Ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να εμφανίζεται ισχυρός στη διεθνή σκηνή, υποδεχόμενος περισσότερους από είκοσι αρχηγούς κρατών και επικεφαλής κυβερνήσεων στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής των BRICS, ωστόσο η κατάσταση στο εσωτερικό της Ρωσίας τείνει να καταστεί ανεξέλεγκτη, τόσο που θα μπορούσε ακόμη και να απειλήσει την απόλυτη εξουσία που ασκεί εδώ και δεκαετίες ο ρώσος πρόεδρος.

«Φονικοί πυροβολισμοί μεταξύ γκάνγκστερ, στρατιώτες που επιστρέφουν στην πατρίδα μέσα σε σάκους διακομιδής πτωμάτων, μια ευρέως διαδεδομένη πίστη στους πνευματιστές και στον αποκρυφισμό», γράφει ο Μαρκ Μπένετς των Times, συνοψίζοντας πώς έχουν τα πράγματα σήμερα στη Ρωσία.

Ο επί σειρά ετών ανταποκριτής της λονδρέζικης εφημερίδας στη χώρα του Πούτιν εξηγεί πως για πολλούς Ρώσους τα παραπάνω φαινόμενα παραπέμπουν στην ταραχώδη δεκαετία του 1990, όταν, υπό τον πρόεδρο Μπόρις Γέλτσιν, η εγκληματικότητα είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, συγχρόνως μαινόταν ο πόλεμος στην Τσετσενία ενώ πολλοί άνθρωποι, επιδιώκοντας να ξεφύγουν από το οικονομικό και κοινωνικό χάος, κατέφευγαν μαζικά σε πάσης φύσεως αιρέσεις και ψευδο-θεραπευτές. «Η “άγρια δεκαετία του 1990” είναι τόσο κοινή έκφραση στη Ρωσία όσο η έκφραση “Swinging Sixties” στη Βρετανία, αν και με πολύ πιο σκοτεινούς συνειρμούς», γράφει ο βρετανός δημοσιογράφος.

Την τελευταία ημέρα της δεκαετίας, ωστόσο, την 31η Δεκεμβρίου του 1999, ο άρρωστος Γέλτσιν παρέδωσε την εξουσία στον Βλαντίμιρ Πούτιν. Επί σειρά ετών η δημοτικότητα του Πούτιν βασιζόταν κυρίως στην ικανότητά του να εξασφαλίζει μια σχετική σταθερότητα καθώς και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, αν και αυτό σχετιζόταν περισσότερο με την άνοδο των τιμών του πετρελαίου.

Ως αντάλλαγμα, οι Ρώσοι παρέμεναν σε μεγάλο βαθμό σιωπηλοί καθώς ο πρόεδρός τους συνέθλιβε κάθε μορφή διαφωνίας. Οι Times αναφέρουν ότι επρόκειτο για μια άρρητη συμφωνία, την οποία ο Ολεγκ Ορλόφ, επικεφαλής της Memorial, μιας ομάδας προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιέγραψε κάποτε ως «σύμφωνο με τον διάβολο».

Το έγκλημα σε έξαρση

Ωστόσο καθώς πλησιάζει η τρίτη ζοφερή επέτειος του πολέμου στην Ουκρανία, «η ιστορία έχει αρχίσει να επαναλαμβάνεται», σημειώνει ο βρετανός δημοσιογράφος, και αυτό θα μπορούσε να καταστεί πολύ σοβαρό πρόβλημα για τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Οσον αφορά την εγκληματικότητα, η απόφαση του Κρεμλίνου να απελευθερώσει δεκάδες χιλιάδες κατάδικους από τις φυλακές, ώστε να πολεμήσουν στην Ουκρανία, οδήγησε σε διπλασιασμό, σύμφωνα, μάλιστα, με επίσημα στοιχεία, των υποθέσεων οργανωμένου εγκλήματος ενώ ακόμη και οι επιχειρηματικές διαφορές επιλύονται ολοένα πιο συχνά με τη βία.

«Η αύξηση της βίαιης εγκληματικότητας δημιουργεί ζήτηση για προστασία, την οποία μπορούν να προσφέρουν επαγγελματίες εγκληματίες, ενάντια σε κακοποιούς και πρώην κατάδικους που επιστρέφουν από το μέτωπο», ανέφερε σχετικά στους Times ο Φεντερίκο Βαρέζε, ερευνητής εγκληματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Δραματικά έχουν επίσης αυξηθεί τα εγκλήματα με πυροβόλα όπλα, έως και 17 φορές σε ορισμένες περιοχές κοντά στην Ουκρανία, καθώς τα όπλα ρέουν ελεύθερα στη ρωσο-ουκρανική μεθόριο. Αν και το σχήμα «σταθερότητα με αντάλλαγμα τη συγκατάθεση στον αυταρχισμό», ακυρώθηκε με την έναρξη του ολοκληρωτικού πολέμου στην Ουκρανία, «το ξέσπασμα της μαφιόζικης βίας είναι ένα ανησυχητικό σημάδι για τον Πούτιν», γράφει ο Μαρκ Μπένετς.

«Η Ρωσία επέστρεψε στη δεκαετία του 1990. Και, όπως πάντα, κατά τη διάρκεια μιας πτώσης, έχουμε βυθιστεί ακόμα πιο βαθιά», είπε ο Ντμίτρι Μπίκοφ, ένας ρώσος ποιητής που αντιτίθεται στον Πούτιν, σε ένα ειδησεογραφικό κανάλι του Telegram. «Οταν πέφτουν πυροβολισμοί στους δρόμους, αυτό είναι πάντα απώλεια ελέγχου και σύμπτωμα κρίσης», πρόσθεσε. Και αποτελεί γεγονός πως στη Ρωσία δεν πέφτουν μόνον πυροβολισμοί, με τον ανταποκριτή των Times στη χώρα να παραθέτει μια σειρά από αξιοσημείωτα -και ενδεικτικά της ανεξέλεγκτης κατάστασης- περιστατικά.

Την περασμένη εβδομάδα στη Μόσχα, ένας επιχειρηματίας, ο εξάχρονος γιος του και ο οδηγός τους τραυματίστηκαν, όταν μια βόμβα που ήταν τυλιγμένη με μια μωρουδιακή κουβέρτα εξερράγη στο καπό του αυτοκινήτου του. Μία ημέρα νωρίτερα, στην Αγία Πετρούπολη, μασκοφόροι οπλισμένοι με σφυριά και τσεκούρια εισέβαλαν σε εργοστάσιο κατά τις ώρες εργασίας και κατέστρεψαν μέρος του εξοπλισμού. Και τον προηγούμενο μήνα δύο φρουροί ασφαλείας σκοτώθηκαν κοντά στο Κρεμλίνο όταν ένοπλοι άνδρες εισέβαλαν στα κεντρικά γραφεία της Wildberries, μιας εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου η οποία ανήκει στην Τατιάνα Κιμ, την πλουσιότερη γυναίκα στη Ρωσία.

Το περιστατικό χαρακτηρίστηκε από τους Moscow Times, έναν ανεξάρτητο ειδησεογραφικό ιστότοπο που έχει απαγορευτεί στη Ρωσία, ως «το χειρότερο παράδειγμα εταιρικής βίας» από τη δεκαετία του 1990. Η επιδρομή στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας σημειώθηκε αφού ο εν διαστάσει σύζυγος της Κιμ, Βλάντισλαβ Μπακαλτσούκ, είχε πλησιάσει τον Ραμζάν Καντίροφ, τον αδίστακτο ηγέτη της Τσετσενίας, ζητώντας βοήθεια, ώστε να μπορέσει να ανακτήσει τον έλεγχο της εταιρείας.

Οι προσπάθειες του Κρεμλίνου να ενισχύσει τις δυνάμεις του στην Ουκρανία είχαν επίσης ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του συστήματος απονομής ποινικής δικαιοσύνης. Η Ρωσία απελευθερώνει καταδίκους για να πολεμήσουν στην Ουκρανία από το 2022, ωστόσο τις προηγούμενες εβδομάδες ο Πούτιν ενέκρινε νόμο που παρέχει στους υπόπτους, ακόμη και σε υποθέσεις δολοφονίας, πλήρη ασυλία, εάν συμφωνήσουν να υπογράψουν σύμβαση με τις ένοπλες δυνάμεις.

Εως τώρα, μόνον άτομα που είχαν καταδικαστεί ή βρίσκονταν υπό έρευνα μπορούσαν να απαλλαγούν από τις όποιες κατηγορίες, συμφωνώντας να υπηρετήσουν στον στρατό. Τις προηγούμενες ημέρες, σε μία από τις πρώτες εφαρμογές του νόμου στην πράξη, ένα δικαστήριο στη Σιβηρία ανέστειλε τη δίωξη εναντίον ενός πρώην μέλους της Ομάδας Βάγκνερ, αμέσως μόλις δήλωσε πρόθυμος να καταταγεί στο στρατό.

Ο άνδρας, ονόματι Αλεξέι Πατρούσεφ, είχε τραυματίσει βαριά μια γυναίκα με μαχαίρι ενώ στη συνέχεια αποπειράθηκε να κλέψει το αυτοκίνητό της. Αυτή θα είναι η δεύτερη θητεία του στην Ουκρανία, καθώς προηγουμένως είχε στρατολογηθεί από τη φυλακή, όπου εξέτιε ποινή καθείρξεως 22 ετών για φόνο και βιασμό, ενώ, έπειτα από έξι μήνες στην Ουκρανία, έλαβε προεδρική χάρη.

«Αυτό σημαίνει ότι πλέον, ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας δίκης, μπορεί να πει κάποιος “Βαρέθηκα τη δίκη σας, προτιμώ να πάω να πολεμήσω”, ανέφερε σχετικά στους Times η Γιεκατερίνα Σούλμαν, μια εξόριστη πολιτική αναλύτρια, στον ιστότοπο Ekho. «Οποιαδήποτε δικαστική καταδίκη καθίσταται πλασματική», πρόσθεσε.

Ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, ένας πρώην ολιγάρχης νυν σφοδρός (εκ των σφοδρότερων) επικριτής του Πούτιν, σημείωσε επίσης ότι πλέον θα είναι πιο πιθανό οι εγκληματίες να σκοτώνουν μάρτυρες. «Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο σε κάθε περίπτωση», έγραψε στο X. «Σε τελική ανάλυση, εάν το θύμα είναι νεκρό, υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες (ο δολοφόνος) να συλληφθεί. Και εάν συλληφθεί, δεν έγινε και τίποτα. Απλά κατατάσσεται στον στρατό και οι κατηγορίες εξαφανίζονται».

Ομως, όπως εξηγεί στο κείμενό του ο Μαρκ Μπένετς, ενώ η έξαρση του οργανωμένου εγκλήματος θυμίζει τη χαοτική δεκαετία του 1990, η εκστρατεία του σύγχρονου Κρεμλίνου ενάντια σε ό,τι χαρακτηρίζει ως επιβλαβείς ή ακόμα και ως «σατανικές» δυτικές επιρροές είναι πολύ διαφορετική από την εποχή του Γέλτσιν, κατά την οποία ο ρωσικός λαός πήρε μια γεύση πρωτόγνωρων κοινωνικών ελευθεριών ενώ βίωσε και μια σύντομη σεξουαλική επανάσταση.

Το 1997, για παράδειγμα, το διάσημο βρετανικό πανκ-τέκνο συγκρότημα The Prodigy έδωσε μια δωρεάν συναυλία για περίπου 200.000 ανθρώπους, δίπλα στο Κρεμλίνο, ενώ στο πλαίσιο ενός δημοφιλούς τηλεοπτικού προγράμματος διεξάγονταν ανοιχτές συζητήσεις για σεξουαλικά ζητήματα.

«Τέτοια πράγματα θα ήταν αδιανόητα στη σημερινή Ρωσία», σχολιάζει ο Μπένετς, σημειώνοντας πως, αφού έθεσε εκτός νόμου (το ανύπαρκτο στη Ρωσία) «διεθνές ΛΟΑΤΚΙ κίνημα», χαρακτηρίζοντάς το ως εξτρεμιστική και τρομοκρατική οργάνωση, σήμερα η Μόσχα είναι, πλέον, έτοιμη να απαγορεύσει την προώθηση μιας ζωής χωρίς παιδιά.

Επιπλέον η Αννα Κουζνέτσοβα, η σημαίνουσα αντιπρόεδρος του ρωσικού κοινοβουλίου, δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι οι βουλευτές επεξεργάζονταν νομοσχέδιο με στόχο την απαγόρευση των δημόσιων συζητήσεων επί όλων των εισαγόμενων από τη Δύση «καταστροφικών ιδεών». Οσο για τις ρωσικές, μη καταστροφικές ιδέες, σύμφωνα με τη ρωσίδα πολιτικό η οποία διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη ρωσική Eκκλησία, οι μήτρες έχουν μνήμη και εάν μια γυναίκα έχει περισσότερους από έναν σεξουαλικούς συντρόφους, θα γεννήσει παιδιά με χαλαρά ήθη.

Ομως παρά την προώθηση μιας υπερσυντηρητικής, ορθόδοξης ιδεολογίας από το Κρεμλίνο, από τότε που άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία καταγράφεται τεράστια αύξηση της ζήτησης για τις λεγόμενες παραφυσικές υπηρεσίες, φαινόμενο που πιστεύεται ότι είναι απόρροια της διάχυτης αβεβαιότητας και ανησυχίας σε σχέση με τη σύρραξη. Η Eκκλησία έχει ζητήσει την απαγόρευση παροχής τέτοιων υπηρεσιών, αίτημα που υποστηρίχθηκε από ορισμένους βουλευτές.

Τον προηγούμενο μήνα ορθόδοξοι ακτιβιστές εισέβαλαν σε ένα χώρο όπου ο Ανατόλι Κασπιρόφσκι, ένας υποτιθέμενος πνευματιστής συναντούσε τους οπαδούς του. Ο εν λόγω άνδρας κατέστη διάσημος στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν οι «θεραπείες» του μεταδίδονταν ζωντανά στην κρατική τηλεόραση. Μάλιστα το 1993 εξελέγη βουλευτής ενώ στη συνέχεια αποφάσισε να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ. «Δεν θα υπάρξουν άλλες τέτοιες συγκεντρώσεις! Θα τα κλείσουμε όλα!», φώναξε ένας ορθόδοξος ακτιβιστής. «Η Ρωσία είναι διαφορετική τώρα!».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News