Αυτή την εβδομάδα, ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ και ο πρωθυπουργός του, Κιρ Στάρμερ, φιλοξενούν 55 έθνη στη Σαμόα, νησιωτικό κράτος στον Ειρηνικό, για τη συνάντηση των αρχηγών κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας (CHOGM), μια διετή συνάντηση των κρατών που συνδέονται με τη Βρετανική Αυτοκρατορία.

Αλλά, όπως επισήμανε το Politico, μια ματιά στη φετινή λίστα προσκεκλημένων, είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς ότι η ισχύς του βρετανικού θρόνου δεν είναι αυτή που ήταν.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι και ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σιρίλ Ραμαφόσα, δύο από τους πιο ισχυρούς αρχηγούς κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας που κανονικά θα συμμετείχαν, προτίμησαν να παραλείψουν τη φετινή σύνοδο κορυφής για να παραστούν στη συνάντηση των BRICS υπό τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο Καζάν, όπου συμμετέχει επίσης ο Σι Τζινπίνγκ.

Η Σρι Λάνκα, η οποία υπέβαλε αίτηση για να γίνει μέλος των BRICS αυτή την εβδομάδα, δεν στέλνει ούτε τον πρωθυπουργό ούτε τον υπουργό Εξωτερικών της στη Σαμόα, δήλωσε αξιωματούχος της Υπατης Αρμοστείας στο Λονδίνο.

Ούτε καν ο Καναδάς, στενός σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου και συναδελφικό μέλος του ισχυρού δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών «Five Eyes», δεν θα στείλει τον πρωθυπουργό ή τον υπουργό Εξωτερικών του στην CHOGM.

Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του θα είναι ο ύπατος αρμοστής της Οτάβα στο Ηνωμένο Βασίλειο, επιβεβαίωσε καναδός αξιωματούχος.

Το ταξίδι του Στάρμερ, το πρώτο του στις πρώην αποικίες της Βρετανίας στο νότιο ημισφαίριο, θα έχει μικρότερη διάρκεια καθώς κρίθηκε σημαντικότερο να βρίσκεται στην παρουσίαση ενός κυβερνητικού πακέτου δαπανών στο Λονδίνο την επόμενη εβδομάδα, παρά να επισκεφτεί την Αυστραλία.

«Δεν είναι ο βασιλιάς μου»

Ο Κάρολος, επίσημα επικεφαλής της Κοινοπολιτείας, παραμένει ο βασιλιάς 14 ακόμα εθνών, εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ομως, τα Μπαρμπέιντος έγιναν Δημοκρατία το 2021 και η Τζαμάικα σκοπεύει να ακολουθήσει το επόμενο έτος.

Τη Δευτέρα, μία αβορίγινας βουλευτής της Αυστραλίας επιτέθηκε φραστικά στον Κάρολο στο Κοινοβούλιο της χώρας στην Καμπέρα, φωνάζοντας «δεν είσαι ο βασιλιάς μου».

Προς το παρόν, οι φιλοδοξίες των περισσότερων βασιλείων να γίνουν Δημοκρατία «συζητούνται συχνά αλλά σπάνια γίνονται πράξη», δήλωσε στο Politiko ο Χάρσαν Κουμαρασινγκάμ, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Σπουδών της Κοινοπολιτείας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

Η Αυστραλία ακύρωσε την διαδικασία δημοψηφίσματος φέτος, ενώ πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο το 33% των Αυστραλών επιθυμεί να ζήσει σε μια Δημοκρατία.

Οι αποζημιώσεις απειλούν τη σύνοδο κορυφής

Η ίδια η Κοινοπολιτεία, που σχηματίστηκε πριν από 75 χρόνια, δεν δείχνει σημάδια διάλυσης. Παραμένει, θεωρητικά, μια ισχυρή λέσχη που δίνει τη δυνατότητα σε μικρά κράτη να συναντιούνται τακτικά με τη Βρετανία, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ινδία.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα Μπαρμπέιντος παρέμειναν στην Κοινοπολιτεία το 2021, παρά το γεγονός ότι εγκατέλειψαν το βρετανικό στέμμα, ενώ δύο έθνη που προσχώρησαν το 2022 -η Γκαμπόν και το Τόγκο- δεν έχουν ιστορικούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πολλά κράτη της Καραϊβικής χρησιμοποίησαν την προετοιμασία της συνόδου κορυφής για να ζητήσουν αποζημιώσεις από τη Βρετανία για την κληρονομιά της δουλείας. Με ενδιαφέρον αναμένεται το κοινό ανακοινωθέν, το οποίο θα οριστικοποιηθεί από τους ηγέτες το Σάββατο και ενδέχεται να αναφέρεται στις αποζημιώσεις.

Και οι τρεις αφρικανοί ηγέτες που διεκδικούν τη θέση του νέου γενικού γραμματέα της Κοινοπολιτείας, που θα εκλεγεί το Σάββατο, δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι το θέμα θα πρέπει σε γενικές γραμμές να τεθεί επί τάπητος.

Αποτελεί μέρος μιας «μακράς ιστορίας χρήσης των συνόδων κορυφής της Κοινοπολιτείας ως φόρουμ για να εκφραστούν ευρύτερα παράπονα, στα οποία συχνά εμπλέκεται η Βρετανία», εξήγησε ο Κουμαρασινγκάμ.

Κανείς δεν πιστεύει πραγματικά ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πληρώσει 200 δισ. λίρες σε αποζημιώσεις (σύμφωνα με έναν κορυφαίο ακαδημαϊκό) ούτε βέβαια 18 τρισ. λίρες (σύμφωνα με έναν δικαστή των Ηνωμένων Εθνών).

Στην πραγματικότητα, η συζήτηση δεν αφορά πια τόσο τις εκκλήσεις για χρηματικές αποζημιώσεις, αλλά τη βοήθεια για την καταπολέμηση ευρύτερων ζητημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή, η οποία πλήττει περισσότερο τα αναπτυσσόμενα, μικρά και νησιωτικά κράτη. Το θέμα βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα της CHOGM, μαζί με μια δήλωση για έναν «βιώσιμο και ανθεκτικό ωκεανό».

Εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ επέμεινε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν πληρώνει αποζημιώσεις και ότι το θέμα απλώς «δεν είναι στην ημερήσια διάταξη», ενώ τόνισε ότι δεν θα υπάρξει καμία «συγγνώμη» για τον ρόλο της Βρετανίας στη δουλεία.

Πάντως, στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθούν να διατηρούν ένα θετικό όραμα για την Κοινοπολιτεία, που περιλαμβάνει σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού και, εκτός από τα Ηνωμένα Εθνη, είναι αναμφισβήτητα η πιο ποικιλόμορφη ομάδα κρατών – από άποψη πλούτου, μεγέθους, γεωγραφίας και θρησκευτικής σύνθεσης.

Αυτή η ποικιλομορφία μπορεί να βοηθήσει τη Βρετανία «να αναβιώσει» τους δεσμούς με τις μικρότερες οικονομίες μετά το Brexit, υποστήριξε ο Κουμαρασινγκάμ.

Το επιχείρημα ότι η Κοινοπολιτεία θα μπορούσε να αποτελέσει επίκεντρο για μελλοντικό εμπόριο και επενδύσεις μόλις η Βρετανία αποχωρήσει από την ΕΕ, διατυπώθηκε επανειλημμένα από τους υπέρμαχους του Brexit το 2016 και τώρα υιοθετήθηκε από τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών.

Ο επίσημος εκπρόσωπος του Στάρμερ σημείωσε ότι οι αντιπροσωπείες από 55 χώρες αντιπροσωπεύουν «μια συνδυασμένη αγορά για τις βρετανικές επιχειρήσεις που αξίζει 19,5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2027».

Ο σφιχτός εναγκαλισμός της Κίνας

«Αλλά είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς την αίσθηση ότι ο ήλιος δύει στα απομεινάρια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας», σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε μια συμφωνία για την επιστροφή της κυριαρχίας των νήσων Τσάγκος, ενός αρχιπελάγους στον Ινδικό Ωκεανό με στρατιωτική βάση της Βρετανίας και των ΗΠΑ, στον Μαυρίκιο, μέλος της Κοινοπολιτείας.

Η βάση θα παραμείνει υπό τη δικαιοδοσία των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου για τουλάχιστον 99 χρόνια, αλλά η απόφαση προκάλεσε την οργή των Τόρις λόγω των εμπορικών δεσμών της Κίνας με τον Μαυρίκιο.

Πέρυσι οι Νήσοι Σολομώντα, ένα άλλο μέλος της Κοινοπολιτείας, υπέγραψαν συμφωνία αστυνομικής συνεργασίας με την Κίνα. «Οι Νήσοι Σολομώντα πολύ προφανώς στράφηκαν προς την Κίνα και αυτό προκάλεσε τεράστιο πανικό στους Αυστραλούς και τους Αμερικανούς», δήλωσε ο Σαμίρ Πούρι, ερευνητής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης εξωτερικής πολιτικής, Chatham House.

Οι βρετανοί αξιωματούχοι γνωρίζουν καλά ότι πρέπει να βοηθήσουν τα μικρότερα κράτη, πολλά από τα οποία βρίσκονται στην Αφρική, ώστε να μην εξαρτώνται υπερβολικά από την Κίνα.

Η βρετανή υπουργός Ανάπτυξης, Ανελίζ Ντοντς, δεσμεύτηκε την περασμένη εβδομάδα να επιταχύνει τη μεταρρύθμιση των αναπτυξιακών τραπεζών για να βοηθήσει τα ευάλωτα κράτη «να ξεφύγουν από την παγίδα του μη βιώσιμου χρέους».

Η Βρετανία θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τη σύνοδο κορυφής ως ευκαιρία για να ενισχύσει τις σχέσεις με αυτά τα έθνη, δίνοντάς τους εναλλακτικές λύσεις έναντι των κινεζικών επενδύσεων, δήλωσε η πρώην υπουργός Εμπορίου της Βρετανίας, Πένι Μόρντοντ, η οποία συμμετείχε στην CHOGM το 2018.

Η ίδια δήλωσε στο Politico: «Υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για όλους: για το εμπόριο και την ευημερία, για τις κλιματικές προκλήσεις που όλοι αντιμετωπίζουμε, για την ασφάλεια έναντι και αυταρχικών καθεστώτων, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Χρειάζεται όραμα και κοινός σκοπός για την προστασία των συλλογικών μας συμφερόντων μακροπρόθεσμα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News