Η Τζούντι Γκάρλαντ ήταν μόλις 16 ετών όταν έπαιξε την ορφανή Ντόροθι Γκέιλ φορώντας ένα ζευγάρι ρουμπινί γοβάκια στο κλασικό μιούζικαλ «Ο Μάγος του Οζ» (1939), το οποίο κατέχει τη δεύτερη θέση (με πρώτο το «Ψυχώ» του Αλφρεντ Χίτσκοκ) στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών του Variety.

Σε μια live online δημοπρασία, τα θρυλικά γοβάκια της Ντόροθι, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και ιστορικά αντικείμενα στην ιστορία του κινηματογράφου, πωλήθηκαν έναντι του ποσού-ρεκόρ των 28 εκατ. δολαρίων.

Στην ταινία, μουσική μεταφορά στην οθόνη ενός από τα αριστουργήματα της  παγκόσμιας λογοτεχνίας, του παιδικού βιβλίου του Λάιμαν Φρανκ Μπάουμ «Ο Μάγος του Οζ» (κυκλοφορεί στα ελληνικά χωρίς περικοπές από τις εκδόσεις Μεταίχμιο), όπως και στο βιβλίο, υπάρχει μια κομβική στιγμή: η Ντόροθι πρέπει να χτυπήσει τα τακούνια της τρεις φορές καθώς επαναλαμβάνει το «There’s no place like home» («Δεν υπάρχει άλλο μέρος σαν το σπίτι») για να αφήσει τη μαγική χώρα του Οζ και να επιστρέψει στο Κάνσας και στη θεία της Εμ.

Στο βιβλίο τα γοβάκια της Ντόροθι ήταν ασημένια, αλλά οι παραγωγοί της ταινίας τα… έβαψαν κόκκινα ρουμπινί εκμεταλλευόμενοι τη νέα για την εποχή τεχνολογία Τechnicolor, γράφει στο BBC News η Ρόμπιν Λέβινσον Κινγκ, με αφορμή τη δημοπρασία που έγινε το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου στο Ντάλας του Τέξας.

Σύμφωνα με τον Ρις Τόμας, συγγραφέα του βιβλίου «The Ruby Slippers of Oz», που αναφέρεται στην ιστορία τους, κατά τη διάρκεια της παραγωγής της ταινίας η ομάδα των ενδυματολόγων έφτιαξε τουλάχιστον τέσσερα ζευγάρια γοβάκια για την Τζούντι Γκάρλαντ, σε περίπτωση που καταστρέφονταν κάποια από αυτά. Στα γυρίσματα, λοιπόν, χρησιμοποιήθηκαν διάφορα ζευγάρια, ωστόσο μόνο τέσσερα διασώθηκαν. Ενα από αυτά, το φημισμένο ρουμπινί γοβάκι με τις παγέτες που πουλήθηκε στη δημοπρασία, είχε κλαπεί από μουσείο της Μινεσότα.

Ο οίκος δημοπρασιών Heritage Auctions πούλησε τα γοβάκια για λογαριασμό του συλλέκτη Μάικλ Σο, στον οποίο ανήκαν, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει αποκαλυφθεί η ταυτότητα του αγοραστή. Η ηλεκτρονική υποβολή προσφορών για τα περίφημα γοβάκια ξεκίνησε πριν από έναν μήνα. Τελικά δαπανήθηκαν για αυτά πολύ περισσότερα χρήματα από την αρχική εκτιμόμενη τιμή των 3 εκατ. δολαρίων. Συγκεκριμένα, η εκτίμηση αποδείχτηκε λανθασμένη κατά 25 εκατ. δολάρια!

Ενα από τα σωζόμενα ζευγάρια εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν, στη Νέα Υόρκη, αλλά τα γοβάκια της δημοπρασίας έχουν τη δική τους μοναδική ιστορία, γράφει στο BBC News η Ρόμπιν Λέβινσον Κινγκ.

Ο συλλέκτης Μάικλ Σο είχε δανείσει τα γοβάκια στο Μουσείο Τζούντι Γκάρλαντ, στη γενέτειρα της ηθοποιού, Γκραντ Ράπιντς της Μινεσότα, από όπου εκλάπησαν στις 27 Αυγούστου 2005. Ο σεσημασμένος κλέφτης Τέρι Τζον Μάρτιν έσπασε με σφυρί τη γυάλινη προθήκη και τα άρπαξε, πιστεύοντας ότι η ασφαλιστική αξία τους, ύψους ενός εκατ. δολαρίων, οφειλόταν στο ότι καλύπτονταν από πραγματικούς πολύτιμους λίθους.

Οταν όμως τα πήγε σε έναν κλεπταποδόχο κοσμημάτων –μεσάζοντα που πουλά κλεμμένα προϊόντα σε διακριτικούς αγοραστές–, ανακάλυψε πως ήταν απλώς γυαλί. Ετσι, έδωσε τα παπούτσια σε κάποιον άλλο. Τελικά, το 2018, κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης, το FBI ανέκτησε τα παπούτσια. Ωστόσο το τι τους συνέβη στο διάστημα αυτών των 13 χρόνων δεν είναι ακόμα γνωστό. Φέτος, εξάλλου, κατηγορήθηκε για σχέση με την κλοπή και ένας δεύτερος άνδρας από τη Μινεσότα, ο Τζέρι Χαλ Σάλιτερμαν.

Το 2023 ο Μάρτιν, στα 70 του πλέον και ανάπηρος, κατηγορήθηκε για την κλοπή, ομολόγησε την ενοχή του, καταδικάστηκε και η υπόθεση για τα πολύτιμα γοβάκια έκλεισε. «Γνωρίζουμε σίγουρα ότι ο Τέρι Τζον Μάρτιν εισέβαλε στο μουσείο μας, αλλά θα ήθελα να μάθω τι συνέβη [στα γοβάκια] αφού τα ξεφορτώθηκε» είπε στο CBS News Minnesota ο Τζον Κελς, επιμελητής του Μουσείου Τζούντι Γκάρλαντ, το 2023.

«Τα έκλεψε επειδή νόμιζε πως ήταν αληθινά ρουμπίνια και ήθελε να τα παραδώσει σε έναν κλεπταποδόχο κοσμημάτων. Αλλά η αξία τους δεν οφείλεται σε ρουμπίνια. Είναι ένας αμερικανικός θησαυρός, ένας εθνικός θησαυρός. Το να τα κλέψεις χωρίς να το ξέρεις, φαίνεται γελοίο» δήλωσε.

Στο μεταξύ, ο Τζο Μανταλένα, εκτελεστικός αντιπρόεδρος του οίκου Heritage Auctions, δήλωσε στους New York Times: «Απλώς δεν υπάρχει σύγκριση ανάμεσα στα ρουμπινί γοβάκια της Τζούντι Γκάρλαντ και οποιοδήποτε άλλο αναμνηστικό του Χόλιγουντ». Πράγματι, τα γοβάκια θεωρούνται το «Αγιο Δισκοπότηρο» των χολιγουντιανών αναμνηστικών – και η τιμή που έπιασαν στη δημοπρασία… απλώς το επιβεβαίωσε.

Σύμφωνα με τον οίκο δημοπρασιών, η τελική προσφορά των 28 εκατ. δολαρίων ήταν το μεγαλύτερο ποσό που δαπανήθηκε ποτέ σε δημοπρασία για memorabilia από τον χώρο της ψυχαγωγίας. Ξεπέρασε, δε, κατά πολύ το προηγούμενο ρεκόρ, που κατείχε το «Subway dress», το θρυλικό λευκό φόρεμα με την πλισέ φούστα που φορούσε η Μέριλιν Μονρόε πάνω από μια σχάρα του μετρό στην ταινία «Επτά Χρόνια Φαγούρας (1955) του Μπίλι Γουάιλντερ, το οποίο πουλήθηκε το 2011 έναντι 5,52 εκατ. δολαρίων, με τους φόρους και τα τέλη να συμπεριλαμβάνονται στην τιμή, όπως δήλωσε ο οίκος δημοπρασιών. Τα γοβάκια ωστόσο, συμπεριλαμβανομένων των φόρων και των τελών, πουλήθηκαν για 32,5 εκατ. δολάρια.

Η δημοπρασία περιλάμβανε και άλλα αναμνηστικά αντικείμενα από τον «Μάγο του Οζ», γράφει στους New York Times ο Χανκ Σάντερς. Eνα καπέλο της Kακιάς Mάγισσας της Δύσης, που φορούσε η ηθοποιός Μάργκαρετ Χάμιλτον, πουλήθηκε για σχεδόν 3 εκατ. δολάρια, δήλωσε ο οίκος δημοπρασιών.

Η Τζέινι Χάιτζ, εκτελεστική διευθύντρια του Μουσείου Τζούντι Γκάρλαντ, είχε δηλώσει παλαιότερα ότι το μουσείο συγκέντρωνε χρήματα από δωρητές για να αποκτήσει τα γοβάκια στη δημοπρασία και ότι είχε λάβει 100.000 δολάρια από το νομοθετικό σώμα της Μινεσότα. Ομως, όπως γράφουν οι New York Times, το Σάββατο η Χάιτζ δήλωσε ότι  «σε πολύ πρώιμο στάδιο» της δημοπρασίας συνειδητοποίησε ότι το μουσείο δεν θα κέρδιζε την προσφορά. «Είναι σαν να κλείνει για εμάς το κεφάλαιο των ρουμπινί παπουτσιών – και είναι εντάξει» είπε η Χάιτζ. «Νομίζω πως το γεγονός ότι πουλήθηκαν για τόσα πολλά χρήματα είναι μια απόδειξη του πόσο σημαντικός είναι ο “Μάγος του Οζ” για τον κόσμο».

Ωστόσο το μουσείο στη γενέτειρα της Τζούντι Γκάρλαντ αγόρασε έναντι 20.000 δολαρίων έναν πίνακα που απεικονίζει τη σκηνή με τα χέρια της κακιάς μάγισσας που ηλεκτρίζονται καθώς προσπαθεί να αρπάξει τα γοβάκια της Ντόροθι, σημείωσε η Χάιτζ. Τα χρήματα, δε, από το Νομοθετικό Σώμα –μείον κάποιο μικρό ποσό που χρησιμοποιήθηκε για να διευκολυνθεί η αγορά– θα επιστραφούν στην Πολιτεία, ενώ εκείνα που συγκεντρώθηκαν από δωρητές μπορεί να πάνε σε μια θεματική μινιατούρα γηπέδου γκολφ από τον «Μάγο του Οζ» ή «σε κάποιο άλλο έκθεμα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News