιούργητης διασημότητας, στη μυθολογία που περιλάμβανε τη Μαρία Κάλλας, την Τίνα Λιβανού και την Τζάκι Κένεντι.

Είχε σπουδάσει μόνο εμπόριο;

Παρ’ όλο που τον έχουμε συνδέσει με τις εμπορικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπου υπήρξε πρωτοπόρος, αποδεικνύεται ότι οι γνώσεις του προέρχονταν από ένα ευρύ πεδίο μόρφωσης. «Παιδί ακόμη, απόφοιτος της Ευαγγελικής Σχολής, είχα τις βαλίτσες μου έτοιμες και εγώ για την  Οξφόρδη» γράφει σε επιστολή του το 1947. Αρχικά εμφανίστηκε στην Αστική Σχολή του Ιερού Ναού της Αγίας Παρασκευής του Καρατάς (Σμύρνη), ενώ συνέχισε στο Ελληνογαλλικόν Λύκειον Χρήστου Αρώνη.

Τελικά ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, όπου ακολουθεί τον εμπορικό κλάδο. Εκεί παίρνει και μαθήματα αρχαίων και νέων Ελληνικών, ιστορίας και μαθηματικών. Μαζί με τους συμμαθητές του, εξάλλου, διδάσκονται εμπορικό, αστικό και οικογενειακό δίκαιο, καταστιχογραφία, λογιστική, στατιστική, εμπορευματολογία, οργάνωση και διοίκηση. Εκτός από ελληνικά και τουρκικά, μαθαίνει γαλλικά και αγγλικά, όπως και καλλιγραφία.

Σώζεται όλη η οικογένεια Ωνάση από τη Σμύρνη;

Τις ημέρες που οι στρατιώτες του Κεμάλ Ατατούρκ μπαίνουν στη Σμύρνη, ο θείος του Αριστοτέλη, Ομηρος Ωνάσης, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά της οικογένειας διαφεύγουν στη Λέσβο. Τα αδέλφια Βασίλης, Γιάννης, Σωκράτης –ο πατέρας του– και Αλέξανδρος φυλακίζονται. Ο Αριστοτέλης, σύμφωνα με μαρτυρία του, διαφεύγει με τη βοήθεια του αμερικανού υποπροξένου, επίσης στη Λέσβο. Ο θείος του Αλέξανδρος, ωστόσο, απαγχονίζεται από τους Νεότουρκους (το δικό του όνομα θα δώσει στον νεογέννητο γιο του το 1948), ενώ ο σύζυγος της Μαρίας Ωνάση, Χρυσόστομος Κονιαλίδης, και η 19χρονη κόρη τους Αντιόπη σφαγιάζονται στο Αξάρι.

Ποιο είναι το πρώτο προϊόν-σουξέ που λάνσαρε;

Το φθινόπωρο του 1924 ο Αριστοτέλης Ωνάσης ιδρύει στο Μπουένος Αϊρες την οικογενειακή επιχείρηση με την επωνυμία Aristóteles S.Onassis, Import-Export. Εμπορεύεται καπνό ελαφρύτερο από τον κουβανέζικο ή τον βραζιλιάνικο, γεγονός που καθιστά πιο εύκολη την πρόσβαση στα προϊόντα από τις γυναίκες και ιδίως τις φεμινίστριες της εποχής. Ειδικά για την περίσταση, μάλιστα, στήνει ολόκληρη διαφημιστική εκστρατεία με καταχωρίσεις σε δρόμους και σε τραμ.

Ποια ήταν η πρώτη (ξεχασμένη) σύντροφός του;

Ολοι γνωρίζουμε για τον γάμο του με την Τίνα Λιβανού τον Δεκέμβριο του 1946, για τη σχέση του με τη Μαρία Κάλλας, που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, και για τον δεύτερο γάμο του, με την Τζάκι Κένεντι.

Λιγότεροι θυμούνται, όμως, την πρώτη γυναίκα της ζωής του, Ingeborg Dedichen (1899-1984). Τη γνωρίζει το 1934, για να μείνει μαζί της μέχρι το 1945. Η πρώτη συνάντησή τους γίνεται στο ιταλικό ατμόπλοιο «Augustus» κατά τη διαδρομή από Μπουένος Αϊρες προς Γένοβα. Η Ingse προέρχεται από τη νορβηγική εφοπλιστική αριστοκρατία, καθώς πατέρας της είναι ο Ingevald Martin Blyde, από τους ισχυρότερους νορβηγούς εφοπλιστές της εποχής. Μαζί της ο Ωνάσης ανακαλύπτει τον κόσμο της υψηλής κοινωνίας, το Παρίσι, την Κυανή Ακτή και την Ελβετία.

Ποιο ήταν το μεγαλύτερο τάνκερ που καθέλκυσε;

Στις 25 Ιουλίου 1953 πραγματοποιείται η καθέλκυση του «Τίνα Ωνάση» στα ναυπηγεία του Αμβούργου. Θεωρείται το μεγαλύτερο δεξαμενόπλοιο του κόσμου, καθώς το μήκος του φτάνει τα 236 μέτρα και το πλάτος τα 29 (76 μέτρα μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα της εποχής). Το ρεκόρ θα σπάσει ο ίδιος ο Ωνάσης με το «Al-Malik Saud al Awal», που καθελκύεται τον επόμενο χρόνο.

Σε ποιες ξένες χώρες πετάει η Ολυμπιακή Αεροπορία το 1965;

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης υπογράφει με το ελληνικό Δημόσιο τη σύμβαση ανάθεσης των αεροπορικών συγκοινωνιών στις 30 Ιουλίου 1956. Το πρώτο δίκτυο συνδέει το αεροδρόμιο του Ελληνικού με 11 άλλα αεροδρόμια: Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Ιωαννίνων, Ρόδου, Κέρκυρας, Καβάλας, Μυτιλήνης, Κοζάνης, Καλαμάτας, Ηρακλείου και Χανίων. Εως το 1965 το διεθνές δίκτυο εξαπλώνεται σε Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ελβετία, Γερμανία, Βηρυτό, Κάιρο, Τελ Αβίβ.

Σε ποιο μνημόσυνο πολιτικού προσώπου εμφανίστηκε μαζί με την Κάλλας;

Στην κρουαζιέρα της θαλαμηγού «Χριστίνα», τον Ιούλιο του 1959, επιβαίνουν η Μαρία Κάλλας με τον σύζυγό της Τζοβάνι Μπατίστα Μενεγκίνι, η Τίνα Λιβανού, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και η οικογένειά του. Από το 1964 και έπειτα η Κάλλας με τον Ωνάση εμφανίζονται ως ζευγάρι σε δημόσιες εκδηλώσεις, όπως δεξιώσεις, δείπνα και καθελκύσεις πλοίων, αλλά και στο μνημόσυνο του Σοφοκλή Βενιζέλου (1966) στο Ακρωτήρι Χανίων.

Πού συντάχθηκε η διαθήκη του;

Στον αέρα. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης αφήνει την τελευταία του πνοή στο αμερικανικό νοσοκομείο του Νεϊγί, στο Παρίσι, στις 15 Μαρτίου 1975. Υπέφερε από μυική δυστροφία. Δύο ημέρες μετά η σορός του μεταφέρεται με αεροσκάφος της «Ολυμπιακής» στο Ακτιο και από εκεί στον Σκορπιό, όπου ενταφιάζεται δίπλα στον γιο του Αλέξανδρο. Με βάση τη διαθήκη του οργανώνεται το Ιδρυμα που φέρει το όνομά του. Τη διαθήκη συνέταξε ο ίδιος στις 3 Ιανουαρίου 1974, σε πτήση από το Ακαπούλκο προς τη Νέα Υόρκη.

Πόσοι τον έχουν υποδυθεί σε ταινίες και σειρές;

Ας πούμε… έξι συν ένας. Αυτός ο ένας ήταν ο Αντονι Κουίν, ωστόσο ο χαρακτήρας στην ταινία «Ο έλληνας μεγιστάνας» (1978) του Τζ. Λι Τόμσον δεν λεγόταν Αρίστος, αλλά Τέο Τομάσις. Φυσικά, όλα έδειχναν ότι το φιλμ αναπαριστούσε τη ζωή του Ωνάση. Ο Ραούλ Τζούλια υποδύθηκε τον εφοπλιστή στην αμερικανοϊσπανική τηλεταινία «Onassis: the richest man in the world» (1988), σε σκηνοθεσία Γουόρις Χουσεΐν. Ακολούθησε ο Τζος Ακλαντ στην αμερικανική μίνι σειρά «Α woman named Jackie» (1991) του Λάρι Πιρς, και ο Φίλιπ Μπέικερ Χιλ στην τηλεταινία «Jackie Bouvier Kennedy Onassis» (2000).

Επίσης, ο Τομ Κρίστοφερ στο τηλεοπτικό «The women of Camelot» και ο Φρανκ Βίνσεντ στο βιογραφικό φιλμ «Isn’t she great?» (2000) του Αντριου Μπέργκμαν. Ειδική αναφορά στον Ρόμπερτ Λίντσεϊ, ο οποίος τον υποδύθηκε δύο φορές. Μία στο θεατρικό έργο «Aristo» του Μάρτιν Σέρμαν το 2008 (Minerva Theater, Chishester) και στη συνέχεια στην ταινία «Grace of Monaco» (2014) του Ολιβιέ Νταν, με τη Νικόλ Κίντμαν στον πρωταγωνιστικό –αλλά μάλλον αδιάφορο– ρόλο.

Συγγνώμη, έχει μπει και σε περιπέτεια του Τεν Τεν;

Ναι. Στην ιστορία «Πτήση 714», που κυκλοφόρησε το 1967 (στο 22ο τεύχος των περιπετειών του Τεν Τεν), ο Ερζέ εμφανίζει τον μεγαλοεπιχειρηματία Λάζλο Καρέιντας να μιλάει στο τηλέφωνο με συνεργάτη του, ο οποίος βρίσκεται σε μια δημοπρασία στη Νέα Υόρκη. Κάποια στιγμή ο Καρέιντας ακούει ότι εκείνος που θέλει να «χτυπήσει» τους πίνακες στην υψηλότερη τιμή είναι ο φοβερός και τρομερός Ωνάσης. Του αρκεί, λοιπόν, αυτό για να δώσει εντολή στον απεσταλμένο του να αγοράσει τους πίνακες με οποιοδήποτε κόστος. Για την ιστορία, ο χαρακτήρας του Καρέιντας βασιζόταν στον επίσης μεγιστάνα της εποχής Μαρσέλ Ντασό.

Σημείωση: Πληροφορίες αντλήθηκαν από τον τόμο «Η ιστορία των επιχειρήσεων Ωνάση 1924-1975», Ιδρυμα Ωνάση – Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, επιστημονική επιμέλεια Τζελίνα Χαρλαύτη, 2023) και από το «Αριστοτέλης Ωνάσης –πέρα από τον μύθο του» (εκδ. Μουσείο Μπενάκη – Κοινωφελές Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, 2006).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News