Υπάρχουν κάποια γεγονότα που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν ασήμαντα, αλλά που καταλήγουν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία της Ιστορίας. Πολλά τέτοια έχουν προκύψει κατά καιρούς, αλλά ένα από τα λιγότερο γνωστά νομίζω αφορά την αφορμή που οδήγησε τελικά στο πολιτικό τέλος του σπουδαιότερου έλληνα πολιτικού του δεύτερου μισού του 19^ου αιώνα: του Χαρίλαου Τρικούπη.

Βρισκόμαστε πέντε χρόνια πριν την αυγή του 20^ου αιώνα και η πτωχευμένη Ελλάδα έμοιαζε με καζάνι που βράζει. Στις αρχές του 1895, μόλις δεκατρείς μήνες μετά την περίφημη πτώχευση του 1893, η σταφιδική κρίση χειροτέρευε ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Όταν η κυβέρνηση Τρικούπη αναγκάστηκε να ανακοινώσει ότι θα προέβαινε σε περαιτέρω αύξηση της φορολογίας, η αντιπολίτευση ξεκίνησε να οργανώνει σειρά αντικυβερνητικών συλλαλητηρίων σε πολλές επαρχιακές πόλεις. Όσο για την Αθήνα, το μεγάλο συλλαλητήριο οργανώθηκε για τις 8 Ιανουαρίου και σε αυτό θα συμμετείχαν και κάτοικοι του Πειραιά.

Η κυβέρνηση απαγόρευσε το αντικυβερνητικό συλλαλητήριο να διεξαχθεί στο κέντρο της πόλης, κι έτσι τελικά πραγματοποιήθηκε στο Πεδίον του Αρεως. Την ίδια μέρα και ώρα όμως διοργανώθηκε και φιλοκυβερνητικό συλλαλητήριο, επίσης στο Πεδίον του Αρεως. Όπως καταλαβαίνουμε, δεν άργησαν να ανάψουν τα αίματα, με τους διαδηλωτές να έρχονται στα χέρια.

Και ξάφνου εμφανίζεται έφιππος ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Χαμός… Οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές περικύκλωσαν αμέσως το άλογο του διαδόχου, ενώ ο Κωνσταντίνος από τη μεριά του συνέστησε φιλονομία και τάξη. Κατόπιν, στράφηκε προς τον διευθυντή της Αστυνομίας και τον διέταξε να μην παρεμβαίνει και να αφήσει τον λαό να διαδηλώσει ελεύθερα το φρόνημά του. Μικρή παρένθεση: η αστυνομία είχε λάβει εντολή να διαλύσει τη διαδήλωση.

Ο διευθυντής της αστυνομίας απάντησε στον διάδοχο ότι προϊστάμενός του ήταν ο υπουργός Εσωτερικών και μόνο στις δικές του εντολές όφειλε να υπακούει. Τότε ο Κωνσταντίνος του απάντησε νέτα σκέτα ότι θα ζητούσε την τιμωρία του και αποχώρησε, με τους αντιτρικουπικούς διαδηλωτές να τον αποθεώνουν.

Δύο μέρες αργότερα ο Χαρίλαος Τρικούπης, αφού πρώτα είχε συγκαλέσει τη Βουλή η οποία ανανέωσε την εμπιστοσύνη της στην κυβέρνησή του, πήγε στα Ανάκτορα και διαμαρτυρήθηκε έντονα στον βασιλιά Γεώργιο για τη στάση του γιου του Κωνσταντίνου. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι ο διάδοχος είχε υπερβεί τη σφαίρα της δικαιοδοσίας του, στρεφόμενος εναντίον των ενεργειών της κυβέρνησης. Ο Γεώργιος όμως κάλυψε πλήρως τον γιο του παίρνοντας το μέρος του, και υποστήριξε ότι τυχαία περνούσε ο Κωνσταντίνος από τη διαδήλωση και ότι η παρουσία του βοήθησε μάλιστα να αποτραπεί αιματοχυσία.

«Σε αυτή την περίπτωση» είπε ο Τρικούπης «η κυβέρνηση δικαιούται να υποθέσει ότι δεν απολαμβάνει πλέον την αμέριστη εμπιστοσύνη του Στέμματος και οφείλει να αποχωρήσει».

«Πράξτε όπως νομίζετε» ήταν η απάντηση του βασιλιά.

Ο Τρικούπης αποχώρησε από τα Ανάκτορα και υπέβαλε την παραίτηση της κυβέρνησής του αυθημερόν, η οποία και έγινε δεκτή από τον Γεώργιο.

Στις εκλογές που ακολούθησαν τρεις μήνες αργότερα το κόμμα του Τρικούπη καταποντίστηκε, ενώ ο ίδιος δεν εξελέγη καν βουλευτής. Ο απογοητευμένος Τρικούπης δήλωσε αμέσως ότι αποσύρεται από την πολιτική και αποχώρησε από την Ελλάδα. Ο θάνατος τον βρήκε ένα χρόνο αργότερα στις Κάννες. Ήταν 64 ετών.

Κάτι που έχει σημασία να τονιστεί είναι ότι ο Τρικούπης είχε στηρίξει επανειλημμένως και με το παραπάνω την βασιλική οικογένεια, και ειδικά τον διάδοχο Κωνσταντίνο, κάνοντας μεγάλες παραχωρήσεις με νόμους που είχε θεσπίσει ως πρωθυπουργός.

Συγκεκριμένα, το 1887 δόθηκε το δικαίωμα στους πρίγκιπες να κατατάσσονται στον στρατό και στο ναυτικό. Επίσης καθορίστηκε ετήσια χορηγία 200.000 δραχμών στον διάδοχο Κωνσταντίνο ενώ του παραχωρήθηκαν και εθνικές γαίες στις επαρχίες Ηλείας και Πατρών.

Δύο χρόνια αργότερα δε, το 1889, με αφορμή δύο πριγκιπικούς γάμους, της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας και του διαδόχου Κωνσταντίνου, την μεν Αλεξάνδρα την προικίσαμε με 400.000 δραχμές, για τον δε Κωνσταντίνο διατέθηκε ποσό από το κράτος για να ανεγερθεί το Ανάκτορο Διαδόχου – το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο.

Ο Κωνσταντίνος δυστυχώς φέρθηκε στον Τρικούπη με περισσή αχαριστία, όπως άλλωστε θα έκανε σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και με πολύ μεγαλύτερο κόστος για την Ελλάδα λίγα χρόνια αργότερα και με τον Βενιζέλο.

Μία ολόκληρη εικοσαετία πριν το ξέσπασμα του Εθνικού Διχασμού, ο Κωνσταντίνος έδινε σαφέστατα δείγματα γραφής που προοιωνίζονταν το τι θα ακολουθούσε.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News