Για τους ηθοποιούς, τους σκηνοθέτες και τους θεατρόφιλους συγκεκριμένων γενιών, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ήταν μέρος της θεατρικής εμπειρίας. Οι κριτικές του -στο «Βήμα» από το 1971 έως το 1980 και έπειτα στα «ΝΕΑ»- ήταν η συνέχεια που περίμεναν πολλοί μετά την τελευταία πράξη σε μια παράσταση. Απέκτησε τη φήμη του αυστηρού κριτή, που ακολουθούσε κανόνες και γνώριζε τους «κώδικες» του θεάτρου.

Ηρθε έτσι αρκετές φορές σε αντιδικία με πολλούς πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες του θεάματος. Αλλες τόσες φορές, ωστόσο, υπερασπίστηκε τους «τεχνίτες» και τους εργάτες του, όταν η κοινή γνώμη και άλλοι συνάδελφοί του τούς γύριζαν την πλάτη.

Αυτό έκανε, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Αλίκης Βουγιουκλάκη γράφοντας ότι έδινε μονίμως τη δυσκολότερη παράσταση: υποδυόταν τον εαυτό της, αφιερώνοντας τη ζωή της στα διαφορετικά προσωπεία που απαιτούσε το θέατρο. Αντιστοίχως, έγραφε συχνά για τη μεγάλη στόφα της Τζένης Καρέζη ή το κωμικό ταλέντο νεότερων ηθοποιών.

Η μόνιμη αναφορά του ήταν το θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη, δίπλα στον οποίο μαθήτευσε όταν σπούδαζε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Από την άλλη, δεν μπορούσε παρά να παρακολουθεί διαχρονικά την εξέλιξη του αντίπαλου δέους, του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν. «Εκ των πραγμάτων, η θεατρική κριτική ανιχνεύει θέματα ιστορίας του θεάτρου, εξελίξεις των σκηνικών ειδών, προβλήματα χαρακτηρολογίας, τυπολογίας, αισθητικών θεωριών, ιδεολογίας, εικαστικής μόδας, υποκριτικών και ερμηνευτικών εν γένει σχολών», έγραψε στην εισαγωγή του βιβλίου «Παγκόσμιο θέατρο: από το Μένανδρο στον Ίψεν» (εκδ. Πατάκη, 1999, επιμέλεια Έλσα Αδριανού).

Στον τόμο εκείνο συγκεντρώνονταν οι κριτικές μιας 25ετίας και αρκεί ένα δείγμα από το σημείωμα για την «Έντα Γκάμπλερ» του Ίψεν, που ανέβασε το 1984 ο Μίνως Βολανάκης στο «Αθήναιον» για να αποδώσει το ύφος της κριτικής γραφής του Γεωργουσόπουλου: «Ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαγεί μια ηθοποιός από τη βαριά “φιλολογική” κληρονομιά του ρόλου της Έντα Γκάμπλερ είναι να αγνοήσει την κληρονομιά και τον μύθο της… Ο σκηνοθέτης, αφού σχηματίσει την άποψή του για το έργο, πρέπει να βρει μια ηθοποιό έτοιμη να χωρέσει σ’ αυτή την άποψη… Στο “Αθήναιον” δε συνέβη κάτι τέτοιο. Άλλη άποψη είχε ο κ.Βολανάκης (όπως τουλάχιστον το αντιληφθήκαμε στην καθιερωμένη πρες κόμφερανς) και άλλη η κυρία Καρέζη. Οι δύο απόψεις δε συνέπιπταν πουθενά. Και δε συνέπιπταν τελικά γιατί ο κ.Βολανάκης εξαφανίστηκε τελείως και στην παράσταση κυριάρχησε το ύφος, το ήθος και ο ρυθμός της κ.Καρέζη. Ευτυχώς! Και λέω ευτυχώς γιατί από τη στιγμή που οι δύο δεν τα βρήκαν είναι προτιμότερο να επικρατεί ο κώδικας του ηθοποιού».

Μεταφραστικό έργο

Κύριος άξονας του μεταφραστικού του έργου ήταν φυσικά το αρχαίο δράμα και με τις δικές του μεταγραφές -τις οποίες υπέγραφε με το ποιητικό ψευδώνυμό του Κ.Χ.Μύρης- ανέβηκαν πολλές παραστάσεις από διαφορετικούς σκηνοθέτες (ανοίγοντας κάποια στιγμή τη συζήτηση για τον μεγάλο αριθμό των μεταφράσεων).

Στις εκδόσεις «Κάκτος» είχε μεταφράσει εννέα από έντεκα κωμωδίες του Αριστοφάνη και, εκτός άλλων: «Ικέτιδες», «Προμηθέα Δεσμώτη», «Επτά επί Θήβας» και «Ορέστεια» του Αισχύλου (για την οποία έλεγε ότι είναι το καταγωγικό κείμενο, που πρέπει να ανεβαίνει από κάθε διαφορετική γενιά), «Ηλέκτρα», «Αντιγόνη», «Τραχίνιες», «Οιδίποδα Τύραννος», «Οιδίποδα επί Κολωνώ» και «Αίαντα» του Σοφοκλή, «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», «Βάκχες», «Ιφιγένεια εν Ταύροις», «Εκάβη», «Κύκλωπα», «Ελένη», «Ανδρομάχη» και «Τρωάδες» του Ευριπίδη.

Η μέθοδος που ακολουθούσε ήταν η αναλογία και οι μεταφράσεις του χαρακτηρίζονται θεατρικές μάλλον παρά φιλολογικές ή ποιητικές. «Στις τραγωδίες οι αναλογίες περιορίζονται σε λέξεις, εκφράσεις και εκφραστικά συστήματα, εκεί όπου υπάρχει φράγμα για τη σύγχρονη κατανόηση, ενώ στην κωμωδία οι αναλογίες φτάνουν έως τα πράγματα, τις συμπεριφορές, τα ήθη και, συχνά, τα πρόσωπα» αναφέρει στην εισαγωγή της «Λυσιστράτης» (Κάκτος, 1993).

Δισκογραφία

Ξεχωριστό κεφάλαιο στη διαδρομή του Γεωργουσόπουλου ήταν η συμμετοχή στη δισκογραφία του Γιάννη Μαρκόπουλου, καθώς συμμετείχε ως Κ.Χ.Μύρης στους κύκλους τραγουδιών «Χρονικό» (1970), «Ιθαγένεια» (1972) και αργότερα στις «Σειρήνες» (1983), δίσκο που ακούστηκε λιγότερο.

Από τους δύο πρώτους, πάντως, μένουν ως τις μέρες μας τα τραγούδια «Χίλια μύρια κύματα», «Γεννήθηκα (στο βλέφαρο του κεραυνού)», «Ακούς να λένε στα χωριά», «Χρόνια και χρόνια στον τροχό», με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη.

Για την Ελένη Καραΐνδρου, εξάλλου, έγραψε τους στίχους στα δέκα κομμάτια του δίσκου «Η μεγάλη αγρύπνια» το 1972, ώστε να τραγουδηθούν από τη Μαρία Φαραντούρη. Η ηχογράφηση της ορχήστρας έγινε τελικά στην Αθήνα και της φωνής στο Studio Apple του Λονδίνου, το 1973.

Δικοί του είναι επίσης οι στίχοι στο «Πανσέληνος ο έρωτας», επίσης σε μουσική της Καραΐνδρου, και με ερμηνεύτρια την Χαρούλα Αλεξίου (από το σάουντρακ για το «Μετέωρο βήμα του πελαργού» του Θόδωρου Αγγελόπουλου). Το ίδιο και στην «Αφροδίτη» από τον δίσκο «Γρήγορα η ώρα πέρασε» (2006) του Νίκου Ξυδάκη με ερμηνεύτρια την Ελευθερία Αρβανιτάκη.

Ενας από τους πιο ιδιαίτερους δίσκους, τέλος, για τον ίδιο αλλά και για τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, είναι οι «Ατρείδες» σε μουσική του Γιάννη Ζουγανέλη, όπου σε μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη ο τραγουδιστής ερμηνεύει τα χορικά από την ομώνυμη παράσταση του «Θεάτρου Έρευνας», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ποταμίτη, που ανέβηκε τον Σεπτέμβρη του 1979 στο θέατρο του Λυκαβηττού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News