Μονάρχες, πρόεδροι και πρωθυπουργοί θα παραβρεθούν στην εκδήλωση μνήμης για τα 80 χρόνια από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου Αουσβιτς αλλά κανείς τους δεν θα πλησιάσει στα μικρόφωνα, όπως γράφει ο βρετανικός Guardian.

Για πρώτη φορά σε «στρογγυλή» επέτειο, το Μουσείο του Αουσβιτς απαγορεύει όλες τις ομιλίες πολιτικών στην επίσημη εκδήλωση της 27ης Ιανουαρίου, η οποία θα σηματοδοτήσει 80 χρόνια από την ημέρα που τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το στρατόπεδο το 1945.

Οι μόνοι που θα λάβουν το λόγο είναι οι παρευρισκόμενοι επιζώντες του στρατοπέδου, όσοι ελάχιστοι παραμένουν εν ζωή και αρκετά υγιείς για να ταξιδέψουν στην Πολωνία.

Ο Πιότρ Σιβίνσκι, διευθυντής του μνημείου και του Μουσείου Αουσβιτς-Μπίρκεναου, δηλώνει στον Guardian ότι δεν θα υπάρξουν καθόλου πολιτικές ομιλίες. «Θέλουμε να επικεντρωθούμε στους τελευταίους επιζώντες που είναι ανάμεσά μας και στις ιστορίες τους, τον πόνο τους, το τραύμα τους, και τον τρόπο που μας προσφέρουν κάποιες δύσκολες ηθικές υποχρεώσεις για το παρόν», εξηγεί.

Ωστόσο, η σύγχρονη πολιτική απειλεί να επισκιάσει την τελετή μνήμης. Νωρίτερα μέσα στο μήνα, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας είπε ότι οι αρχές θα υποχρεωθούν να συλλάβουν τον ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, εάν ταξιδέψει στην Πολωνία για την τελετή, βάσει του εντάλματος που έχει εκδώσει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο σε βάρος του, για εγκλήματα πολέμου.

Ο πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, απέσυρε την απειλή την περασμένη εβδομάδα, ανακοινώνοντας ότι οποιοσδήποτε ισραηλινός πολιτικός, συμπεριλαμβανομένου του Νετανιάχου, μπορεί να επισκεφθεί την τελετή χωρίς φόβο σύλληψης, παρά το γεγονός ότι η Πολωνία αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ.

«Η πολωνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει την ασφαλή συμμετοχή των ηγετών του Ισραήλ στους εορτασμούς της 27ης Ιανουαρίου 2025 ως μέρος της απόδοσης φόρου τιμής στο εβραϊκό έθνος, εκατομμύρια κόρες και γιοι του οποίου έγιναν θύματα του Ολοκαυτώματος που πραγματοποίησε το Τρίτο Ράιχ», αναφέρει κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα από το γραφείο του Τουσκ.

Ο Σιβίνσκι από την πλευρά του, περιγράφει την όλη συζήτηση γύρω από το θέμα ως «πρόκληση των μέσων ενημέρωσης», υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Νετανιάχου σχεδίαζε ποτέ να βρεθεί στην τελετή. Συμπληρώνει, ωστόσο, ότι αναμένεται μια ευρεία ισραηλινή αντιπροσωπεία.

Η συνεχιζόμενη επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα είναι μόλις ένα από τα πολλά σύγχρονα γεγονότα που καθιστούν πιο περίπλοκη την αντιμετώπιση της τελετής ως μια απλή συγκέντρωση διεθνών ηγετών στη μνήμη του 1,1 εκατομμυρίου ανθρώπων που σκοτώθηκαν στο Αουσβιτς – η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν Εβραίοι.

Το 2005, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επισκέφθηκε τον εορτασμό της 60ης επετείου, δίνοντας μια ομιλία στην οποία ανέφερε ότι είναι «αδιανόητο να πιστεύει κανείς ότι η ανθρωπότητα είναι ικανή για τέτοια βαρβαρότητα», πριν αποτίσει φόρο τιμής στους σοβιετικούς στρατιώτες που απελευθέρωσαν το στρατόπεδο. Για τη φετινή επέτειο, όμως, η Ρωσία δεν έχει λάβει πρόσκληση.

Ο Σιβίνσκι επισημαίνει ότι τόσο Ρώσοι όσο και Ουκρανοί συμμετείχαν στα στρατεύματα του Κόκκινου Στρατού που απελευθέρωσαν το στρατόπεδο – και ότι ο πόλεμος στη γειτονική Ουκρανία είναι επομένως «ένας πόλεμος που διεξάγεται από έναν απελευθερωτή εναντίον ενός άλλου». Προσθέτει ότι δεν υπάρχει ζήτημα συμμετοχής ρωσικής αντιπροσωπείας υπό το υπάρχον πολεμικό κλίμα.

«Η επέτειος αποκαλείται “Ημέρα Απελευθέρωσης” και δε νομίζω ότι μια χώρα που δεν κατανοεί την αξία της ελευθερίας έχει θέση σε μια τελετή αφιερωμένη στην απελευθέρωση. Θα ήταν κυνικό εκ μέρους μας να τους καλέσουμε», εξηγεί στον Guardian, ενώ απορρίπτει κάθε παραλληλισμό μεταξύ των πράξεων της Ρωσίας στην Ουκρανία και της επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα.

Λέει πως παρότι αποφεύγει να μπλέξει τη διεθνή πολιτική με το Αουσβιτς, «οι συγκρίσεις είναι αδόκιμες». Περιγράφει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως «εισβολή μιας επιτιθέμενης χώρας σε μια αθώα και ανεξάρτητη χώρα», ενώ για την επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, παρότι τη χαρακτηρίζει «τραγική», λέει ότι αφορά «μια χώρα που προσπαθεί να προστατευτεί από μια τεράστια τρομοκρατική επίθεση».

Ο πολωνός καθηγητής μεσαιωνικής ιστορίας είναι υπεύθυνος του μουσείου του Αουσβιτς από το 2006 και γνωρίζει καλά ότι ο χώρος έχει εμπλοκές με σύγχρονα γεγονότα, καθώς βρισκόταν στη θέση αυτή κατά την οκταετία της διακυβέρνησης της χώρας από το δεξιό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη – όταν η μνήμη του Ολοκαυτώματος μετατρεπόταν συχνά σε πολιτικό πεδίο μάχης.

Τώρα ο Σιβίνσκι προτιμά να επικεντρώνεται στα σχέδια συντήρησης του μουσείου για τις μελλοντικές γενιές. Ευρισκόμενο στην άκρη της πολωνικής πόλης Οσβιέτσιμ, το μνημείο στεγάζεται στα αυθεντικά διατηρημένα κτίρια του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Αουσβιτς, και στα ερείπια του γειτονικού στρατοπέδου εξόντωσης, Μπίρκεναου.

Μια επίσκεψη στους χώρους του συνιστά οδυνηρή εμπειρία, με εκθέματα που περιλαμβάνουν πάνω από δύο τόνους ανθρώπινων μαλλιών, σωρούς από βαλίτσες με ονόματα γραμμένα στο πλάι, και προθήκες με καθημερινά αντικείμενα από ανθρώπους που έφταναν στο στρατόπεδο πιστεύοντας ότι θα ξεκινούσαν μια νέα ζωή – πριν δολοφονηθούν μαζικά σε θαλάμους αερίων. Οι επίσημοι οδηγοί του μουσείου παρέχουν ξεναγήσεις σε 21 γλώσσες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News