Μέσα στα τρία χρόνια από τότε που η  αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε τη χρήση συγκεκριμένων σκευασμάτων για το αδυνάτισμα, η χρήση τους έχει εκτοξευθεί. Η Novo Nordisk, κατασκευάστρια των Ozempic και Wegovy, έχει γίνει η πιο πλούσια εταιρεία της Ευρώπης. Η Eli Lilly, η οποία παρασκευάζει το Mounjaro, είχε μία από τις καλύτερες χρονιές της στην Αμερική πέρυσι. Διασημότητες όπως η Οπρα Γουίνφρεϊ και η Κέλι Κλάρκσον έχουν αποκτήσει από τη μια μέρα στην άλλη αδύνατη και καλλίγραμμη σιλουέτα.

Η τράπεζα Morgan Stanley εκτιμά ότι έως το 9% των Αμερικανών θα χρησιμοποιούν επώνυμες εκδόσεις φαρμάκων για την απώλεια βάρους μέχρι το 2035. Αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, γράφει ο Economist. Η ζήτηση για διάφορες εκδόσεις αυτών των φαρμάκων αυξάνεται εκθετικά.

Στο μετρό της Νέας Υόρκης, η Ro, μια startup υγειονομικής περίθαλψης, συμβουλεύει τους επιβάτες να «παρακάμψουν τις ελλείψεις» και να αποκτήσουν πρόσβαση σε φθηνότερες εκδόσεις των φαρμάκων αυτών, με μόλις 99 δολάρια τον μήνα. Το Instagram είναι γεμάτο διαφημίσεις από εταιρείες όπως η Ro και η Eden, που στοχεύουν σε νεαρά άτομα. Τον Σεπτέμβριο η Κόρτνεϊ Καρντάσιαν άρχισε να πουλάει μια κάψουλα μέσω της Lemme, της εταιρείας συμπληρωμάτων της, η οποία πουλάει επίσης χάπια κατά της κυτταρίτιδας.

Η πιο σημαντική συνέπεια της ανακάλυψης των φαρμάκων είναι ότι θα βελτιώσουν την υγεία και τη ζωή των περισσοτέρων από όσους έχουν πρόσβαση σε αυτά. Αρκετοί επικριτές τους, όμως, ανησυχούν ότι τα φάρμακα θα ενθαρρύνουν τις χειρότερες αισθητικές παρορμήσεις της κοινωνίας: όλοι θα πρέπει να συμμορφώνονται με τα σύγχρονα πρότυπα ομορφιάς, τάση που μπορεί να συνοδεύεται από επιβάρυνση της ψυχικής υγείας και διατροφικές διαταραχές.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι παίρνουν φάρμακα αδυνατίσματος για αισθητικούς λόγους, καθώς και για λόγους υγείας. Αυτό δεν είναι, όμως, απλή ματαιοδοξία, επισημαίνει ο Economist. Είναι αποδεδειγμένες οι διακρίσεις σε βάρος υπέρβαρων ατόμων. Στη Σουηδία και στο Μεξικό, όπου η συμπερίληψη φωτογραφίας στο βιογραφικό είναι σύνηθες φαινόμενο, ερευνητές πείραξαν τις φωτογραφίες για να κάνουν κάποιους εικονικούς υποψηφίους για εργασία να δείχνουν πιο παχύσαρκοι. Διαπίστωσαν ότι είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να τους καλέσουν έστω για συνέντευξη.

Ο Πέτερ Λούντμποργκ του Πανεπιστημίου Λουντ και ο Τζον Κρόουλι του Πανεπιστημίου Κορνέλ συνέκριναν τους μισθούς των αδύνατων και των παχύσαρκων γυναικών στην Ευρώπη και στην Αμερική αντίστοιχα. Διαπίστωσαν ότι εκείνες με μεγάλο σωματικό βάρος κερδίζουν περίπου 10% λιγότερα από τις πιο αδύνατες. Συνεπώς, για μια παχύσαρκη γυναίκα με ετήσιο μισθό, για παράδειγμα, 80.000 δολάρια, ο οικονομικός αντίκτυπος, εάν λάβει το Ozempic, θα είναι σημαντικός.

Τα φάρμακα για την απώλεια βάρους θα επιδεινώσουν τις διακρίσεις; Η Τρέσι ΜακΜίλαν Κότομ, αρθρογράφος των New York Times, έχει καταφερθεί εναντίον της αντίληψης ότι το Ozempic θα θεραπεύσει «την ηθική κρίση των παχύσαρκων σωμάτων που αρνούνται να γίνουν και να παραμείνουν αδύνατα». Η σιωπηρή υπόσχεση του φαρμάκου, γράφει, είναι ότι «μπορεί να διορθώσει αυτό που έχει χαλάσει ο πολιτισμός μας». Η λύση που προκρίνει η αρθρογράφος είναι να σταματήσει η κοινωνία να στιγματίζει τους παχύσαρκους, αντί να «διορθώνει» την παχυσαρκία με φάρμακα. «Το Ozempic κέρδισε, η αποδοχή του σώματος έχει χάσει. Και δεν θέλω να είμαι μέρος αυτού» έγραψε η Ρέιτσελ Πικ στον Guardian.

Τέτοιες ανησυχίες τροφοδοτούνται από το γεγονός ότι το κίνημα της θετικότητας, το οποίο απωθούσε την ιδέα ότι όλοι πρέπει να αγωνίζονται για να ανταποκριθούν στο ίδιο σωματικό ιδανικό, κερδίζει έδαφος. Οι έμποροι ενδυμάτων προσφέρουν περισσότερα και μεγαλύτερα μεγέθη. Εχει γίνει σύνηθες να βλέπουμε ρούχα για πιο ευτραφείς γυναίκες όταν ψωνίζουμε στο διαδίκτυο. Ο Τζον Γκαλιάνο, του οίκου μόδας Maison Margiela, χρησιμοποίησε μοντέλα όλων των μεγεθών σε επίδειξη στο Παρίσι.

Είναι φυσικό να πιστεύουμε ότι βραχυπρόθεσμα η προκατάληψη κατά των παχύσαρκων ατόμων μπορεί να ενισχυθεί από φάρμακα για την απώλεια βάρους. Μέχρι στιγμής ήταν ως επί το πλείστον διαθέσιμα σε πλούσιους, σημειώνει ο Κρόουλι: «Αν το να μπορείς να χάσεις βάρος σχετίζεται με το εισόδημά σου, υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθεί η παχυσαρκία ένδειξη χαμηλότερου εισοδήματος».

Ο πρώτος άνθρωπος έφτιαξε εργαλεία. Στη συνέχεια εφηύρε κοσμήματα. Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν κοχύλια που πιστεύεται ότι ήταν περιδέραια ή σκουλαρίκια ηλικίας 150.000 ετών, πιο παλιά και από την ανάπτυξη της γλώσσας. Η παρόρμηση να χρησιμοποιούμε την εμφάνισή μας για να διαφέρουμε από τους άλλους, γράφει ο Economist, είναι μια από τις παλαιότερες της ανθρωπότητας.

Αυτό έχει αλλάξει μορφή με την πάροδο του χρόνου και μεταξύ των πολιτισμών. Μερικές φορές η ώθηση για αλλαγή είναι η ανακάλυψη ενός νεότερου, πιο λαμπερού υλικού: τα κοχύλια σαλιγκαριών αντικαταστάθηκαν με χρυσές χάντρες και αργότερα με διαμάντια. Την περίοδο της Αναγέννησης οι πιο όμορφες γυναίκες ήταν οι πληθωρικές κυρίες που ζωγράφιζε ο Ρούμπενς.

Στη συνέχεια, η βιομηχανική επανάσταση έκανε το φαγητό πιο προσιτό για τις μάζες και μια πιο λεπτή εμφάνιση έγινε επιθυμητή. Αν ο Μάλθους –ο οποίος το 1798 προέβλεψε ότι οι πληθυσμοί θα κινδύνευαν σύντομα από έλλειψη τροφίμων– είχε δίκιο, το πάχος θα ήταν σίγουρα ακόμα στη μόδα.

Τα φάρμακα για την απώλεια βάρους πιθανότατα θα οδηγήσουν στην επόμενη μεγάλη αλλαγή – και δεν θα είναι μια δυστοπία, προβλέπει ο Economist. Η λεπτότητα είναι επιθυμητή τώρα γιατί στέλνει ένα μήνυμα: ότι κάποιος έχει τον χρόνο να γυμναστεί, έχει τα χρήματα για να αγοράσει υγιεινά τρόφιμα και διαθέτει την απαιτούμενη εκπαίδευση ώστε να ξέρει ποια δίαιτα πρέπει να ακολουθεί.

Σε χώρες χαμηλού εισοδήματος όπως το Μαλάουι και η Ουγκάντα, όπου τα τρόφιμα είναι δυσεύρετα για τους φτωχότερους, η παχυσαρκία είναι πιο επιθυμητή, όπως συνέβαινε στην προβιομηχανική Δύση. Μια μελέτη της Ελίζα Μάκι, από το Πανεπιστήμιο Μπράουν, που διεξήχθη σε αυτές τις χώρες, πείραζε φωτογραφίες που επισυνάπτονταν σε αιτήσεις δανείου και διαπίστωσε ότι οι αιτούντες που φαίνονταν παχύσαρκοι είχαν καλύτερη πρόσβαση σε πιστώσεις.

Τα οικονομικά αποτελέσματα της σηματοδότησης διατυπώθηκαν από τον βραβευμένο με Νομπέλ, Μάικλ Σπενς. Το 1973 ανέπτυξε ένα απλό μοντέλο για τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς εργασίας. Υπάρχουν δύο είδη υποψηφίων για δουλειά: καλοί, υψηλής παραγωγικότητας και κακοί, τεμπέληδες. Οι πιθανοί εργοδότες δεν ξέρουν ποιος είναι ποιος. Οι υποψήφιοι μπορούν να αποκτήσουν πτυχίο, αλλά αυτό είναι δύσκολο, και οι κακοί υποψήφιοι είναι απίθανο να το καταφέρουν. Για τους καλούς υποψήφιους, το να αποκτήσουν πτυχίο απαιτεί χρόνο και χρήμα. Σε αυτό το μοντέλο, ακόμα και αν δεν υπάρχουν πραγματικά οφέλη από την εκπαίδευση, οι καλοί υποψήφιοι θα αποκτήσουν πτυχία για να δείξουν στους εργοδότες ότι είναι ισχυροί υποψήφιοι.

Πριν από την εργασία του Σπενς επικρατούσε η σκέψη ότι οι εργοδότες εκτιμούσαν την εκπαίδευση επειδή βελτίωνε την παραγωγικότητα. Ο Σπενς έδειξε ότι μπορεί να κρύβονται περισσότερα πίσω από αυτό. Θα προτιμούσατε να είχατε πάει στο Χάρβαρντ, να είχατε σπουδάσει, να παρακολουθήσετε μαθήματα, να δημιουργήσετε επαφές και να μην μπορέσετε να το αποκαλύψετε ποτέ; Ή θα προτιμούσατε να έχετε ένα κομμάτι χαρτί που να λέει ότι πήγατε; Μια παρόμοια ερώτηση φτάνει στην αλήθεια για τους σωματότυπους, σύμφωνα με τον Economist: Θα προτιμούσατε να φαίνεστε λεπτοί και σε φόρμα; Ή θα θέλατε να είστε πραγματικά υγιείς;

Με την εμφάνισή τους οι άνθρωποι στέλνουν μηνύματα που έχουν αξία στην αγορά εργασίας, αλλά και του γάμου. Τι θα γινόταν όμως αν κάποιος δεν έπρεπε να είναι πλούσιος ή πειθαρχημένος για να είναι αδύνατος; Ενα σήμα είναι χρήσιμο μόνο εάν στέλνει το σωστό μήνυμα.

Καθώς το Ozempic πρέπει να διατηρείται κρύο για να είναι αποτελεσματικό, οι εικόνες της κουζίνας και οι μώλωπες στην κοιλιά, το σύνηθες σημείο της ένεσης, έχουν γίνει ο τρόπος των ειδωλολατρών του διαδικτύου να καταλαβαίνουν ποιος παίρνει το φάρμακο. Στην ορολογία των οικονομικών, αποκαλύπτουν ότι το μήνυμα που εκπέμπει το άτομο με το σώμα του είναι ψεύτικο: δεν αδυνάτισε με τον δύσκολο τρόπο.

Το Ozempic δεν πρόκειται να φτιάξει την κοινωνία. Το να δηλώνεις ότι είσαι μοναδικός ή καλύτερος από τους άλλους είναι συνδεδεμένο με την ανθρώπινη φύση. Ωστόσο, η ιδέα ότι μπορεί να γίνει εύκολο να είσαι αδύνατος υποδηλώνει ότι το λεπτό σώμα θα χάσει μέρος της γοητείας του. Κάτι άλλο θα την αντικαταστήσει, αναμφίβολα. Ισως μια προσήλωση στους μυς, που είναι πιο δύσκολο να αποκτηθούν. Ή ίσως την αληθινή ελίτ θα συγκροτούν όσοι δείχνουν υπεράνω όλων αυτών, έχοντας πιο φυσικό, μέσο σωματότυπο.

Από πολλές απόψεις, καταλήγει ο Economist, αυτό θα μπορούσε να είναι μια ευλογία. Η επιδίωξη της αδυνατίσματος, ειδικά για τα νεαρά κορίτσια, έχει μεγάλο κόστος. Σε αντίθεση με ό,τι φαίνεται να πιστεύουν πολλοί, διευκολύνοντας σχεδόν οποιονδήποτε να είναι αδύνατος, το Ozempic μπορεί, όχι μόνο να διορθώσει τα προβλήματα βάρους του σύγχρονου κόσμου, αλλά να διορθώσει και το πρόβλημα του σύγχρονου κόσμου με το βάρος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News