Εσκασε σαν βόμβα. Αλλά δεν ήταν.

Οικοδομικές εργασίες στο Σαρακήνικο της Μήλου. Αντικείμενό τους η ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχείου. Αεροφωτογραφίες δείχνουν το εργοτάξιο, λίγα μέτρα από την παραλία, με το σεληνιακό τοπίο.

Εσκασε σαν βόμβα. Αλλά δεν ήταν. Δεν ήταν γιατί για να ξεκινήσουν οι εργασίες, έχουν υποβληθεί αιτήσεις, έχουν δοθεί εγκρίσεις, έχουν εκδοθεί άδειες. Και όλα αυτά έχουν γίνει σε βάθος χρόνου και σε γνώση των αρμοδίων.

Αρα, δεν έσκασε σαν βόμβα.

Οι εργασίες διακόπηκαν – προς το παρόν – και οι άδειες ελέγχονται (ξανά) για τη νομιμότητά τους.

Εδώ ας θέσουμε το ερώτημα: το νόμιμο είναι και ηθικό;

Ή το νόμιμο είναι και επιθυμητό; Και ποιος, πώς παίρνει την ευθύνη να αποφασίσει;

Ας θέσουμε και ένα άλλο ερώτημα, μια και το κτίριο που ανεγείρεται αφορά σε ξενοδοχείο, οπότε το επιχείρημα παραπέμπει στην τουριστική αξιοποίηση και ανάδειξη της περιοχής.

Εχει ανάγκη το Σαρακήνικο ένα πεντάστερο ξενοδοχείο για να αναδειχθεί; Όταν είναι γνωστό ως ένα από τα πιο όμορφα και ξεχωριστά παραθαλάσσια τοπία; Θεωρείται η πέμπτη καλύτερη παραλία στον κόσμο, π.χ. από το Lonely Planet. «Η Μήλος είναι το ανέγγιχτο νησί που αναζητούσες», γράφει ο τίτλος της διεθνούς έκδοσης Conde Nast Traveller το 2017, βάζοντας ως κεντρική φωτογραφία τους λευκούς του σμιλεμένους από το κύμα βράχους (εδώ).  Και το 2025 την αναδεικνύει ως το καλύτερο νησί στην Ελλάδα για διακοπές (εδώ), χάρη στη «φωτογενή και εντυπωσιακή ακτογραμμή της».

Η Μήλος είναι στον προβολέα του τουρισμού.

Εως πότε όμως ο τουρισμός θα χρησιμοποιείται σαν άλλοθι για τη real estate εκμετάλλευση των μοναδικών τοπίων; Ειδικά σε τόπους μικρούς, παρθένους και με ανθρώπινη κλίμακα, όπως οι Κυκλάδες; Πού τοποθετείται η λεπτή γραμμή της αξιοποίησης των στοιχείων που καθιστούν έναν τόπο μοναδικό και πώς ορίζεται αυτή;  Γιατί διαφορετικά το real estate δείχνει την πιο κυνική πλευρά του.

«Οι διακοπές είναι μνήμες», είπε πρόσφατα ένας άνθρωπος που ασχολείται με τη γη στις Κυκλάδες. Ο ίδιος ζει και εργάζεται κοντά στη γη, την αγαπά και την προστατεύει. Παράγει και διακρίνεται για την παραγωγή του, η οποία σέβεται τη φύση που την περιβάλλει.

Αν έχουν ειλικρινές αντίκρισμα όσα επικοινωνεί ο κυβερνητικός μηχανισμός σχετικά με τη διαφύλαξη του τοπίου, την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, των  περιοχών ιδιαιτέρου κάλλους ή ιστορικής σημασίας, ενόσω ακόμα περιμένουμε τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια να εκπονηθούν και να τεθούν σε εφαρμογή και το Χωροταξικό που έχει κλείσει δύο δεκαετίες με πίσω – μπρος να ολοκληρωθεί, τότε μέρη σαν το Σαρακήνικο, δεν θα έπρεπε να είναι διαθέσιμα για «ανάπτυξη». Παρά μόνο για διατήρηση της μοναδικότητάς τους.

Αλλά και τι παράδειγμα δίνεται σε άλλα μέρη, τα οποία δεν προικίστηκαν με τόσο μοναδικά τοπία; Πώς θα εκτιμήσουν την προστιθέμενη αξία τους; Πώς θα αντιληφθούν πού πρέπει να βάλουν το όριο μεταξύ φύσης και παρέμβασης;

Αν όμως τα λόγια δεν συνοδεύονται από τις αντίστοιχες πράξεις, τότε θα προκύπτουν κι άλλες οικοδομικές εργασίες που «θα σκάνε σαν βόμβες», όπως αυτή στη Μήλο. Τότε όσοι ενδιαφέρονται και ανησυχούν για τη μοναδικότητα των τοπίων, απλά θα κυνηγούν «ανεμόμυλους», όπως ο Δον Κιχώτης.

Μια και η μοναδικότητα θα είναι το εισιτήριο που θα εξαργυρωθεί εφάπαξ. Χωρίς επιστροφή. Υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα τον ίδιο τον προορισμό. Ως ταξίδι και ως τόπο. Υπονομεύοντας επίσης και όσες άλλες τουριστικές επενδύσεις έχουν γίνει στο νησί, η ελκυστικότητα του οποίου βασίστηκε στη μοναδικότητα των περιοχών του.

Αυτή η μοναδικότητα δημιούργησε τις εικόνες και τις μνήμες των διακοπών όσων επισκέφθηκαν το Σαρακήνικο.

Και όχι μόνο το Σαρακήνικο. Τη Σαντορίνη, τη Μύκονο, την Πάρο, την Τήνο, τη Σέριφο, την Αστυπάλαια, την Ιο, τις Μικρές Κυκλάδες. Όλα τα μέρη που σήμερα παρουσιάζουν γεωμετρική αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας.

Αυτές οι μνήμες σχηματίστηκαν πριν από τις άδειες ανέγερσης στα μοναδικά τους τοπία.

Αυτές τις μνήμες επικαλούνται οι ειδυλλιακές καμπάνιες, με τα μοναδικά τοπία να πρωτοστατούν στην προσέλκυση ξένων επισκεπτών.

Ας αφήσουμε τις μνήμες χωρίς ντουβάρια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News