Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Μπασάρ αλ Ασαντ, ήταν γνωστό ότι η Συρία είχε μετατραπεί σε ένα τεράστιο εργαστήριο παραγωγής ναρκωτικών, τα έσοδα από τα οποία τροφοδοτούσαν το καθεστώς. Ομως το πραγματικό μέγεθος της παραγωγής αυτής αποκαλύφθηκε αφότου οι αντάρτες κατέλαβαν τα εργοστάσια και άνοιξαν τις πόρτες στους δημοσιογράφους.

Στη Ντούμα, ένα προάστιο της Δαμασκού, βρίσκεται το εργοστάσιο Captain Corn που ανήκε στον Μοχάμεντ αλ Τουτ και έφτιαχνε τα πιο διάσημα πατατάκια της Συρίας. Ενα πρωί, πριν από επτά χρόνια, σύροι στρατιώτες κατέφθασαν στο εργοστάσιο και το κήρυξαν στρατιωτική ζώνη.

Φορτηγά με λιβανέζικες πινακίδες και βαρύ εξοπλισμό και άλλα χωρίς σήμανση άρχισαν να μεταφέρουν το νέο προϊόν του εργοστασίου, το οποίο παρέμενε μυστήριο για τους ανθρώπους που έμεναν στη γειτονιά. Κάποιοι άκουσαν ότι είχε στραφεί στην παρασκευή μπισκότων, άλλοι ότι έφτιαχνε σερβιέτες… Ομως, τις νύχτες, αναδύονταν «περίεργες μυρωδιές» από το κτίριο.

Οι στρατιώτες ανήκαν στην Τέταρτη Μεραρχία Τεθωρακισμένων, μια πραιτοριανή φρουρά με επικεφαλής τον στρατηγό Μαχέρ αλ Ασαντ, αδελφό του έκπτωτου προέδρου της Συρίας, γράφουν οι Times. Οπως ανακάλυψαν οι κάτοικοι της Ντούμα, αυτή την εβδομάδα, οι επίλεκτοι στρατιώτες φρουρούσαν ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια παραγωγής ναρκωτικών της χώρας.

Το captagon, όπως είναι ευρέως γνωστή η συγκεκριμένη αμφεταμίνη, παραγόταν και συσκευαζόταν σε βιομηχανική κλίμακα, μέχρι την ανατροπή του Ασαντ, πριν από μια εβδομάδα. Τα χάπια, στη συνέχεια, μεταφέρονταν λαθραία στην Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία, αποφέροντας στο καθεστώς έσοδα περίπου 5 δισ. δολαρίων ετησίως.

Αρχικά, το ναρκωτικό χορηγείτο τους μαχητές και στις δύο πλευρές του εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε το 2011, και καθώς οι δυτικές κυρώσεις κατά της κυβέρνησης του Ασαντ άρχισαν να τον ζορίζουν οικονομικά, η παραγωγή του έγινε μία από τις κύριες πηγές εσόδων του καθεστώτος. Γεμίζοντας τα ταμεία του, προκάλσε ναρκο-επιδημία στην Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία, οι οποίες ήταν αδύναμες να σταματήσουν το λαθρεμπόριο, παρά τις κατά καιρούς κατασχέσεις μεγάλων ποσοτήτων.

Η Σαουδική Αραβία είχε αποφασίσει πέρυσι να ξαναδεχτεί το καθεστώς του Ασαντ στον Αραβικό Σύνδεσμο, εν μέρει με την ελπίδα ότι θα περιόριζε το εμπόριο του captagon. Ενας δημοσιογράφος των Times βρήκε σακούλες με χημικά από τη Σαουδική Αραβία στο εργοστάσιο που παρασκεύαζε captagon.

Ο Αλ Τουτ, ο οποίος προσπαθεί να ανακτήσει το εργοστάσιό του μετά τη φυγή των δυνάμεων του καθεστώτος, ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τι είχε γίνει. Κάποιος στο εργοστάσιο είχε βάλει φωτιά στα ναρκωτικά πριν τραπεί σε φυγή, και τμήματα του εργοστασίου φλέγονταν. Ο Αλ Τουτ κάλεσε τους πυροσβέστες κι εκείνοι με τη σειρά τους κάλεσαν τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), τους ισλαμιστές πρώην αντάρτες που τώρα ελέγχουν την πρωτεύουσα.

«Βρήκαν 60 τόνους ναρκωτικών», είπε ο Αλ Τουτ στους Times. Ανακαλύφθηκε όλη η γραμμή παραγωγής captagon, από την ανάμειξη των χημικών μέχρι τη χύτευση των χαπιών και τη συσκευασία τους μέσα σε δοχεία που έμοιαζαν με φρούτα ή μέσα σε ηλεκτρικές συσκευές.

Υπήρχαν εκατομμύρια χάπια τριγύρω, μερικά μέσα σε πλαστικά καρπούζια, πορτοκάλια και ρόδια, δίπλα σε κουτιά φρούτων. Αλλα ήταν συσκευασμένα μέσα σε σταθεροποιητές τάσης, έτοιμους να περάσουν λαθραία τα σύνορα με την Ιορδανία. Ενα δωμάτιο γεμάτο χασίς είχε πυρποληθεί.

Στον κεντρικό όροφο, σάκοι με χημικά που εισάγονταν από τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν περίμεναν να αναμειχθούν με οξύ για να παραχθούν τα μικρά γκρίζα χάπια. Μια αφίσα του Μπασάρ αλ Ασαντ είχε πεταχτεί στο πάτωμα της εισόδου από τους θριαμβευτές αντάρτες, οι οποίοι ξενάγησαν τους δημοσιογράφους στις εγκαταστάσεις.

«Αυτό ήταν πιθανώς ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια captagon», είπε στους Times η Κάρολιν Ρόουζ, η οποία ηγείται της έρευνας για το εμπόριο για το New Lines Institute, με έδρα τις ΗΠΑ. «Είχαμε αναφορές ότι ο Μαχέρ ήλεγχε δύο εργαστήρια μεγάλης κλίμακας, ένα στη Λαττάκεια και ένα στη Ντούμα. Είχαμε λάβει σχετικές πληροφορίες πριν από τρία χρόνια».

Το εργοστάσιο, είπε ο Αλ Τουτ, είχε κατασχεθεί το 2017, ενώ ο ίδιος βρισκόταν στην Αίγυπτο. Ο άνδρας που επέβλεψε την κατάσχεσή του ήταν ένας τοπικός επιχειρηματίας και πολιτικός, ο Αμέρ Χαϊτί, ο οποίος μετέφερε τον τίτλο ιδιοκτησίας στο όνομά του. Το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου υπήρχαν ακόμα προεκλογικά φυλλάδια με το όνομα του Χαϊτί διάσπαρτα γύρω από το εργοστάσιο.

«Ο Αμέρ με είχε πάρει τηλέφωνο και μου είπε ότι δεν μπορώ να επιστρέψω», θυμάται ο Αλ Τουτ. «Μου είπε: Είναι η δική μου εταιρεία τώρα».

Ο Χαϊτί ήταν γνωστός συνεργάτης του Μαχέρ αλ Ασαντ και ένας από τους τοπικούς ισχυρούς άνδρες του καθεστώτος. Ενας κάτοικος υπενθύμισε στους Times ότι μετά τις τελευταίες εκλογές του 2021, όταν ο Μπασάρ αλ Ασαντ κέρδισε μια ακόμη θητεία μετά από νοθευμένη ψηφοφορία, ο Χαϊτί οργάνωσε μια γιορτή στη φτωχή πόλη.

«Εφερε τραγουδιστές για 700 εκατ. λίρες (40.000 ευρώ) για να γιορτάσουν τη νίκη του Ασαντ», θυμάται ο Μοχάμεντ, ένας νεαρός ρακοσυλλέκτης που ήρθε στην περιοχή για να μαζέψει θραύσματα μετάλλου. «Κι εμείς δεν έχουμε φαγητό ή νερό στο σπίτι μας».

Ο Χαϊτί, πρώην μέλος του κοινοβουλίου, είχε επισημανθεί ως βασικός παράγοντας στο εμπόριο Captagon, είπε η Ρόουζ. «Ηταν από καιρό φίλος της οικογένειας Ασαντ και εξέχων επιχειρηματίας ενσωματωμένος στο καθεστώς. Πιθανότατα έφερε την επιχειρηματική του γνώση σε αυτό το εργοστάσιο», συμπλήρωσε.

Ο Χαϊτί αρχικά συμφώνησε να δώσει συνέντευξη στους Times μέσω βιντεοκλήσης, αλλά στη συνέχεια ακύρωσε το ραντεβού. Ενας δικηγόρος που εργάζεται για τον επιχειρηματία είπε ότι ο πελάτης του αρνείται όλες τις κατηγορίες και δεν εμπλέκεται στο εμπόριο ναρκωτικών.

Το πού βρίσκεται τώρα είναι άγνωστο. Οπως και ο Μαχέρ, ο οποίος φημολογείται ότι έχει μεταφερθεί με ρωσική βοήθεια στη Λιβύη, όπου η Μόσχα διατηρεί βάσεις. Ο Χαϊτί είναι απίθανο να εμφανιστεί στην παλιά του πόλη σύντομα, και ο αλ Τουτ, που πλέον επισκέπτεται το παλιό του εργοστάσιο κάθε μέρα, λέει ότι ετοιμάζεται να φτιάξει ξανά πατατάκια Captain Corn.

«Θα το ξαναχτίσουμε», είπε στους Times. «Θα ξαναχτίσουμε όλη τη Συρία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News