Καθώς πλησιάζει η «12η ώρα» για την ισραηλινή απάντηση στην πυραυλική επίθεση του Ιράν –η οποία είναι πιθανό να γίνει στην «επέτειο» του ενός έτους από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα τη Δευτέρα 7 Οκτωβρίου –, οι εκτιμήσεις και οι εικασίες για τη μορφή αυτής της απάντησης αυξάνονται. Οι αναλυτές συγκλίνουν ότι τα πιθανά κτυπήματα του Ισραήλ θα στοχεύσουν είτε τις οικονομικές υποδομές του Ιράν, με έμφαση στο πετρέλαιο, είτε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του. Αυτοί είναι οι δύο στόχοι που θα «πονέσουν» περισσότερο την Τεχεράνη.

Από την επιλογή του στόχου, αλλά και τον τρόπο που θα διεξαχθεί η επίθεση, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό το μέλλον όχι μόνο της τρέχουσας σύγκρουσης, αλλά και ολόκληρης της Μέσης Ανατολής.

Το Ιράν και το Ισραήλ έχουν αποφύγει την άμεση αντιπαράθεση επί χρόνια, γράφουν οι New York Times, προτιμώντας να διεξάγουν έναν σκιώδη πόλεμο σαμποτάζ, δολοφονιών και συγκρούσεων δι’ αντιπροσώπων. Ομως οι δύο χώρες πλησιάζουν όλο και περισσότερο στην ανοικτή σύγκρουση, μετά την ισραηλινή εισβολή στον νότιο Λίβανο και το μπαράζ βαλλιστικών πυραύλων της Τεχεράνης στο Ισραήλ, το δεύτερο σε λιγότερο από έξι μήνες.

Το Ισραήλ είναι βέβαιο ότι θα κτυπήσει το Ιράν άμεσα, με πιο δυναμικό τρόπο από ποτέ. Στόχοι υπάρχουν. Το Ιράν είναι διάσπαρτο με πετρελαιοπηγές, διυλιστήρια και εγκαταστάσεις του πυρηνικού του προγράμματος. Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι τι από όλα αυτά έχουν επιλέξει οι ισραηλινοί, αλλά και ποιες συνέπειες θα έχει ένα τέτοιο κτύπημα.

Η βιομηχανία πετρελαίου

Οι εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν συγκεντρώνονται ως επί το πλείστον στα δυτικά της χώρας, κοντά στο Ιράκ, το Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία. Ενας σημαντικός αριθμός εγκαταστάσεων βρίσκονται στα ανοικτά των ακτών του Ιράν ή σε νησιά, όπως ο κύριος τερματικός σταθμός εξαγωγής πετρελαίου στο νησί Χαργκ, στον Περσικό Κόλπο.

Η καταστροφή πετρελαϊκών εγκαταστάσεων θα μπορούσε να βλάψει την ήδη πάσχουσα οικονομία του Ιράν, επισημαίνουν οι New York Times, και να διαταράξει τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου έναν μήνα πριν από τις εκλογές στις ΗΠΑ.

Το Ιράν παράγει περίπου τρία εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, ή περίπου το 3% της παγκόσμιας διάθεσης. Ο μεγαλύτερος πελάτης του είναι η Κίνα, καθώς η Τεχεράνη βρίσκεται σε καθεστώς κυρώσεων από τις χώρες της Δύσης. Οι κυρώσεις αυτές έχουν μειώσει τη σημασία του Ιράν για την παγκόσμια αγορά, όμως μια επίθεση θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τις τιμές.

Οταν ρωτήθηκε, πριν από λίγες ημέρες, αν θα υποστήριζε ένα κτύπημα από το Ισραήλ στην πετρελαϊκή υποδομή του Ιράν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε ότι το ενδεχόμενο ήταν «υπό συζήτηση». Η παρατήρησή του δεν ήταν πολύ επιτυχημένη, καθώς οδήγησε αυτόματα την τιμή του πετρελαίου σε άνοδο. Το αργό πετρέλαιο Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς του χρηματιστηρίου ενέργειας, παρουσίασε εβδομαδιαία αύξηση τιμής άνω του 8%, τη μεγαλύτερη εδώ και δύο χρόνια.

Πυρηνικές εγκαταστάσεις

Το Ισραήλ βλέπει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως υπαρξιακή απειλή. Ωστόσο ισραηλινοί αξιωματούχοι είπαν ότι δεν έχουν άμεσα σχέδια να κτυπήσουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης –οι οποίες περιλαμβάνουν μονάδες παραγωγής και εμπλουτισμού ουρανίου, ορυχεία ουρανίου και ερευνητικούς αντιδραστήρες– ως αντίποινα για την πρόσφατη πυραυλική επίθεση.

Η στόχευση πυρηνικών εγκαταστάσεων, πολλές από τις οποίες βρίσκονται σε μεγάλο υπόγειο βάθος, θα ήταν δύσκολη, όπως έχουν σημειώσει οι περισσότεροι αναλυτές, χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ. Ο Μπάιντεν, όμως, δήλωσε την Τετάρτη 2 Οκτωβρίου ότι δεν θα υποστηρίξει μια επίθεση του Ισραήλ εναντίον πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.

Ακόμα κι αν το Ιράν επιταχύνει τις προσπάθειές του να κατασκευάσει αρκετό ουράνιο υψηλού εμπλουτισμού με σκοπό να το χρησιμοποιήσει για τη δημιουργία μιας βόμβας, οι ειδικοί λένε ότι η χώρα θα απείχε μήνες, πιθανώς και έναν χρόνο από τη δημιουργία ενός πυρηνικού όπλου. Μια επίθεση εναντίον αυτών των εγκαταστάσεων ίσως καθυστερούσε τη διαδικασία, αλλά είναι απίθανο να τη σταματήσει εντελώς.

Επίθεση εξ αποστάσεως

Εάν το Ισραήλ θέλει να χρησιμοποιήσει την ισχυρή αεροπορία του για τα αντίποινα, τα αεροπλάνα του θα πρέπει να καλύψουν πολύ μεγάλες αποστάσεις, γράφουν οι New York Times. Πρόσφατα, όμως, έδειξε ότι μπορεί να το κάνει.

Στις επιδρομές εναντίον των Χούθι της Υεμένης, την περασμένη εβδομάδα, οι ισραηλινές δυνάμεις πέταξαν σε απόσταση μεγαλύτερη των  1.600 χλμ. για να επιτεθούν σε σταθμούς παραγωγής ενέργειας και σε ναυτιλιακές υποδομές, χρησιμοποιώντας αναγνωριστικά αεροσκάφη και δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη, τα οποία έπρεπε να ανεφοδιαστούν με καύσιμα στο μέσο της πτήσης.

Η αεροπορική επίθεση στο Ιράν θα συνεπαγόταν παρόμοιες αποστάσεις, αλλά θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνη. Το Ιράν διαθέτει πολύ ισχυρότερη αεράμυνα από τον Λίβανο και την Υεμένη.

Τον Απρίλιο, σε αντίποινα για το πρώτο πυραυλικό μπαράζ του Ιράν, μια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή κατέστρεψε ένα αντιαεροπορικό σύστημα S-300 κοντά στο Νατάνζ, μια πόλη στο κεντρικό Ιράν που είναι κομβική για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Δυτικοί και Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι το Ισραήλ είχε αναπτύξει εναέρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τουλάχιστον ένας πύραυλος εκτοξεύθηκε από πολεμικό αεροσκάφος σε εκείνη την επίθεση.

«Πιστεύω ότι είναι πιθανό να μιμηθούν την επιχείρηση του Απριλίου και να προσπαθήσουν να εξαλείψουν τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και την αεράμυνα του Ιράν, για να ανοίξουν χώρο για αεροπορική επίθεση» είπε στους New York Times ο Γκραντ Ράμλι, πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου και ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής. «Το ερώτημα είναι πόσο εκτεταμένες θα είναι οι επιθέσεις και αν τα ισραηλινά αεροσκάφη θα εισέλθουν στον ιρανικό εναέριο χώρο».

Αλλά το Ισραήλ μπορεί να μη χρειάζεται να βασιστεί μόνο στην αεροπορία του σε μια επίθεση στο Ιράν. Σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσινγκτον, έχει και άλλες επιλογές: Μπορεί να χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς τύπου Jericho 2, οι οποίοι έχουν εμβέλεια περίπου 3.200 χλμ., και Jericho 3, που μπορούν να χτυπήσουν στόχους σε απόσταση μεγαλύτερη των 6.400 χλμ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News