Ηταν κατά σειράν το δέκατο έκτο ρολόι που κατασκεύασε ο Αμπραάμ-Λουί Μπρεγκέ, ο οποίος για πολλούς, θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης ωρολογοποιίας. Το «ρολόι της Μαρίας Αντουανέτας» ή «το ρολόι της βασίλισσας», όπως το είχε ονομάσει ο ίδιος αποτελείται από τουλάχιστον 823 κινούμενα μέρη και κατασκευάστηκε ειδικά για τη Μαρία Αντουανέτα, ασχέτως αν δεν έφθασε ποτέ στα χέρια της, καθώς την πρόλαβε η γαλλική επανάσταση και η γκιλοτίνα.

Τώρα όμως, πρόκειται να παρουσιαστεί στην έκθεση «Βερσαλλίες: Επιστήμη και Λάμψη» που θα εγκαινιαστεί στις 12 Δεκεμβρίου στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου, στο πλαίσιο της διερεύνησης των επιστημονικών καινοτομιών, που επιτεύχθηκαν στην γαλλική, βασιλική αυλή, πριν από τη γαλλική επανάσταση. Η ιστορία αυτού του ρολογιού, η αξία του οποίου σήμερα ανέρχεται σε περισσότερα από 30 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Telegraph, αποτελεί έναν πραγματικό θρύλο, καθώς περιλαμβάνει την ιστορική εκτέλεση της βασίλισσας και μία τεράστια ληστεία.

Πώς ξεκινά η σχέση της Μαρίας Αντουανέτας με τον ελβετικό οίκο Breguet

Η επαγγελματική πορεία του Μπρεγκέ θα μπορούσε να καθησυχάσει τους γονείς των απείθαρχων παιδιών, καθώς ο διάσημος ωρολογοποιός εγκατέλειψε το σχολείο το 1762 χωρίς να έχει καταφέρει να ξεχωρίσει. Ωστόσο, σύντομα ανακάλυψε ότι είχε εξαιρετικό ταλέντο στην ωρολογοποιία. Σε ηλικία 15 ετών, πήγε στο Παρίσι ως μαθητευόμενος του βασιλικού ωρολογοποιού, στις Βερσαλλίες. Λίγο μετά την ίδρυση του δικού του εργαστηρίου, το 1775 στο Île de la Cité, τράβηξε την προσοχή της Μαρίας Αντουανέτας, με αποτέλεσμα η βασίλισσα να εντάξει στην πορεία αρκετά ρολόγια Breguet στην συλλογή της. Αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη φήμη του νεαρού τότε ωρολογοποιού. Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ’, που είχε ενδιαφέρον για τους μηχανισμούς, τις κλειδαριές αλλά και τα ρολόγια, πιθανότατα μοιραζόταν με τη βασίλισσα το ίδιο πάθος, παρόλο που είχαν λίγα κοινά μεταξύ τους.

Ο μυστηριώδης θαυμαστής της βασίλισσας

Το 1783, ένας μυστηριώδης θαυμαστής της βασίλισσας-που μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστο το ποιος ακριβώς είναι, ανέθεσε στον αγαπημένο της τεχνίτη να δημιουργήσει για εκείνη ένα μοναδικό δώρο. Η μυστικότητα γύρω από την παραγγελία ήταν εξαιρετική, καθώς τα περισσότερα ονόματα πελατών καταγράφονταν σχολαστικά στα αρχεία του Μπρεγκέ. Οχι, όμως το δικό του όνομα. Κάποιοι πιστεύουν, ότι ο εντολέας ήταν ο κόμης Χανς Αξελ φον Φέρσεν, ένας σουηδός αριστοκράτης που ήταν στενός φίλος (ίσως και εραστής) της Μαρίας Αντουανέτας, ο οποίος υπερασπίστηκε ατρόμητα την βασιλική οικογένεια κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Οποιος κι αν ήταν ο άνθρωπος που έδωσε την παραγγελία- λιγότεροι πιστεύουν ότι ήταν ο ίδιος ο Μπρεγκέ, οι περισσότεροι κάποιος άλλος πελάτης- το μόνο σίγουρο ήταν ότι κατανοούσε απολύτως στυλ της Μαρίας Αντουανέτας.

Δυστυχώς, η βασίλισσα δεν είδε ποτέ το ρολόι της. Οι εργασίες στο εργαστήριο του Μπρεγκέ διακόπηκαν από τη γαλλική επανάσταση και τους Ναπολεόντειους πολέμους, και το ρολόι ολοκληρώθηκε το 1827, δηλαδή 34 ολόκληρα χρόνια μετά την εκτέλεση της βασίλισσας στη γκιλοτίνα και τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του ίδιου του Μπρεγκέ. Το έργο ολοκλήρωσε ο γιος του, Αντουάν-Λουί. Για το λόγο αυτό, άλλωστε φέρει και την υπογραφή «Breguet et fils», καθώς ο γιος του διάσημου ωρολογοποιού συμμετείχε στο φινίρισμα.

Το τέταρτο πιο ακριβό ρολόι του κόσμου

Αν και δεν υπάρχει καταγραφή της αρχικής του πώλησης, το 1838 το ρολόι ανήκε στον Μαρκήσιο ντε λα Γκρουά, ο οποίος το πήγε στο εργαστήριο Breguet για συντήρηση, αλλά δεν το παρέλαβε ποτέ. Το 1887, η οικογένεια Breguet το πούλησε στον σερ Σπένσερ Μπράντον, και το 1917 αγοράστηκε από τον σερ Ντέιβιντ Λάιονελ Σάλομονς, έναν βρετανό νομικό και επιστήμονα παθιασμένο με την ωρολογοποιία. Το 1974, η κόρη του, Βέρα Μπράις Σάλομονς, δώρισε τη συλλογή του στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης της Ιερουσαλήμ. Το ρολόι έμεινε εκεί έως το 1983, που το έκλεψαν!

Οι κλέφτες κατάφεραν να σκαρφαλώσουν στο κτίριο και να μπουν στο εσωτερικό του μουσείου, από ένα πολύ στενό παράθυρο. Αφού άνοιξαν τρύπες στις προθήκες, έφυγαν με δεκάδες ρολόγια και αρκετούς πίνακες, καθώς για καλή τους τύχη ο συναγερμός δεν λειτούργησε! Εκτός από πίνακες ζωγραφικής, η λεία περιλάμβανε 106 αναντικατάστατα ρολόγια χειρός τοίχου, ανάμεσά τους και το αυτό της βασίλισσας, το οποίο σήμερα θεωρείται το τέταρτο πιο ακριβό ρολόι στον κόσμο!

Ξεκίνησε μια τεράστια έρευνα, αλλά επί 23 χρόνια, κάθε στοιχείο -από τη Μόσχα έως την Ελβετία- δεν οδηγούσε πουθενά. Οι ληστές δεν πιάστηκαν ποτέ και τα ρολόγια έμειναν εξαφανισμένα για χρόνια.

Ετσι το 2004, ενώ το ρολόι εξακολουθούσε να παραμένει άφαντο, η Swatch Group, θυγατρική εταιρεία της σημερινής Breguet αποφάσισε να κατασκευάσει ένα ακριβές αντίγραφο του ρολογιού της Μαρίας Αντουανέτας. Βασισμένο σε αρχειακό υλικό και μερικές παλιές φωτογραφίες, το έργο ολοκληρώθηκε το 2008 αλλά δύο χρόνια πριν, το 2006 ένας δικηγόρος επικοινώνησε με το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης και ενημέρωσε τους υπεύθυνους ότι μία πελάτης του -που διατηρεί την ανωνυμία της- είχε ανακαλύψει κάποια από τα κλεμμένα ρολόγια, στα υπάρχοντα του αποθανόντος συζύγου της και κατόπιν αυτού ήθελε να τα επιστρέψει στο μουσείο!

Στην έκθεση του Μουσείου Επιστημών του Λονδίνου το ρολόι θα εμφανίζεται σε μια ενότητα που διερευνά πώς το ενδιαφέρον για την επιστήμη και την τεχνολογία είχε γίνει μέρος της ζωής στις Βερσαλλίες κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου ΙΕ’ και ΙΣΤ’.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News