Πριν συμπληρωθούν δύο εβδομάδες από την έναρξη της δεύτερης θητείας Τραμπ, και ενώ οι εμπλεκόμενοι στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο επιχειρούν να επανατοποθετηθούν σε ένα εξαιρετικά ρευστό γεωπολιτικό τοπίο, o υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης περιοδεύει σε Κατάρ, Ισραήλ, Ραμάλα και Ιορδανία. Το ταξίδι του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας –με επίσημη ατζέντα τις εξελίξεις σε Γάζα, Λίβανο και Συρία– πραγματοποιείται εν μέσω μιας κομβικής συγκυρίας: η εκεχειρία και στα δύο πολεμικά μέτωπα είναι εύθραυστη, ενώ την ίδια ώρα στη Συρία εγκαθίσταται επισήμως το μετεμφυλιακό κράτος του Αχμέντ αλ Σάρα (πρώην Μοχάμεντ αλ Τζολάνι).

Με απώτερο στόχο την εξασφάλιση των συμφερόντων της στην Ανατολική Μεσόγειο, η Αθήνα επιδιώκει να δηλώσει παρούσα στις τεκτονικές εξελίξεις που καταγράφονται στην ευρύτερη περιοχή, διαθέτοντας το προνόμιο –όπως λέγεται χαρακτηριστικά από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών– να συνομιλεί τόσο με τον αραβικό κόσμο, όσο και με το Ισραήλ, στρατηγικό εταίρο επί σειρά ετών.

Πάντως, σημείο-«κλειδί» της περιοδείας Γεραπετρίτη είναι η Ιερουσαλήμ, όπου και θα συναντηθεί με τον υπουργό Εξωτερικών Γκιντεόν Σαάρ, με διπλωματικές πηγές να έχουν εξηγήσει στο Protagon εδώ και αρκετές εβδομάδες ότι προτεραιότητα της Αθήνας είναι η επανενεργοποίηση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα- Κύπρος- Ισραήλ υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών), το οποίο κατ’ εξοχήν μπορεί να λειτουργήσει, τόσο ενισχύοντας τις ελληνικές και τις κυπριακές θέσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όσο και ως σταθεροποιητικός παράγοντας λίγα χιλιόμετρα μακριά από την αναταραχή της Μέσης Ανατολής.

Εκτός αυτών, μέσω της συνεργασίας με το Ισραήλ εκτιμάται ότι η Αθήνα θα ανοίξει νέους διαύλους επικοινωνίας με την Ουάσινγκτον, δεδομένου του γεγονότος ότι ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ήταν μαζί με τον Ρόμπερτ Μενέντεζ οι εισηγητές του East Med Act. Ενδεικτική της διάθεσης ενίσχυσης της στρατηγικής συνεργασίας με το Τελ Αβίβ ήταν και η ενεργειακή συμφωνία για την επέκταση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου και στο Ισραήλ, που υπογράφηκε πριν από περίπου έναν μήνα στην ελληνική πρωτεύουσα.

Παρότι τότε η είδηση έμεινε σχεδόν στο περιθώριο, η ελληνοϊσραηλινή σύμπραξη αποτελεί εν μέρει απάντηση στην έμπρακτη τουρκική αμφισβήτηση του έργου, το οποίο παραμένει προσώρας ουσιαστικά «παγωμένο», με την Τουρκία μάλιστα να προχωρεί το πρωί της Κυριακής σε νέα πρόκληση, παρακολουθώντας με κορβέτα του Πολεμικού Ναυτικού από απόσταση 10 ναυτικών μιλίων το ιταλικό ερευνητικό «Ievoli Relume» –το οποίο συνεπικουρείται από το NG Worker– σε διεθνή ύδατα στα ανοικτά του Αγίου Νικολάου.

Διά της κίνησης αυτής η Αγκυρα στέλνει διπλό μήνυμα στην Αθήνα: αφενός επαναλαμβάνει την πάγια θέση της –ανεξαρτήτως της περιοχής όπου διεξάγονται οι έρευνες– ότι τα ελληνικά νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, δεν έχουν κυριαρχικά δικαιώματα. Αφετέρου ότι δεν θα αφήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης να πραγματοποιηθεί, αν αυτό δεν γίνει με τους δικούς της όρους. Δηλαδή με τις σχετικές οδηγίες προς ναυτιλλομένους (ΝavΤex) να εκδίδονται, παρανόμως, από τις τουρκικές αρχές, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια του περσινού επεισοδίου στην Κάσο. Δηλαδή, με την Τουρκία να διεκδικεί την αρμοδιότητα σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέο περιστατικό εξελίχθηκε λίγες ώρες μετά τη συνέντευξη του Νίκου Δένδια στο αμερικανικό δίκτυο Fox News, όπου και ο υπουργός Αμυνας αναφέρθηκε στο νέο-οθωμανικό όραμα της τουρκικής ηγεσίας, στη βάση του οποίου αμφισβητείται ακόμα και η κυριαρχία της Κρήτης.

Εν μέσω αυτού του πολύπλοκου περιβάλλοντος και υπό τη σκιά των εξελίξεων στα ανοικτά της Κρήτης, ο Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Χακάν Φιντάν συναντήθηκαν στην Ντόχα του Κατάρ, επιλέγοντας για πέμπτη φορά (Βρυξέλλες – Λονδίνο – Σκόπια και πάλι Βρυξέλλες) ένα ουδέτερο έδαφος, αλλά και μη δημοσιοποιώντας το τετ α τετ – τουλάχιστον πριν αυτό πραγματοποιηθεί. Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών είχαν συνομιλήσει τηλεφωνικώς στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, επιδεικνύοντας έμπρακτη διάθεση να διατηρήσουν ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας, παρότι τις τελευταίες εβδομάδες είναι φανερό ότι οι διμερείς σχέσεις δεν αποτελούν προτεραιότητα για καμία από τις δύο πλευρές.

Οπως έλεγαν προ ημερών στο Protagon πηγές από το υπουργείο Εξωτερικών με άριστη γνώση του σχεδιασμού των επόμενων εβδομάδων, αυτό που προέχει είναι η διεξαγωγή της άτυπης πενταμερούς για το Κυπριακό, εντός του Μαρτίου, εξ ου και η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ), άρα και η συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν, αυτή τη φορά στην Αγκυρα, αναμένεται να μετατεθεί για το τέλος Μαρτίου ή ακόμα και για αργότερα. Στο πλαίσιο αυτό, διπλωματικές πηγές αναφερόμενες στο εν λόγω ζήτημα, διευκρίνιζαν ότι οι κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν συζήτησαν στην Ντόχα «για το επικείμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην Αγκυρα», χωρίς όμως να συμφωνείται ακριβής ημερομηνία.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι οι δύο υπουργοί Εξωτερικών συμφώνησαν να εργαστούν από κοινού «ώστε να διατηρηθεί το εποικοδομητικό κλίμα, μέσω του δομημένου διαλόγου». Πάντως ημερομηνίες για τους επόμενους γύρους σε πολιτικό διάλογο, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και «θετική ατζέντα», επίσης δεν έχουν συμφωνηθεί. Οσο δε για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης, ο κ. Γεραπετρίτης έθεσε στον Χακάν Φιντάν το ζήτημα της παρουσίας της τουρκικής φρεγάτας στα ανοικτά της Κρήτης, κίνηση που είχε πραγματοποιηθεί και στις αντίστοιχες οχλήσεις που προηγήθηκαν, οδηγώντας μεν σε κάποιας μορφής αποκλιμάκωση, χωρίς όμως αποτέλεσμα όσον αφορά τα μείζονα: δηλαδή την απρόσκοπτη διεξαγωγή των ερευνών, άρα και ολοκλήρωση των έργων, αλλά και ευρύτερα την αποδόμηση των πάγιων αναθεωρητικών θέσεων της Τουρκίας.

Παρότι δεν φαίνεται να αποτέλεσε μέρος της συζήτησης Γεραπετρίτη και Φιντάν, η Αθήνα παρακολουθεί όσο το δυνατόν εγγύτερα τις εξελίξεις στη Συρία, ειδικά μετά τα σενάρια της οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Δαμασκού και Αγκυρας, τα οποία όμως έχουν ατονήσει. Βεβαίως, η επίσημη ανάληψη της εξουσίας από τον Αλ Σάρα αποτελεί σημαντική εξέλιξη, με την ελληνική πρωτεύουσα πάντως να έχει διαμηνύσει διά στόματος Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η νέα αρχή θα πρέπει να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο, να εξασφαλίσει την εδαφική ακεραιότητα της χώρας –εννοώντας να αποτρέψει μια νέα τουρκική στρατιωτική επέμβαση στα βόρεια εδάφη– και να εγγυηθεί την προστασία των μειονοτήτων. Πολλά στη Συρία, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, θα κριθούν από τη στάση της νέας αμερικανικής διοίκησης, με την ηγεσία των Τραμπ και Ρούμπιο να μην έχει δώσει ακόμα σαφή δείγματα γραφής.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News