Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε κάλεσε, σύμφωνα με τους Financial Times (12/3), τους ευρωπαίους ηγέτες να παραμερίσουν τις διαφορές τους με την Αγκυρα και να ενισχύσουν τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας.

Στο ίδιο κλίμα κινείται ήδη η Πολωνία. Το Politico σημειώνει ότι ο πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ θέλει να αναλάβει η Τουρκία ηγετικό ρόλο στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Μάλιστα, ο Τουσκ, που συνάντησε τον Ερντογάν την Τετάρτη στην Αγκυρα, προσπάθησε, σύμφωνα με τον ιστότοπο, να πείσει τον τούρκο πρόεδρο να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη διασφάλιση της ειρήνης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, αυτό που αφορά πιο άμεσα την Ελλάδα είναι το γεγονός ότι ο Ρούτε κάλεσε ως γ.γ. του ΝΑΤΟ την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Τουρκία να βελτιώσουν τις σχέσεις τους, και μάλιστα «προέτρεψε κατ’ ιδίαν» τους ηγέτες της ΕΕ να εντείνουν της επαφές τους με τον Ερντογάν.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των FT, «οι Βρυξέλλες διερευνούν τρόπους για να αυξήσουν τη συνεργασία με την Τουρκία και άλλους γείτονες εκτός ΕΕ στο πλαίσιο μιας μαζικής αναβάθμισης των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων». Ολα αυτά ακολουθούν, ασφαλώς, τις απειλές του Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς τους ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ και την κίνησή του να αποκαταστήσει τους δεσμούς των ΗΠΑ με τη Ρωσία.

Η έκκληση του Ρούτε, σύμφωνα πάντα με το ρεπορτάζ των FT, το οποίο υπογράφουν τέσσερις δημοσιογράφοι (ανάμεσά τους και η Ελένη Βαρβιτσιώτη από την Αθήνα), διατυπώθηκε προφορικά σε ένα ιδιωτικό γεύμα με τους ηγέτες της ΕΕ τον Φεβρουάριο, όπου ο γ.γ. του ΝΑΤΟ τόνισε τη σημασία της αυξημένης συνεργασίας με την Τουρκία και προέτρεψε τους παρευρισκόμενους να συνεργαστούν με την Αγκυρα για να το πετύχουν. Αυτό ανέφεραν τρία πρόσωπα που ενημερώθηκαν για τη συζήτηση αυτή, μιλώντας στην εφημερίδα.

Οι FT θυμίζουν ακόμη ότι ο Ρούτε δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιανουάριο ότι «η συμμετοχή συμμάχων εκτός ΕΕ στις αμυντικές βιομηχανικές προσπάθειες της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Ευρώπης». Αυτές τις μέρες, ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, που χειρίζεται τις σχέσεις με την Τουρκία, ανέφερε στους FT ότι «τα πράγματα αλλάζουν. Κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσεις ποιον θα ήθελες στην ομάδα σου, ανεξάρτητα από τα όποια ζητήματα μπορεί να έχεις».

Η εφημερίδα σχολιάζει ακόμη ότι «η σημαντική βιομηχανία όπλων της Τουρκίας αποτελεί στοιχείο μιας ευρύτερης διαμάχης μεταξύ των κρατών-μελών (της ΕΕ) σχετικά με το αν οι αμυντικές εταιρείες τρίτων χωρών (σ.σ.: όπως η Τουρκία) θα πρέπει να επωφεληθούν από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών».

Πού στέκεται η Ελλάδα 

Απέναντι σε αυτή την εξέλιξη, έμπειρος διπλωματικός παρατηρητής που μίλησε στο Protagon στάθηκε καταρχάς στο ραντεβού Ερντογάν-Τουσκ που έγινε την Τετάρτη στην Αγκυρα. Διευκρίνισε ότι ο Τουσκ, παρότι προεδρεύων αυτό το εξάμηνο στην ΕΕ, δεν εκπροσωπεί στις διμερείς επαφές την ΕΕ, αλλά τη χώρα του, κάτι που είναι γνωστό και παγίως συμβαίνει με το rotation της ευρωπαϊκής προεδρίας.

Οι FT θέτουν από την πλευρά τους το ζήτημα ότι η Τουρκία δεν έχει ακολουθήσει την ΕΕ και άλλους Δυτικούς συμμάχους στην επιβολή άμεσων κυρώσεων στη Μόσχα, ως απάντηση στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, και ότι ο Ερντογάν έχει διατηρήσει ισχυρούς οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία.

«Η Αθήνα έχει επισημάνει την έλλειψη συμμετοχής της Τουρκίας στο καθεστώς κυρώσεων» σημειώνουν οι FT για την ελληνική κυβέρνηση. Παράλληλα, η εφημερίδα αναφέρει πως παρότι «τεχνικώς» η Τουρκία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, όπως είναι γνωστό, η διαδικασία αυτή έχει από καιρό βαλτώσει, καθώς οι Ευρωπαίοι ανέστειλαν αρκετούς διαύλους διαλόγου «συμπεριλαμβανομένων των σχετικών με την ασφάλεια και την άμυνα, εν μέρει λόγω της αύξησης των εντάσεων με την Ελλάδα».

Ελληνας διπλωμάτης δήλωσε για το θέμα στους FT ότι «η Αθήνα παραμένει μάλλον προσεκτική παρά δογματική» σε ό,τι αφορά την αυξημένη αμυντική συνεργασία με την Αγκυρα. «Η Τουρκία πρέπει να είναι εποικοδομητική στην αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων με τα κράτη-μέλη» πρόσθεσε, αναφερόμενος στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Η εφημερίδα θυμίζει στο ρεπορτάζ της την τουρκική εισβολή και την κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου, σημειώνοντας ότι αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την εμβάθυνση των δεσμών της ΕΕ με την Τουρκία.

Ο ίδιος διπλωματικός αναλυτής που μίλησε στο Protagon θυμίζει τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 6ης Μαρτίου 2025, στα οποία, πέρα από τις «απειλές που προέρχονται από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία», σημειώνονται και αυτές «στα υπόλοιπα σύνορα της ΕΕ», υπογραμμίζοντας «τη σημασία της υπεράσπισής τους» – μια αναφορά που φωτογραφίζει ξεκάθαρα την Τουρκία.

Στο ίδιο κείμενο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει μεν τη «σημασία της συνεργασίας με ομοϊδεάτες εταίρους εκτός ΕΕ», δείχνοντας προς την Τουρκία, αλλά στην επόμενη παράγραφο (αρ. 5) διευκρινίζει: «Τα ανωτέρω δεν θίγουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών-μελών και λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών-μελών, σύμφωνα με τις Συνθήκες», αναφορά που φωτογραφίζει τα συμφέροντα ασφαλείας της Ελλάδας και της Κύπρου.

Νωρίτερα, στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις εξωτερικές σχέσεις της 25ης Μαρτίου 2021, μετά την ένταση που προκάλεσε η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ άλλων σημειωνόταν: «Καλούμε την Τουρκία να απέχει από νέες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο».

Το βέβαιο είναι πως έχουμε μπει ήδη σε μια νέα περίοδο, που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, τους οποίους θα αναλάβουν η ελληνική κυβέρνηση και η ελληνική διπλωματία. Το βέβαιο είναι επίσης ότι οι αποφάσεις σε τέτοια ζητήματα, όπως αυτά της αμυντικής συνεργασίας, απαιτούν ομοφωνία των κρατών-μελών της ΕΕ και ότι η Ελλάδα και η Κύπρος κατέχουν δύο θέσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News