Πριν από τριάντα χρόνια, στις 22 Σεπτεμβρίου του 1994, έξι φίλοι, λίγο πάνω από τα είκοσι, πίνουν καφέ σε ένα μπαρ της Νέας Υόρκης που ονομάζεται Central Perk. Η Μόνικα μιλάει για μια σχέση. Η γυναίκα του Ρος τον άφησε για μια άλλη γυναίκα. Η Ρέιτσελ φτάνει με νυφικό, έχοντας παρατήσει στην εκκλησία τον αρραβωνιαστικό που δεν αγαπά.

Είναι οι πρώτες σκηνές του πρώτου επεισοδίου των «Friends», της σειράς που δημιουργήθηκε από τη Μάρτα Κάουφμαν και τον Ντέιβιντ Κρέιν. Οι βασικοί χαρακτήρες ήταν η Μόνικα (Κόρτνεϊ Κοξ), ο Ρος (Ντέιβιντ Σουίμερ), η Ρέιτσελ (Τζένιφερ Ανιστον), ο Τσάντλερ (Μάθιου Πέρι, ο οποίος πέθανε πέρυσι), ο Τζόι (Ματ ΛεΜπλανκ) και η Φοίβη (Λίζα Κούντροου). Βλέποντας ξανά το πρώτο επεισόδιο, είναι σχεδόν αστείο το πόσο νέοι ήταν σε αυτό. Αλλά το πραγματικό σοκ, γράφει ο Guardian, είναι αυτό που συνέβη στη συνέχεια.

Ο όρος «παγκόσμιο φαινόμενο» φαίνεται σχεδόν ανεπαρκής για να περιγράψει τη σειρά. Τα «Φιλαράκια» διήρκεσαν 10 χρόνια και 10 σεζόν και εξακολουθούν να αποφέρουν πολλά εκατομμύρια δολάρια μέσω διαφόρων streamers. Εκτιμάται ότι η σειρά απέφερε περίπου 4,8 δισ. δολάρια στη Warner Bros. Το τελευταίο επεισόδιο, το 2004, προσέλκυσε 52,5 εκατομμύρια θεατές. Οι πρωταγωνιστές αμείβονταν με 1 εκατομμύριο δολάρια ανά επεισόδιο μέχρι το τέλος.

Και όμως, στην αρχή της σειράς το στούντιο ανησυχούσε για την υποδοχή που θα είχε από το κοινό η πρωτότυπη για την εποχή υπόθεση: μια κωμωδία σφυρηλατημένη γύρω από μια ομάδα φίλων με άστατη ερωτική ζωή και όχι το κλασικό και πολυφορεμένο οικογενειακό σκηνικό.

Τα «Φιλαράκια» πράγματι άλλαξαν την ίδια τη μορφή της τηλεοπτικής κωμωδίας. Αλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο μιλούσαν οι άνθρωποι μεταξύ τους (ιδιαίτερα από τον «σοφό» Τσάντλερ Μπινγκ) αγγίζοντας τον πραγματικό κόσμο. Με όρους sitcom, τα «Φιλαράκια» έδειχναν την πραγματική, σκληρή δεκαετία του 1990, στην κάπως αστεία και εξωραϊσμένη εκδοχή της.

Το σόου μπήκε βαθιά στην παγκόσμια πολιτιστική συνείδηση, γράφει ο Guardian: Τα «μπρος-πίσω» στη σχέση του Ρος και της Ρέιτσελ, η αδελφική φιλία του Τσάντλερ με τον Τζόι, το κούρεμα της Ρέιτσελ, οι ορδές των σουπερνόβα guest stars –ο Μπραντ Πιτ (τότε παντρεμένος με την Ανιστον), ο Σον Πεν, η Ρις Γουίδερσπουν, ο Τζεφ Γκόλντμπλουμ και άλλοι. Και στον αστραφτερό πυρήνα, αυτό το ελαφρώς αυτάρεσκο παράδειγμα φιλίας που ήταν τόσο ρεαλιστικό όσο το φτηνό διαμέρισμα της Μόνικα στη Νέα Υόρκη. Ηταν όλοι τους πανέμορφοι και μονίμως πνευματώδεις. Ηταν η εκπλήρωση όλων των επιθυμιών της Gen X, χωρίς κανένα κόστος.

Κλείνοντας τα 30 χρόνια του, το «Friends» φαίνεται ότι έχει διασφαλίσει το μέλλον του ως «η σειρά που δεν θα ξεχαστεί ποτέ». Μια ιδιορρυθμία του φαινομένου «Friends» είναι η αταλάντευτη απήχηση που έχει σε όλες τις γενιές. Δεν είναι δημοφιλές μόνο στους πιστούς αρχικούς θαυμαστές. Οι Millennials και η Gen Z το ρουφάνε μέσω ιστοτόπων ροής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ορισμένοι από αυτούς δεν βρίσκουν  κάποια σημεία της προβληματικά. Κάτι που τείνει να απεικονίζεται ως μια αποτυχία των ίδιων των νέων: είναι επικριτικοί, χωρίς χιούμορ, δεν καταλαβαίνουν την κωμωδία κ.λπ.

Ωστόσο, το «Friends» ήταν πράγματι προβληματικό και μάλιστα με πολλούς τρόπους, επισημαίνει ο Guardian. Είχε δυσανεξία στη διαφορετικότητα, κάτι που έχουν παραδεχτεί και για το οποίο έχουν μετανιώσει ορισμένοι από τους ηθοποιούς και τους συγγραφείς που συμμετείχαν. Η Αΐσα Τάιλερ, η οποία έπαιξε τη μαύρη φίλη του Ρος για εννέα επεισόδια, έχει σχολιάσει ότι το Friends «αντανακλούσε μια ολόκληρη βιομηχανία που πίστευε ότι μόνο οι λευκές ιστορίες έχουν απήχηση».

Υπήρχαν επίσης οι σκηνές αναδρομής με τη «χοντρή Μόνικα» των γυμνασιακών χρόνων, που έριξαν το «πάχος» της στην αρένα για πολύ γέλιο. Υπήρχαν γκέι ανέκδοτα και κουβέντες για την ομοφυλοφιλία που απηχούσαν την ανησυχία κάποιων μήπως είναι ομοφυλόφιλοι. Και βέβαια, υπάρχει η δαιμονοποιημένη πρώην του Ρος και η ξινή, επιθετική λεσβία σύζυγός της.

Ολα αυτά έχουν επισημανθεί και επικριθεί έκτοτε, αλλά εκείνη την εποχή δεν τα παρατήρησαν πολλοί θεατές ή, αν τα παρατήρησαν, δεν αντέδρασαν. Εν ολίγοις, αν το «Friends», μια από τις μεγαλύτερες τηλεοπτικές κωμωδίες όλων των εποχών, ήταν προβληματικό, τότε ήμασταν και εμείς οι υπόλοιποι.

Σήμερα, άλλωστε, το να επικρίνεις το «Friends» για τις συντηρητικές προσεγγίσεις του, μοιάζει με αναχρονισμό: πώς κρίνεις μια σειρά της δεκαετίας του 1990 με τα δεδομένα του 2024;

Η διαρκής δημοτικότητα των «Friends» οφείλεται κατά πολύ στην εξαιρετικά υψηλή ποιότητα των διαλόγων, η οποία δεν ξεθυμαίνει εύκολα. Και βέβαια, υπάρχει η σταθερή στοργή του κοινού για τα μέλη του καστ, όπως αποδείχθηκε από τη δημόσια θλίψη για τον θάνατο του Πέρι, ο οποίος πάλευε πολύ καιρό με τους εθισμούς και ήταν η «σαιξπηρική τραγωδία» των Friends.

Από την άλλη, η Ανιστον έπαιξε έναν άλλο καθοριστικό παγκόσμιο ρόλο, αλλά αυτή τη φορά στην πραγματική ζωή: ήταν η «φτωχή, άτεκνη, παραμελημένη, μοναχική Τζεν», που την παράτησε ο Μπραντ.

Πέρα από αυτά, είναι δύσκολο να αξιολογήσεις τρεις δεκαετίες καριέρας των ηθοποιών αυτών μετά τα «Φιλαράκια»: Κάποιοι τα πήγαν καλά, κάποιοι άλλοι όχι και τόσο. Εξάλλου, τα επιτεύγματά τους ήταν πάντα καταδικασμένα να μείνουν στη σκιά του λαμπερού ήλιου των «Friends».

Θα πεθάνει ποτέ η σειρά; Ισως όχι, καταλήγει ο Guardian, τουλάχιστον όσο οι θεατές εξακολουθούν να τη χρειάζονται. Οι νεότεροι θαυμαστές αναμφίβολα θα απολαμβάνουν τα «Friends» για τους δικούς τους λόγους, αλλά, για τους μακροχρόνιους θεατές, είναι ένα από εκείνα τα σόου πριν από κινητά, πριν από τους streamers, τότε που η καλή τηλεόραση είχε σημασία.

Παρότι ανακλούν την προβληματική οπτική μιας άλλης εποχής, τα «Φιλαράκια» δείχνουν να είναι μια σειρά που δεν θα πεθάνει ποτέ, ίσως επειδή για κάποιους είναι μιας μορφής θεραπεία εμποτισμένη από νοσταλγία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News