Μετά από τη διάρκειας 90 λεπτών τηλεφωνική συνομιλία τους την Τετάρτη, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν συμφώνησαν καταρχάς να ξεκινήσουν «άμεσα» οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και να θέσουν σε νέες βάσεις τις ρωσοαμερικανικές σχέσεις, ακόμη και μέσω μιας συνόδου κορυφής μεταξύ των δύο προέδρων, στις ΗΠΑ ή στη Ρωσία, όπως έδειξαν να επιθυμούν αμφότεροι.

Εως σήμερα ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχουν συναντηθεί πέντε φορές. Η πιο πολύκροτη συνάντησή τους έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2018 στο Ελσίνκι, όπου οι δύο πρόεδροι συνομίλησαν για περισσότερο από δύο ώρες, παρουσία μόνο των διερμηνέων τους.

Κατά την καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της συνόδου ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ερωτηθεί, μεταξύ άλλων, εάν πίστευε τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών ή τον επικεφαλής του Κρεμλίνου όσον αφορά τις κατηγορίες για ρωσική παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές. «Ο πρόεδρος Πούτιν λέει ότι δεν ήταν η Ρωσία» είχε απαντήσει κοφτά ο αμερικανός πρόεδρος, συμπληρώνοντας πως δεν υπήρχε κανένας λόγος για να μην πιστέψει τον ρώσο ομόλογό του.

Φυσικά, η απάντησή του προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις, καθώς ποτέ ξανά ένας αμερικανός ηγέτης δεν είχε απαξιώσει τις δικές του μυστικές υπηρεσίες, επιλέγοντας να πάρει τοις μετρητοίς τους ισχυρισμούς του ηγέτη μιας αντίπαλης υπερδύναμης.

Στις ΗΠΑ η καταδίκη από τα ΜΜΕ υπήρξε σχεδόν καθολική, καθώς κατά του αμερικανού προέδρου είχαν βάλει ακόμη και σχολιαστές του Fox News. Την πιο δριμεία κριτική, όμως, την είχε ασκήσει ο εγνωσμένου κύρους Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τζον Μακέιν, κάνοντας λόγο για «ατιμωτική συμπεριφορά» και υποστηρίζοντας πως «κανένας άλλος αμερικανός πρόεδρος δεν έχει ταπεινωθεί ποτέ τόσο απελπιστικά μπροστά σε έναν τύραννο».

Το οποίο μάλλον ισχύει. Αλλά όπως σημειώνει ο Ενρίκο Φραντσεσκίνι της Repubblica σε άρθρο του, αποτελεί γεγονός ότι τα χρονικά των συνόδων κορυφής ΗΠΑ-ΕΣΣΔ και ΗΠΑ-Ρωσίας, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, είναι γεμάτα γκάφες, απρόοπτα περιστατικά και ατάκες που έμειναν στην Ιστορία.

Η παράδοση των συναντήσεων των ηγετών των δύο ιστορικών υπερδυνάμεων ανάγεται στη Διάσκεψη της Γιάλτας, που πραγματοποιήθηκε τέτοιες μέρες πριν από 80 χρόνια (4-11 Φεβρουαρίου του 1945). Τότε ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ και ο Ιωσήφ Στάλιν, μαζί με τον επίσης νικητή του B’ Παγκοσμίου Πολέμου Ουίνστον Τσόρτσιλ, είχαν συναντηθεί για να διασφαλίσουν τη μεταπολεμική ειρήνη, μοιράζοντας συγχρόνως τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής.

Αλλά σχεδόν αμέσως μετά ξέσπασε ο Ψυχρός Πόλεμος: η σύνοδος κορυφής του 1960 στο Παρίσι μεταξύ του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και του Νικίτα Χρουστσόφ, η οποία υποτίθετο ότι θα βελτίωνε τις σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων, διακυβεύθηκε δύο εβδομάδες νωρίτερα από την κατάρριψη ενός αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους U2 από τους Σοβιετικούς, το οποίο πετούσε πάνω από την επικράτεια της Μόσχας.

Ο αμερικανός πιλότος Φράνσις Γκάρι Πάουερς επέζησε, αλλά ομολόγησε τα πάντα στην KGB, οπότε ο σοβιετικός ηγέτης έφτασε έξαλλος στη Γαλλία, απαιτώντας μια επίσημη συγγνώμη από τον αμερικανό πρόεδρο. Συνηθισμένος σε πολύ μεγαλύτερες εντάσεις ως αρχιστράτηγος κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ, ο Αϊζενχάουερ αρνήθηκε, θεωρώντας ότι το αίτημα ήταν ένα απότομο μεν αλλά πρώτο βήμα για διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών: αντιθέτως, ο Χρουστσόφ σηκώθηκε και έφυγε χωρίς καν να πει αντίο.

Ακολούθησε η Κρίση των Πυραύλων της Κούβας, η οποία επιδείνωσε περαιτέρω τις σχέσεις Ουάσινγκτον-Μόσχας, παρότι ο Τζον Φ. Κένεντι και ο Χρουστσόφ, έχοντας επίγνωση του κινδύνου ενός πυρηνικού Αρμαγεδδώνα, έκαναν ό,τι μπορούσαν με στόχο την εκτόνωση της έντασης. Από αυτόν τον φόβο (μιας πυρηνικής σύρραξης) προέκυψε και το «κόκκινο τηλέφωνο», το οποίο στην πραγματικότητα δεν ήταν τηλέφωνο αλλά τέλεξ. Ούτε κόκκινο ήταν, απλώς επέτρεπε στις δύο πλευρές να επικοινωνούν ταχύτερα και πιο άμεσα σε κρίσιμες στιγμές.

Το κλίμα βελτιώθηκε κατά τη διάρκεια των συνόδων κορυφής των Λεονίντ Μπρέζνιεφ και Ρίτσαρντ Νίξον τη δεκαετία του 1970. Συνολικά συναντήθηκαν τρεις φορές, ενώ η πιο επεισοδιακή ήταν η δεύτερη συνάντησή τους στις ΗΠΑ, καθώς οι δυο πρόεδροι… παρά λίγο να σκοτωθούν σε τροχαίο.

Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στο Καμπ Ντέιβιντ, την εξοχική κατοικία των αμερικανών προέδρων, ο Νίξον, γνωρίζοντας πως ο Μπρέζνιεφ ήταν λάτρης των Δυτικών αυτοκινήτων, του δώρισε μια Lincoln Continental. Ο σοβιετικός ηγέτης ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που ήθελε να την οδηγήσει αμέσως, ζητώντας μάλιστα από τον αμερικανό ομόλογό του να τον συνοδεύσει.

Στο άκουσμα της πρότασης ο επικεφαλής της ασφάλειας του Νίξον χλώμιασε από τον φόβο του, ωστόσο ο αμερικανός πρόεδρος δεν μπόρεσε να αρνηθεί. Επιβιβάστηκε, λοιπόν, στο πολυτελές αυτοκίνητο, με τον Μπρέζνιεφ να κάθεται στο τιμόνι και να οδηγεί μάλλον απρόσεκτα, κινδυνεύοντας ακόμη και να βγει από τον δρόμο, όπως έγραψε ο ίδιος ο Νίξον στα απομνημονεύματά του. Τι θα είχε συμβεί αν σκοτωνόταν ο Μπρέζνιεφ σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα; ‘Η ο Νίξον; ‘Η και οι δύο; Σήμερα, περισσότερο από μισό αιώνα αργότερα, το περιστατικό μάλλον φαίνεται κωμικό, τότε όμως ο φόβος ήταν πραγματικός.

Ιστορικές υπήρξαν και οι συναντήσεις των Ρόναλντ Ρίγκαν και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη τον Νοέμβριο του 1985. Εκείνη την περίοδο ο αμερικανός πρόεδρος αποκαλούσε ακόμα την ΕΣΣΔ «αυτοκρατορία του κακού». Αλλά στο τέλος της συνόδου, όταν οι δύο τους βρέθηκαν μόνοι (μαζί με τους διερμηνείς τους) μπροστά από ένα τζάκι, άρχισε να σπάζει ο πάγος μεταξύ του πρώην ηθοποιού και του ανθρώπου που σύντομα θα άρχιζε να εφαρμόζει μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που έμειναν στην ιστορία ως «Περεστρόικα».

«Ντοβεριάι, νο προβεριάι» είπε κάποια στιγμή ο Ρίγκαν στα ρωσικά, κάνοντας τον Γκορμπατσόφ να χαμογελάσει: «Να εμπιστεύεσαι αλλά να επαληθεύεις» λέει η ρωσική παροιμία την οποία, όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος της epubblica, καλο θα ήταν να λάμβανε πολύ σοβαρά υπόψη ο Ντόναλντ Τραμπ πριν αρχίσει να δείχνει απόλυτη εμπιστοσύνη στον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ομως πριν από τον Τραμπ, από τον ρώσο πρόεδρο είχε παραπλανηθεί και ένας άλλος αμερικανός ομόλογός του: μετά την πρώτη του συνάντηση με τον Πούτιν, το 2001, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος είχε πει: «Κοίταξα τον άνθρωπο στα μάτια. Τον βρήκα πολύ ευθύ και αξιόπιστο… Μπόρεσα να πάρω μια αίσθηση της ψυχής του».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News