Στην ουρά για το «The Brutalist» ακούω τρεις νεαρές να συζητούν για κάποια κοινή γνωστή με άθλιους τρόπους. «Με έχει ενοχλήσει πια πολύ… Χθες που της κράτησα πάλι την πόρτα και μου την πέταξε στα μούτρα, της είπα επίτηδες “παρακαλώ!”. Δεν νομίζω ότι κατάλαβε τίποτα» λέει η μία. Λίγες μέρες νωρίτερα το μπρουτάλ αρσενικό του Λευκού Οίκου είχε «λιντσάρει» τον Βολιντίμιρ Ζελένσκι σε απευθείας μετάδοση.

Μήπως, σκέφτομαι, η χυδαιότητα του Ντόναλντ Τραμπ γίνει μεταδοτική;

Και δεν εννοώ μόνο όσον αφορά τη διπλωματία και τη γεωπολιτική. Αναφέρομαι στις άλλες, τις κοινωνικές της παρενέργειες, πολύ μακριά από το τζάκι του Οβάλ Γραφείου, έξω, στον αληθινό κόσμο. Μήπως δηλαδή ο Τραμπ, με τα «Δεν σου επιτρέπεται να μιλάς!» εκτραχύνει ύπουλα και μεθοδικά τη συμπεριφορά των απλών ανθρώπων, τους μυεί στην αγένεια, στην ανομία, στην εχθρότητα, στο ψέμα και στον σεξισμό.

Οχι ότι ο κόσμος περίμενε από τον Τραμπ για να μάθει. Eδώ και χρόνια «οι καλοί τρόποι» (με την ευρεία έννοια) έχουν πάρει την κάτω βόλτα. Το 2023, στη Survey of Civic Literacy, ένα 85% των Αμερικανών θεωρούσε ότι η έννοια «civility» ήταν σε πολύ χειρότερη θέση από ό,τι δέκα χρόνια πριν.

Στο ξεχαρβάλωμα της στοιχειώδους ευπρέπειας συνέτειναν, είναι η αλήθεια, πολλά. Οπως το στρες και η συναισθηματική εξάντληση από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Η πολυκρίση. Η πανδημία, γιατί με το Zoom τα όρια χάθηκαν, και γιατί ενώπιον ενός θανατηφόρου ιού το τελευταίο που σε νοιάζει είναι το «σεις» και το «σας». Φτάνει να θυμηθεί κανείς με τι απαξίωση φέρονταν πολλοί σε εκείνους πάνω στους οποίους θεωρούσαν ότι έχουν εξουσία (σερβιτόρους, αεροσυνοδούς κ.τ.λ.).

Συνέβαλε ακόμα, βεβαίως βεβαίως, η τεχνολογία που μας φυλάκισε μέσα στον εαυτό μας και το ΑΙ, που έτσι που πάει θα μας κάνει να χάσουμε την ανθρωπινότητά μας (στην κυριολεξία).

Τα σόσιαλ μίντια, που μας εκβαρβάρισαν με την ανωνυμία και την ασυδοσία τους. Μόλις χθες είδα τη νέα εσοδεία από φάρσες ισραηλινών εφήβων στο ΤiKTok. Τηλεφωνούν ανώνυμα σε Ισραηλινούς (ενίοτε συγγενείς τους) και παριστάνουν ότι εκπροσωπούν κάποιο ίδρυμα που μαζεύει χρήματα για τα ορφανά παιδιά της Γάζας. Στόχος να προκαλέσουν την μήνιν και τα μπινελίκια (κάτι που για κάποιο λόγο φαίνεται στους 15χρονους ΤikTokers εξωφρενικά αστείο).

Στον εκτραχηλισμό της καθημερινότητάς μας συνέτεινε ακόμα και το multitasking που μας έκανε να μην είμαστε ποτέ (μα ποτέ) συγκεντρωμένοι όταν κάποιος μας απευθύνει τον λόγο. Και βέβαια, τα πλείστα πρότυπα, πολιτικοί, celebrities κ.τ.λ., που εδώ και χρόνια βγάζουν στη δημόσια σφαίρα την (σούπερ δυσώδη) κόπρο του Αυγεία.

Υπερεντατικά μαθήματα

Τώρα όμως, με τη «στρατηγική απρέπεια» της δεύτερης θητείας του, ο πρόεδρος Τραμπ μας βοηθάει να κάνουμε υπερεντατικά μαθήματα. Τέρμα τα καθωσπρέπει και τα πολιτικώς ορθά. Αυτά είναι, υποθέτω, για τους losers.

Μεταξύ άλλων, σήμερα ο Τραμπ ξεθάβει πανηγυρικά τη μάτσο κουλτούρα στους χώρους εργασίας (αυτή που παλεύαμε δεκαετίες ολόκληρες να καταργήσουμε). Διόλου τυχαίο ότι φέρθηκε στον Ζελένσκι σαν σε καρπαζοεισπράκτορα υπάλληλό του.

Ηδη, το Πρώτο Φιλαράκι, ο Ελον Μασκ, επαναφέρει στη μόδα τις πρακτικές του corporate αφεντικού που εκφοβίζει, π.χ. στέλνοντας  απειλητικά μέιλ (του τύπου «πες μου ποιους στόχους “έπιασες” την τελευταία εβδομάδα, και αν δεν μου αρέσουν ετοιμάσου να μαζέψεις  τα μπογαλάκια σου»).

Πολλοί σπεύδουν να συμμορφωθούν με αυτό το βασισμένο στον φόβο management.  O ίδιος ο Ζάκερμπεργκ, που πέρυσι έκανε καντάδα στη γυναίκα του φορώντας ένα θεόστενο γαλάζιo jumpsuit, πρόσφατα το «γύρισε» τελείως. Αφησε δηλαδή πλέον στην μπάντα τα ευγενικά και τα «αδελφίστικα», διότι, όπως χαρακτηριστικά είπε προ εβδομάδων (στο podcast «Τhe Joe Rogan Experience»), «η ύπαρξη μιας κουλτούρας που γιορτάζει λίγο περισσότερο την επιθετικότητα έχει τα δικά της πλεονεκτήματα».

Σε άλλο επίπεδο

Από τότε που ο Τραμπ απλά σνόμπαρε μπροστά στις κάμερες τη Μέρκελ (2017) έχει κυλήσει πολύ νερό στ’ αυλάκι. Σταθερά και μεθοδικά περνάει σε άλλο level, απενοχοποιεί την ακοσμία με λόγια και έργα, απολαμβάνοντας με ένα υπεροπτικό χαμογελάκι –σε απευθείας μετάδοση– τις αντιδράσεις που προκαλεί η συμπεριφορά του.

Οι δε οπαδοί του MAGA μετέχουν στην ηδονή από αυτή την κόντρα με το «κοινώς αποδεκτό». Eπιτέλους, ήρθε κάποιος να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

Τώρα, δε, που τη συμπερίληψη την τρώει σιγά σιγά η μαρμάγκα, ο τραμπισμός θα απλώσει πιο βαθιά τις ρίζες του και ίσως θα περάσει τον μεγάλο, ωραίο ωκεανό. Ετσι, μπορεί σε λίγο μικροί Τραμπ (ή μήπως τραμπίσκοι;) να κυκλοφορούν πια παντού, στο σπίτι μας, στο γραφείο, στον δρόμο, στη σχολείο, στο σουπερμάρκετ. Ενας μικρός στρατός από χοντρανθρώπους που απαξιώνουν, βρίζουν και κακοποιούν όποιον βρουν αδύναμο, φτωχό, διαφορετικό, ανήμπορο ή απλώς αντίθετο.

Δεν γνωρίζω αν κυοφορείται μια νέα επιδημία αγένειας (σαν αυτή που είχε διαγνώσει το αμερικανικό Time στη διάρκεια της Covid-19). Το βέβαιο είναι ότι σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, ανάμεσα στα όσα διασαλεύονται, εκτός από την ασφάλεια του πλανήτη, είναι και η στοιχειώδης ανθρωπιά του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News