Η Νήσος Ελις, το περίφημο Ellis Island, στα ανοικτά του Μανχάταν της Νέας Υόρκης, μπορεί να είναι μικροσκοπικό, αποτελεί όμως ένα μεγάλο κεφάλαιο της αμερικανικής Ιστορίας και ποιητικό σύμβολο του αμερικανικού ονείρου. Είναι Μουσείο Μετανάστευσης πλέον, αλλά από την 1η Ιανουαρίου του 1892, που εγκαινιάστηκε, έως τις 12 Νοεμβρίου του 1954, οπότε έκλεισε, υπήρξε ο κύριος σταθμός υποδοχής των μεταναστών που έφταναν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στα 62 χρόνια της λειτουργίας της Νήσου Ελις περισσότεροι από 12 εκατ. μετανάστες που έφτασαν στις ΗΠΑ πέρασαν από το κέντρο ελέγχου που είχε δημιουργηθεί εκεί και υποβλήθηκαν σε ιατρικές εξετάσεις στο νοσοκομείο του προκειμένου να εγκριθεί η είσοδός τους στη χώρα. Για εκείνους που έφευγαν από τη φτώχεια και τον πόλεμο, το «Νησί των Δακρύων» ήταν επίσης ένα νησί ελπίδας και η αρχή μιας νέας ζωής, γράφει το National Geographic, παρουσιάζοντας συνοπτικά την ιστορία του σε τέσσερις εικόνες.

Αυτοί που οικοδόμησαν την Αμερική

Μια αγνώστου ταυτότητας οικογένεια, που φωτογραφήθηκε το 1925, ατενίζει από το Eλις τη μελλοντική ζωή της στο Μανχάταν και πέρα από αυτό. Εκείνη την εποχή οι αντιδράσεις στη μετανάστευση είχαν οδηγήσει σε νόμους που επέβαλλαν ποσοστώσεις στις αφίξεις, οπότε οι αριθμοί των μεταναστών μειώθηκαν. Από το 1924 και μετά μόνο λίγοι μετανάστες έφθαναν στο Eλις, το οποίο χρησιμοποιήθηκε πλέον κυρίως ως κέντρο κράτησης απελαθέντων, μέχρι το οριστικό κλείσιμό του το 1954.

Παρά τη χαρά που ένιωσαν οι μετανάστες που έγιναν δεκτοί στις ΗΠΑ, πολλοί από αυτούς βίωσαν χρόνια φτώχειας και διακρίσεων. Μελέτες δείχνουν ότι οι μεταναστευτικές εισροές των αρχών του 20ού αιώνα παρείχαν το εργατικό δυναμικό που ήταν απαραίτητο για την επιτυχή μετάβαση των ΗΠΑ από την αγροτική στη βιομηχανική οικονομία, και πολλοί από όσους έφθασαν μέσω του Ellis Island συνέχισαν να συμβάλλουν σημαντικά στο παγκόσμιο σήμα της χώρας.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν ο συνθέτης και στιχουργός Ιρβινγκ Μπερλίν (από τη Λευκορωσία), ο σκηνοθέτης Φρανκ Κάπρα (από την Ιταλία), ο δημιουργός καλλυντικών Μαξ Φάκτορ (από την Πολωνία), ο συγγραφέας Ισαάκ Ασίμοφ (από τη Ρωσία) και ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Αβραάμ Μπιμ (εβραίος πρόσφυγας από την Αγγλία).

Αφιξη στην Αμερική

Κοιτάζοντας προς το Μανχάταν, η φωτογραφία του Ellis Island του 1930 δείχνει τους χάλκινους τρούλους των πυργίσκων του κεντρικού κτιρίου, που κτίστηκε το 1900, μετά την πυρκαγιά του 1897, η οποία κατέστρεψε ολοκληρωτικά το προηγούμενο κτίριο ελέγχου των μεταναστών. Στα δεξιά διακρίνεται η προβλήτα των πλοίων που εισχωρεί στο νησί. Στην πλευρά της προβλήτας βρίσκεται το νοσοκομείο, ενώ σε πρώτο πλάνο διακρίνονται τα κτίρια της διοίκησης.

Η νήσος Ελις μετατράπηκε σε κέντρο υποδοχής μεταναστών το 1892, μετά από νόμο του 1891 που έδωσε στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση τον έλεγχο της μετανάστευσης, ο οποίος προηγουμένως ήταν στα χέρια μεμονωμένων Πολιτειών. Αν και άλλες πόλεις δέχονταν επίσης μετανάστες, η Νέα Υόρκη ήταν το κύριο λιμάνι εισόδου του έθνους.

Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του, το Eλις φιλοξένησε εκατομμύρια μετανάστες στο ταξίδι τους προς μια νέα ζωή. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 ο κύριος όγκος της υποδοχής των μεταναστών μεταφέρθηκε στο Μανχάταν και το κέντρο του Ellis Island έκλεισε οριστικά το 1954. Μετά από εκτεταμένη αποκατάσταση, είναι πλέον Μουσείο Μετανάστευσης, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1990.

Ο έλεγχος των έξι δευτερολέπτων

Μια γυναίκα και τα παιδιά της υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις σε αυτή τη φωτογραφία του 1907. Μόνο οι μετανάστες που είχαν ταξιδέψει στις συχνά ανθυγιεινές συνθήκες της τρίτης θέσης (steerage) υποβάλλονταν στους ελέγχους του Ελις. Οι πλουσιότεροι επιβάτες, της α’ και της β’ θέσης, θεωρείτο ότι δεν αποτελούσαν απειλή για την υγεία.

Οι ετήσιες αφίξεις στο Eλις αυξήθηκαν από 200.000 το 1896 σε 900.000 μέχρι το 1905, απαιτώντας όλο και περισσότερους γιατρούς για τη διενέργεια εξετάσεων. Αυτές γίνονταν αφότου οι νεοαφιχθέντες είχαν αφήσει τις αποσκευές τους και είχαν υποβληθεί σε προκαταρκτικές συνεντεύξεις.

Αν και οι έλεγχοι ήταν βιαστικοί, και μερικές φορές διαρκούσαν μόλις έξι δευτερόλεπτα, οι γιατροί είχαν την ευκαιρία να παρατηρούν τους μετανάστες καθώς ανέβαιναν τις σκάλες, εντοπίζοντας όσους κούτσαιναν ή είχαν δύσπνοια. Ορισμένοι από αυτούς στέλνονταν στο νοσοκομείο του Eλις. Μεταξύ 1896 και 1920 μόνο ένα μικρό ποσοστό μεταναστών επαναπατρίστηκε λόγω κακής υγείας.

Νέο φαγητό σε μια νέα χώρα

Η εικόνα των μεταναστών στην τραπεζαρία του Eλις τραβήχτηκε γύρω στο 1900. Πολλοί από τους αφιχθέντες δεν ήταν αναγκασμένοι να φάνε εδώ, καθώς ο ιατρικός έλεγχος και η νομική συνέντευξη διαρκούσαν τρεις με τέσσερις ώρες. Αλλά για όσους ήταν υποχρεωμένοι να παραμείνουν στις εγκαταστάσεις ώστε να επιλύσουν κάποια προβλήματα σχετικά με την αίτησή τους η τραπεζαρία ήταν το επίκεντρο της καθημερινής ζωής.

Μια έκθεση του βοηθού επιτρόπου για τις συνθήκες στο νησί ανέφερε ότι τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 1906 το μεσημεριανό γεύμα αποτελείτο από μοσχαρίσιο κρέας στην κατσαρόλα με πατάτες, ψωμί και, ειδικά για τους εβραίους αφιχθέντες, «καπνιστή ή παστή ρέγκα». Για πολλούς από τους έγκλειστους στο νησί επρόκειτο για μια πρώτη εισαγωγή στην αμερικανική διατροφή.

Ο ιταλός μετανάστης Ορέστε Τέλια απόρησε όταν είδε για πρώτη φορά βρώμη στο Ellis Island, όπου έφθασε ως παιδί το 1916: «Δεν ήξερα τι ήταν… Δεν μπορούσα να το φάω. Ετσι, το έβαλα στο περβάζι του παραθύρου και άφησα τα πουλιά να το φάνε».

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News