Στην ταινία «Inside Llewyn Davis», από τις λιγότερο διάσημες των αδερφών Κοέν, παρακολουθούμε την προσπάθεια ενός νεαρού τραγουδοποιού, του Λιούιν Ντέιβις, να καθιερωθεί στους φολκ κύκλους της Νέας Υόρκης, στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Ο Ντέιβις τα κάνει όλα όπως πρέπει: κουβαλάει παντού την κιθάρα του, γράφει ωραίους στίχους πολιτικής διαμαρτυρίας, παίζει στα σωστά κλαμπ και γνωρίζει τους κατάλληλους ανθρώπους, έχει ακόμα και τις μπερδεμένες σχέσεις με τα κορίτσια που κάθε γνωστός καλλιτέχνης οφείλει στον εαυτό του. Αλλά η επιτυχία του είναι περιορισμένη. Στο τέλος αυτής της τίμιας προσπάθειας, βλέπουμε τον ήρωα να αποχωρεί από τη σκηνή, ενώ τη θέση του για να τραγουδήσει παίρνει κάποιος που δεν ονοματίζεται, αλλά εμφανώς είναι ο Μπομπ Ντίλαν.

Τι είναι αυτό στη ζωή που κάνει δύο ανθρώπους να κάνουν πανομοιότυπα πράγματα, αλλά αφήνει τον έναν στην κατάσταση του Λιούιν Ντέιβις και μετατρέπει τον άλλον στον θρύλο Μπομπ Ντίλαν; Δεν ξέρουμε. Εκ των υστέρων μπορούμε να βρούμε διάφορες εξηγήσεις, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε. Και αυτό είναι ένα ωραίο άλυτο μυστήριο σε διάφορα ιστορικά γεγονότα, ιδιαίτερα σε αυτά που προκαλούν απροειδοποίητα μαζικές κινητοποιήσεις του λαϊκού παράγοντα.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δέχθηκε πολλές φορές πολύ έντονη κριτική για τον τρόπο με τον οποίον διαχειρίστηκε καταστάσεις που προκάλεσε ή συνέβησαν κατά τη διάρκεια της θητείας της. Για την πανδημία, την υπόθεση των υποκλοπών, την υπόθεση Λιγνάδη –για να θυμηθούμε μερικές από αυτές. Παραλείπουμε συνειδητά το ναυάγιο της Πύλου, τη μεγαλύτερη τραγωδία που συνέβη δίπλα μας τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο επειδή τεχνικά συνέβη στο μικρό μεσοδιάστημα ανάμεσα στις δύο θητείες Μητσοτάκη, αλλά και επειδή η ελληνική κοινωνία περιφρονεί –στην πλειονότητά της– τους μετανάστες με έναν πολύ συγκεκριμένο και ρητό τρόπο.

Γιατί λοιπόν τα Τέμπη δημιούργησαν αυτόν τον ξεσηκωμό που απέτυχαν έστω να πλησιάσουν οι υπόλοιπες υποθέσεις; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει πραγματικά. Φυσικά και εκ των υστέρων μπορούν να δοθούν αρκετές εξηγήσεις και πολλές από αυτές θα είναι ικανοποιητικές. Αλλά μόνο εκ των υστέρων. Στην πραγματικότητα, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα με τις απότομες κινήσεις των μαζών, κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί συνέβησαν τότε και όχι πριν, υπό αυτές τις περιστάσεις και όχι υπό άλλες.

Το βέβαιο είναι ότι ο κόσμος που κατέβηκε στον δρόμο, υπογράφει εκκλήσεις ή συμμετέχει στην δημόσια πολεμική των κοινωνικών δικτύων, δεν το κάνει πλέον –και ίσως ούτε εξ αρχής– με μοναδικό γνώμονα τα Τέμπη. Αποκρούει ένα συνολικό σύστημα το οποίο αντιλαμβάνεται ως άδικο, αυθαίρετο και ασφυκτικό. Και παρότι ο Πρωθυπουργός κατέφυγε στην μάλλον συνήθη επωδό των κυβερνήσεων που αμφισβητούνται, οι οποίες τείνουν να υποστηρίζουν ότι η κοινωνία τους ζητά να ακολουθήσουν την πολιτική τους με μεγαλύτερη ένταση και πιο γρήγορους ρυθμούς, αυτό το έτσι κι αλλιώς σπανιότατα αληθές σχήμα είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν έχει ισχύ και σε αυτήν την περίπτωση. Ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνίας, για λόγους που είναι ιστορικά και ειδικά συζητήσιμοι, αμφισβητεί το σύνολο των συστατικών που σχηματίζουν το πολιτικό σύστημα όπως είναι -και λιγότερο στοιχεία της οικονομικής του βάσης. Είναι εξαιρετικά απίθανο μια ομολογία της μορφής quia peccavi nimis omissione να μείωνε σε οτιδήποτε την ορμή της.

Είναι προφανές ότι σε αυτή τη συνθήκη η αντιπολίτευση έχει μια ευκαιρία. Ωστόσο το ποιος μπορεί να ποντάρει πού, είναι κάπως σχετικό. Οι τρεις τελευταίες βαθμιαία αυξανόμενα πολιτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις της Μαρίας Καρυστιανού δεν θα έπρεπε να έχουν ενθουσιάσει τόσο την Αριστερά όσο και την Κεντροαριστερά. Με την πρώτη καλούσε τα συνδικάτα και τις πολιτικές οργανώσεις να υποστείλουν εν όψει των συγκεντρώσεων της περασμένης Παρασκευής τα αιτήματά τους και να επικεντρωθούν στο πένθος για τους νεκρούς –του οποίου φυσικοί εκπρόσωποι είναι οι συγγενείς. Με τη δεύτερη χαρακτήριζε τις συγκεντρώσεις «μνημόσυνα», αποφεύγοντας έστω να αναφέρει τις λέξεις «συγκέντρωση», «διαδήλωση» ή «απεργία». Και με την τρίτη, επιτίμησε τον τρόπο συγκρότησης προανακριτικής επιτροπής, την οποία υπερψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, «Πλεύση Ελευθερίας» και «Νέα Αριστερά». Στο σύνολό τους, οι παρεμβάσεις δεν αμφισβητούν στην Κεντροαριστερά-Αριστερά απλά το δικαίωμα στην πρωτοβουλία των κινήσεων, αλλά ακόμα και αυτό των πρωτοβουλιών χωρίς την έγκριση του Συλλόγου. Το ερώτημα δεν είναι μόνο αν τα κόμματα της εξ αριστερών της ΝΔ αντιπολίτευσης είναι διατεθειμένα να πολιτεύονται υπό αυτόν τον έλεγχο, μα και αν έχουν πλέον τη δυνατότητα να πράξουν αλλιώς χωρίς κόστος.

Η όλη κατάσταση είναι στ’ αλήθεια πρωτόγνωρη. Εάν ανατρέξει κανείς στο πιο κοντινό παράδειγμα ιστορικά, θα φτάσει στην Ιταλία του πρώτου μισού της δεκαετίας του 1990. Η Αριστερά τότε θεώρησε ότι βγαίνοντας αλώβητη από τη συζήτηση περί διαφθοράς, θα ηγεμόνευε πολιτικά. Το αποτέλεσμα δεν δικαίωσε διόλου την προσδοκία: η χώρα πέρασε στα χέρια των οικονομικών συμφερόντων και της Ακροδεξιάς, την ώρα που η ιταλική Αριστερά μετατρεπόταν σε άκακο κατοικίδιο. Για να αποφύγει την ίδια μοίρα στην Ελλάδα, θα πρέπει να παρουσιάσει ένα πραγματικό σχέδιο νέας κοινωνικής συμφωνίας, που πέραν των απαντήσεων στην οικονομία, τις ελευθερίες, το περιβάλλον, τις κοινωνικές υπηρεσίες, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και τις σεισμικές αλλαγές στο διεθνές τοπίο.

Οι Κινέζοι κάτι ήξεραν όταν έλεγαν ότι αποτελεί μεγάλη κατάρα να ζεις σε ενδιαφέροντες καιρούς…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News