Υπό τον αυστηρό τίτλο που λέει ότι «η Γερμανία τορπιλίζει τα όνειρα της ΕΕ να γίνει οικονομική υπερδύναμη» το Politico στέκεται στην «εχθρότητα» του γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς απέναντι στην εξαγορά της γερμανικής Commerzbank από την ιταλική UniCredit. Και υποστηρίζει ότι «αποτελεί ένα σημάδι πως η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα παραμείνει άπιαστο όνειρο».

Η οπτική γωνία του Politico χτυπάει μια χορδή που αντηχεί και στην Ελλάδα και θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μία φράση: το διπλό πρόσωπο της κορυφαίας οικονομικής δύναμης της Ευρώπης. Ή αλλιώς, πώς οι κανόνες αλλάζουν ανάλογα με τα συμφέροντα του ενός και ισχυρού, σε βάρος των συμφερόντων του συνόλου της ΕΕ.

Θα πείτε άλλο Μέρκελ το 2010, άλλο Σολτς το 2024. Προφανώς, αλλά όπως μου είπε κάποτε μια κορυφαία διπλωμάτις του υπουργείου Εξωτερικών, «οι σοβαρές χώρες δεν είναι όπως εμείς. Δεν αλλάζουν πολιτική όταν αλλάζει η κυβέρνηση»…

Ας δούμε πρώτα τις ενστάσεις του Politico για τη σημερινή στάση της Γερμανίας, πριν καταδυθούμε στο παρελθόν και στη γραμμή που επέλεξε το 2010. Το πλεονέκτημα που μας προσφέρει η απόσταση του χρόνου είναι μεγάλο. Σήμερα, το 2024, η κριτική για το πώς χειρίστηκε η Γερμανία τη διάσωση της Ελλάδας και το πρώτο μνημόνιο δεν γίνεται με το πιστόλι της χρεοκοπίας στον κρόταφο. Ούτε ισοδυναμεί με πριμοδότηση της δημαγωγίας και του λαϊκισμού.

Ας αρχίσουμε από το σήμερα. «Μια ιταλική τράπεζα (UniCredit) που κάνει μια μεγάλη κίνηση για να εξαγοράσει μια γερμανική τράπεζα (Commerzbank) ακούγεται ακριβώς σαν το είδος της σύμπραξης για την οποία οι ηγέτες της Ευρώπης φωνάζουν εδώ και χρόνια, ώστε η ΕΕ να μπορεί να αναδείξει περισσότερους εγχώριους εταιρικούς πρωταθλητές βαρέων βαρών για να αντιμετωπίσουν τους ανταγωνιστές από τις ΗΠΑ και την Ασία» σημειώνει το Politico.

Ωστόσο, συνεχίζει ο ιστότοπος, «τα εσωτερικά συμφέροντα του Βερολίνου, για άλλη μια φορά, υπερτερούν των πανευρωπαϊκών ονείρων». Τι συνέβη; Mετά την αιφνιδιαστική κίνηση της ιταλικής UniCredit που αύξησε το μερίδιό της στη γερμανική Commerzbank από το 9% στο 21%, ο Σολτς καταδίκασε την κίνηση ως «επιθετική». Ακολούθησε πτώση της μετοχής της Commerzbank κατά 5,9% και της UniCredit κατά 3,3%, καθώς οι επενδυτές άρχισαν να αμφιβάλλουν για την εξαγορά.

⇒ Διαβάστε — Ολαφ Σολτς: «Μη φιλική πράξη» η εξαγορά της Commerzbank από τους Ιταλούς

Ο γερμανικός Τύπος (εδώ από την Deutsche Welle) σημειώνει πως η εξαγορά της Commerzbank, της δεύτερης σε μέγεθος γερμανικής τράπεζας, θα εξέθετε τον Σολτς. Ειδικότερα, η Handelsblatt σχολιάζει ότι «θα ήταν ένα δεύτερο πλήγμα σε βάρος της γερμανικής οικονομίας μετά την κρίση που βιώνει σήμερα η αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen». Και, όπως είναι φυσικό, πολιτικοί και οικονομολόγοι από άλλες χώρες της ΕΕ κατηγορούν τη Γερμανία ότι δίνει προτεραιότητα στα δικά της συμφέροντα εις βάρος της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς.

Πάμε πίσω στη δική μας περίπτωση και στο 2010.

Μέρκελ και Σόιμπλε, με εκτελεστικό όργανο το ΔΝΤ και πιο άμεσα τον Πόουλ Τόμσεν, ο οποίος μιλούσε στο κινητό απευθείας με τη γερμανίδα καγκελάριο στο περιθώριο των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα, επέβαλε στην Ελλάδα ένα πρόγραμμα που ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί. Η Γερμανία αρνήθηκε την αναδιάρθρωση χρέους της Ελλάδας επικαλούμενη προς τα έξω τον «ηθικό κίνδυνο»: η ατιμωρησία για τον «κακό μαθητή» θα έστελνε το λάθος μήνυμα. Ο πραγματικός όμως λόγος, όπως παραδέχεται πια η συντριπτική πλειονότητα των αναλυτών εκείνης της περιόδου, ήταν η προστασία των γερμανικών τραπεζών που κατείχαν ακόμη ελληνικό χρέος.

Το 2017, ο τότε επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, επιβεβαίωσε ότι είχε προειδοποιήσει γραπτώς τον Τόμσεν πως το πρόγραμμα εσωτερικής υποτίμησης του πρώτου μνημονίου δεν θα έβγαινε ποτέ, ακόμη κι αν η Ελλάδα το τηρούσε απαρέγκλιτα.

Η επιστολή του Μπλανσάρ προς τον Τόμσεν στις 4 Μαίου 2010, πέντε ημέρες πριν εγκριθεί από το ΔΝΤ η συμμετοχή του στο πρώτο ελληνικό πρόγραμμα, στην οποία του τόνιζε πως αυτό που σχεδίασε για την Ελλάδα δεν έχει πετύχει ποτέ σε καμία χώρα (Χ/@TrineeshB):

.@PaulBlustein: in 2010,@ojblanchard1 warned austerity cld go awry,even if done to plan. DSK broached debt restructuring: Trichet said “no!” pic.twitter.com/1cFFPsKszf

— Trineesh Biswas (@TrineeshB) January 31, 2017

Η Γερμανία είχε όμως διαλέξει τον δρόμο που θα ακολουθούσε, σε βάρος τελικά των συμφερόντων του συνόλου της ΕΕ. Διότι οι αποφάσεις του 2010 δεν επέφεραν τεράστιες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνέπειες μόνο στην Ελλάδα. Δυσκόλεψαν, καθώς η χώρα μας παρέπαιε, και τον περιορισμό της μετάδοσης της κρίσης χρέους σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Πέρα από το αναντίρρητο γεγονός –για κάθε λογικό άνθρωπο– ότι τα μνημόνια ακολούθησαν τη χρεοκοπία και ότι η χρεοκοπία επήλθε από λάθη των ελληνικών κυβερνήσεων, αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή:

—Το βάθος της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής που προκάλεσε το πρώτο μνημόνιο στην Ελλάδα δεν θα ήταν το ίδιο αν η Γερμανία δεν έβαζε το δικό της συμφέρον πάνω από το συμφέρον του συνόλου της Ενωσης.

Υπάρχει άλλη όψη; Προφανώς. Τον Απρίλιο του 2010 δεν μας δάνειζε πια κανένας. Εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα, το δάνειο με χρήματα των γερμανών (και των άλλων ευρωπαίων) φορολογουμένων ήταν η μόνη λύση για να μην κυλήσει η Ελλάδα στο χάος. Αν συνέβαινε, οι λαϊκιστές, όπως ο μετοικήσας εις τας αιωνίους μονάς δημοσιογράφος-εκδότης που αποκαλούσε τη Μέρκελ «ξεκ@λι@ρ@» στο ραδιόφωνο, θα μπορούσαν να φέρουν τα χρήματά τους από το εξωτερικό και να ισχυροποιήσουν κι άλλο τη θέση τους.

Συνοψίζοντας, η ιεράρχηση από την πλευρά του Βερολίνου την οποία εντοπίζει το Politico δεν αποκαλύπτεται πρώτη φορά. Υπάρχει ανεξαρτήτως κυβέρνησης και είναι ένας ευδιάκριτος αστερίσκος στην πορεία για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Συνέβη το 2015 με το Μεταναστευτικό και το κολαστήριο της Μόριας (το θυμηθήκαμε με τη στάση του Σολτς για τη ζώνη Σένγκεν), συνέβη με την πρόσδεση της Ευρώπης στους αγωγούς του Πούτιν από την Ανγκελα Μέρκελ, συμβαίνει τώρα με το «στοπ» στην ιταλική τράπεζα, συνέβη και το 2010 με την Ελλάδα. Και ας μη το έλεγαν τότε πολλοί, γιατί φοβούνταν, όπως ήταν απόλυτα λογικό, την ασύντακτη χρεοκοπία και το ξέσπασμα του λαϊκισμού. Το αποτέλεσμα ήταν να χαρίσουν στα άκρα και στους δημαγωγούς ένα στέρεο επιχείρημα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News