Οι αγορές διαψεύστηκαν το Σάββατο, αλλά δικαιώθηκαν τη Δευτέρα. Οταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών στο Μεξικό και στον Καναδά, το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι επενδυτές που μιλούσαν από τον Νοέμβριο για έναν παρεξηγημένο, παραπλανητικά ανυποχώρητο πρόεδρο των ΗΠΑ εκτέθηκαν ως αφελείς, αλλά μόλις για 48 ώρες, καθώς στη συνέχεια λίγο πολύ τους δικαίωσε ο ίδιος. Η επιβολή των δασμών αναβλήθηκε για έναν μήνα, αφού οι δύο χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν με τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης και της διακίνηση ναρκωτικών.

Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει πως ο κόσμος μπορεί να εφησυχάσει, καθώς ο Τραμπ έχει και τα μέσα και τον χρόνο για να καταστρέψει το διεθνές σύστημα εμπορικών συναλλαγών. Αλλά οι τελευταίες ημέρες ήταν ιδιαίτερα διδακτικές όσον αφορά την τέχνη της διαπραγμάτευσης, όπως την ορίζει ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

«Επειδή ο Τραμπ είναι τόσο έτοιμος για καβγά, οι άνθρωποι τείνουν να ξεχνούν ότι είναι εξίσου έτοιμος για συμβιβασμό. Σχεδόν ποτέ δεν διαπραγματεύεται τόσο σκληρά όσο φαίνεται να προοιωνίζεται η επιθετική στάση του» γράφει ο Τζάναν Γκανές. Ο αρθρογράφος των Financial Times αναφέρει ενδεικτικά ότι το 2020 η Κίνα εξασφάλισε μια σχετική ηρεμία μέσω μιας ασαφούς και δύσκολα εφαρμόσιμης δέσμευσης περί αποκατάστασης της ισορροπίας στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο ο αμερικανός πρόεδρος δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να κάνει λόγο για τη «μεγαλύτερη συμφωνία που έχει δει ποτέ κανείς». Παρομοίως, ούτε από τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA) αποχώρησε πραγματικά. Απλώς κατάφερε να πλασάρει μια αναθεώρησή της ως προσωπική του επιτυχία.

«Οντας εγωιστής, όχι φανατικός, αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η φήμη του ως δημιουργού συμφωνιών. Για να τη διατηρήσει χρειάζεται μια τακτική ροή συμφωνιών. Οπότε το περιεχόμενό τους καθίσταται δευτερεύον. Μπορούμε να κάνουμε πλάκα, αλλά το δίδαγμα στην προκειμένη για τις χώρες που είναι αντιμέτωπες με τον Τραμπ είναι ενθαρρυντικό: δώστε του κάτι που μπορεί να χαρακτηρίσει ως νίκη. Η παραχώρηση δεν χρειάζεται να είναι τεράστια, μάλιστα θα συνεργαστεί για να εκθειάσει τη σημασία της» σχολιάζει ο Τζάναν Γκανές. «Ούτε φαίνεται να τον απασχολεί τόσο το νόμισμα με το οποίο πληρώνεται […] Αν τον ενοχλεί ένα πράγμα, μπορεί να κατευναστεί με μια χειρονομία καλή θελήσεως για κάτι φαινομενικά άσχετο» προσθέτει.

Από αυτή την άποψη, εάν η Ευρώπη θέλει να αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να αρχίσει να δαπανά περισσότερα για την άμυνά της. Και εάν δεν θέλει να εγκαταλείψει ο Τραμπ την Ουκρανία (προς όφελος της Ρωσίας), θα μπορούσε να γίνει κάπως πιο χαλαρή ως προς τη ρύθμιση του τομέα της τεχνολογίας.

Ο Τραμπ απειλεί επίσης να εκτρέψει τις βιομηχανικές επενδύσεις από την Ευρώπη στις ΗΠΑ, αλλά  η Ευρώπη έχει πληθώρα πραγμάτων που θα μπορούσε να του προσφέρει, ακριβώς επειδή ο Τραμπ έχει τόσα πολλά παράπονα. Μάλιστα, ο Γκανές θεωρεί πως, υπό αυτή την έννοια, ο Τραμπ ενδέχεται να είναι πιο εύκολος διαπραγματευτής από τον Τζο Μπάιντεν: ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν πίστευε ούτε πως το ΝΑΤΟ είναι μια λέσχη τζαμπατζήδων ούτε ότι οι Βρυξέλλες εξυφαίνουν συνωμοσία κατά της Σίλικον Βάλεϊ. Ωστόσο δεν υπήρχε τίποτα που θα μπορούσε να του προσφέρει η Ευρώπη σε αυτά τα μέτωπα που θα τον έκανε να χαλαρώσει την πολιτική του με στόχο την ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας. Αλλά με τον Τραμπ μπορεί να υπάρχει.

«Το παράλογο της κοσμοθεωρίας του –σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ ληστεύονται σχεδόν από όλους, σχεδόν συνεχώς– σημαίνει ότι υπάρχουν πολλά σημεία επαφής για μια διαπραγμάτευση» σχολιάζει ο Τζάναν Γκανές.

Το ότι ο Τραμπ δεν είναι τόσο αμείλικτος και αδιάλλακτος όσο επιδιώκει να δείχνει αποδεικνύεται και από τις προσωπικές του σχέσεις – όχι μόνο στη διεθνή σκηνή. Ο αρθρογράφος των Financial Times αναφέρεται στους πολλούς εχθρικούς και επικριτικούς άλλοτε προς το πρόσωπό του Ρεπουμπλικανούς, που πλέον ανήκουν στην αυλή, ακόμη και στην κυβέρνησή του, όπως ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.

Αυτό δεν συνεπάγεται ότι ο αμερικανός πρόεδρος είναι στην πραγματικότητα μεγαλόψυχος. Αντιθέτως, ενδέχεται να απολαμβάνει περισσότερο να βλέπει τους όποιους εχθρούς και επικριτές του να υποχωρούν και να υποτάσσονται στη βούλησή του, παρά να τους καταστρέφει.

Βέβαια, το γεγονός ότι, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και από γεωπολιτική άποψη, ο Τραμπ έχει δείξει πως «ένα μικρό βήμα προς το μέρος του τείνει να έχει θετική αποδοχή», δεν αλλάζει. Οι αδιανόητες δηλώσεις/προτάσεις του φανερώνουν ακριβώς το αντίθετο. Οταν ένας πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει να «καταλάβει» τη Γάζα και να τη μετατρέψει σε Κυανή Ακτή της Μέσης Ανατολής, «το να του πετάξει κανείς ένα κόκκαλο για το εμπόριο ή οτιδήποτε μοιάζει μάταιο. Αλλά το ιστορικό είναι ιστορικό» συνοψίζει ο Τζάναν Γκανές.

Προειδοποιεί, όμως, ότι το πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα είναι πως είναι αυτο-υπονομευτικό: «Εάν η συνήθεια του προέδρου να ανακηρύσσεται νικητής σε διαμάχες σχεδόν τόσο εύκολα όσο τις προκαλεί καταντήσει μοτίβο, ο εγωισμός του δεν θα το αποδεχτεί και θα αυξήσει τις απαιτήσεις του. Εως τότε, οι χώρες που βρίσκονται σε αντιπαράθεση μαζί του πρέπει να χρησιμοποιήσουν ό,τι διαθέτουν. Η ανήσυχη λαχτάρα του Τραμπ για “συμφωνίες”, ως επιβεβαίωση της προσωπικής του επιρροής, είναι κάτι που μπορούν να εκμεταλλευθούν».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News