Τα μόνα περιττά στοιχεία στην προσπάθεια ανάλυσης της σημερινής γεωπολιτικής συγκυρίας είναι η προχειρότητα και η βιασύνη.

Είναι εύκολο να πει κανείς πόσο ενοχλείται από τον τρόπο συμπεριφοράς του Ντόναλντ Τραμπ ή το πώς φαίνεται ότι ανατρέπονται συμμαχίες και ισορροπίες των τελευταίων 80 ετών, όμως το κρίσιμο είναι άλλο: να «διαβάσει» κάποιος με ορθό και έγκυρο τρόπο αυτό που συμβαίνει και να κινηθεί (ή ελιχθεί) αναλόγως και βάσει εθνικού συμφέροντος.

Εξίσου εύκολο είναι να διαπιστώσει κάποιος ότι «η Ελλάδα έχει μείνει έξω από τις συζητήσεις για το μέλλον της Ουκρανίας». Θα υπέθετε κάποιος άλλος, ότι όσοι κραυγάζουν κάτι τέτοιο, ενοχλούνται για την γεωπολιτική υποβάθμιση της χώρας, επειδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν προσκλήθηκε στη σύνοδο της «συμμαχίας των προθύμων» στο Λονδίνο.

Είναι όμως, κατά μία περίεργη σύμπτωση, οι ίδιοι που διαμαρτύρονταν για την ανοιχτή στήριξη της Ελλάδας προς την Ουκρανία από την αρχή του πολέμου.

Καλό θα ήταν πάντως να παρατηρήσει κανείς τη σύνθεση της «συμμαχίας», ώστε να κατανοήσει αν η Ελλάδα είχε θέση σε αυτήν ή όχι.

Υψηλόβαθμες διπλωματικές πηγές πάντως επαναλαμβάνουν τα όσα ανέφεραν και με αφορμή την προηγούμενη σύνοδο που είχε συγκαλέσει στο Παρίσι ο Εμανουέλ Μακρόν: «Οσο γίνονται τέτοιες συναντήσεις, που αποκαλύπτουν τη διάσπαση του ευρω-αμερικανικού μετώπου, καλύτερα είναι να λείπει η Ελλάδα από την εικόνα». Η υπόνοια για την ιδιαίτερη βαρύτητα που έχει για τη χώρα η ειδική στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ είναι σαφής.

Ως προς την παρουσία της Τουρκίας στην «συμμαχία των προθύμων», οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι ο ρόλος της είναι εντελώς διαφορετικός από τον αντίστοιχο της Ελλάδας. Η δυνατότητα του Ερντογάν να συνομιλεί με τον Πούτιν και τον Ζελένσκι, παρέχει στον τούρκο Πρόεδρο την ευχέρεια να διεκδικήσει στάτους διαμεσολαβητή. Ταυτόχρονα όμως, αναζητεί αγορές για την τουρκική αμυντική βιομηχανία και υπό αυτό το πρίσμα η Ουκρανία παρουσιάζεται για την Τουρκία ως μία ευκαιρία, ενδεχομένως και ως μία πύλη προς τις ευρωπαϊκές αγορές οπλικών συστημάτων.

Τα πράγματα κάπως πρέπει να μπουν στη θέση τους, στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό με τις παρούσες συνθήκες και με την σαρωτική ορμή της νέας αμερικανικής κυβέρνησης.

Οσοι σπεύδουν να διακρίνουν διπλωματική και γεωπολιτική υποβάθμιση της Ελλάδας, θα πρέπει να λάβουν υπόψη ορισμένα πραγματικά περιστατικά.

Ενα από αυτά είναι ότι την προηγούμενη Παρασκευή, ο αμερικανός ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο υποδέχθηκε στην Ουάσιγκτον τον έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Γεραπετρίτη. Δεν θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο, γιατί τίποτε δεν είναι πλέον δεδομένο. Άλλωστε μόλις μία ημέρα νωρίτερα ο Ρούμπιο είχε ακυρώσει προγραμματισμένο ραντεβού με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ, Κάγια Κάλας.

Η συνάντηση με τον έλληνα ΥΠΕΞ θα μπορούσε επίσης να έχει ακυρωθεί, αν ληφθεί υπόψη ότι είχε προγραμματιστεί να γίνει αμέσως μετά την – επεισοδιακή, όπως εξελίχθηκε – συνέντευξη Τραμπ – Ζελένσκι. Παρά τα όσα συνέβησαν, ο Μάρκο Ρούμπιο συναντήθηκε, έστω και με κάποια καθυστέρηση, με τον Γιώργο Γεραπετρίτη.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, η συνάντηση αυτή αξιολογείται ως ιδιαίτερα σημαντική – και όχι μόνο επειδή είναι μία από τις πρώτες του αμερικανού ΥΠΕΞ με ευρωπαίο ομόλογό του.

Το πλαίσιο της συζήτησης ήταν, προφανώς, διμερές και υψηλόβαθμες διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η 45λεπτη συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τα εξής:

• Τη διατήρηση του διαύλου μεταξύ Αθήνας – Ουάσιγκτον
• Την αναβάθμιση του διμερούς στρατηγικού διαλόγου
• Την ενθάρρυνση και την ενίσχυση του οικονομικού και εμπορικού διαδρόμου Ινδίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης (IMEC), όπου η Ελλάδα φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως ευρωπαϊκή πύλη εισόδου
• Την ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας, με έμφαση στο ενεργειακό παιχνίδι που εξελίσσεται στην ΝΑ Μεσόγειο

Ο τρόπος με τον οποίο όλα αυτά θα διαμορφωθούν και θα εκδηλωθούν θα φανεί – πιθανώς και σύντομα.

Πίσω όμως από τα όσα μεταδίδουν κυβερνητικές πηγές, αναδύονται δύο καίρια ζητήματα: Αν και κατά πόσον μπορεί να προεξοφληθεί η ομαλή εξέλιξη της διμερούς σχέσης Ελλάδας – ΗΠΑ και πώς θα επηρεαστεί το περιβάλλον στα ελληνοτουρκικά.

Ως προς το τελευταίο, κυβερνητικός αξιωματούχος αναφέρει ότι δεν συζητήθηκε μεταξύ των δύο ΥΠΕΞ την προηγούμενη Παρασκευή. Παραμένει όμως μία από τις κύριες ανησυχίες της κυβέρνησης.

Ως προς την ελληνοαμερικανική σχέση, ο ίδιος συνομιλητής αναφέρει ότι τίθεται πλέον σε μία νέα βάση, την οποία θα επιδιώξει να αξιοποιήσει η κυβέρνηση.

Υπό αυτό το πρίσμα, εκτιμάται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα θελήσει να έχει ορισμένους συνομιλητές ή και συμμάχους εντός της ΕΕ, με περισσότερο εποικοδομητικούς ρόλους από την Ουγγαρία ή την Σλοβακία.

Σε αυτόν τον κατάλογο περιλαμβάνεται κατά προτεραιότητα η Ιταλία, αλλά πιθανότατα και η Ελλάδα, καθώς η ειδική στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να φέρει την Αθήνα σε μία ιδιότυπη εξισορροπητική θέση στην εξελισσόμενη αμερικανο-ευρωπαϊκή διαμάχη.

Εχοντας  αυτά υπόψη, διπλωματικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι στις δηλώσεις του αμέσως μετά τη συνάντηση με τον Μάρκο Ρούμπιο, ο Γιώργος Γεραπετρίτης, τόνισε μεταξύ άλλων ότι «στο ζήτημα της Ουκρανίας η Ευρώπη παραμένει πιστή σε μία δίκαιη και βιώσιμη λύση», προσέθεσε όμως και ότι «η υποστήριξη των ΗΠΑ είναι αναγκαία».

Στην παρούσα συγκυρία, έχει ιδιαίτερη σημασία ότι το ίδιο επανέλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Πρόεδρο Ζελένσκι την Τρίτη.

Στον απόηχο όλων αυτών, η επαφή της Αθήνας με τον αμερικανό ΥΠΕΞ αξιολογείται ως σημαντική και χρήσιμη.

Δεν υπάρχει όμως προς το παρόν η βεβαιότητα για την επιρροή που μπορεί να έχει ο Ρούμπιο στον ίδιο τον Τραμπ ή για το κατά πόσον έχουν μοιραστεί οι ρόλοι και ο αμερικανός ΥΠΕΞ σκοπίμως και βάσει σχεδίου, εμφανίζεται πιο «συμβατικός» και μετριοπαθής από τον Πρόεδρο, του οποίου οι σχεδιασμοί για την περιοχή μας παραμένουν άγνωστοι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News