Χρόνια κρατά αυτή η κολόνια. Μπαγιάτεψε.

Ευκαιρία για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, εναλλακτική προσφορά για τους τουρίστες, αθέμιτος ανταγωνισμός για τις επιχειρήσεις φιλοξενίας, διαφυγόντα έσοδα για την οικονομία, διακυμάνσεις στο επίπεδο της εμπειρίας, διατάραξη στη διαθεσιμότητα και στις τιμές των ακινήτων, όχληση στο περιβάλλον και στην ισορροπία των τόπων.

Αυτά με μια λειτουργία χωρίς πλαίσιο ή τόσο όσο.

Μια και τα εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων σημαίνουν κρίσιμη μάζα ψήφων. Και μεγάλο πολιτικό κόστος.

Αυτή ήταν η off the record απάντηση στις πιέσεις του ξενοδοχειακού κλάδου προς τα αρμόδια κυβερνητικά γραφεία την τελευταία δεκαετία.

Ένα διάστημα με διογκωμένη φορολόγηση, απομείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ στα ακίνητα. Ακίνητα στα οποία οι Ελληνες είχαν κάποτε τάση και δυνατότητα ιδιοκτησίας.

Αυτά τα ακίνητα έπρεπε κάπως να βγάλουν τα έξοδά τους και μαζί με αυτά οι ιδιοκτήτες να έχουν ένα πρόσθετο έσοδο, για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα χρόνια της κρίσης.

Για αρχή.

Στη χώρα που ο τουρισμός ήταν ο τομέας που στήριξε το ΑΕΠ κατά τη διάρκεια των μνημονίων και η ελκυστικότητά της για διακοπές παραμένει στην κορυφή των επιθυμιών για τους ξένους, η βραχυχρόνια μίσθωση βρήκε εύφορο έδαφος. Και άνθισε. Ταυτόχρονα με την άνοδο της τουριστικής κίνησης. Και απλώθηκε με αύξηση 100% από το 2019. Και έφθασε τις 193.000 ακίνητα (μελέτη Grant Thornton για το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος – ΞΕΕ).

Και έγιναν εταιρίες βραχυχρόνιας μίσθωσης πολλών διαμερισμάτων (σε αυτό συνετέλεσε και το πρόγραμμα Golden Visa) και κάθε σπιτάκι και γωνιά στα δημοφιλή νησιά έγινε suite με πληκτρολόγιο για τον κωδικό εισόδου και ο ιδιοκτήτης έγινε host που απαντά στο WhatsApp ή στο Viber και ελπίζει σε καλές κριτικές, για να ανεβάσει την ορατότητα στην διεθνή πλατφόρμα. Και ήρθε ο ταξιδιώτης που θέλει να ζήσει σαν ντόπιος στο Koukaki. Να κάνει πάρτι τα βράδια στο διαμέρισμα και τη μέρα να τρώει brunch κάτω από την Ακρόπολη.

Ηρθε και ο ταξιδιώτης από τα Βαλκάνια στη Χαλκιδική, περνώντας οδικώς τα σύνορα, με τις κονσέρβες και τα χειμωνιάτικα στο πορτ-μπαγκάζ, τα οποία έχει την ευκαιρία να πλύνει, στις σύγχρονες παροχές του βραχυχρόνιου καταλύματος, με δωρεάν ρεύμα και νερό. Ο host θα το ανακαλύψει στη συνέχεια. Όταν έρθει ο λογαριασμός του ρεύματος. Και του νερού.

Την ώρα που ένας μετά τον άλλον οι Δήμοι μπαίνουν σε κατάσταση λειψυδρίας, λόγω κλιματικής κρίσης και έντονης κατανάλωσης και στρέφονται στην (ενεργοβόρα) αφαλάτωση.

Την ώρα που η αγροτική παραγωγή, την οποία «πουλάμε» και ως μέρος του brand Ελλάδα στον τουρισμό, κινδυνεύει λόγω της λειψυδρίας.

Ηρθαν πολλοί. Και η Χαλκιδική είχε πολύ κόσμο, παρ’ όλη την πτώση στα ενοικιαζόμενα 25% τον Ιούλιο. Κι ας έχει καταγγείλει ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Χαλκιδικής Γιάννης Κουφίδης ότι από τα Βαλκάνια έχουν αγοράσει διαμερίσματα, οικοδομές ή μεζονέτες και τα νοικιάζουν βραχυχρόνια από τα συστήματα της χώρας τους, πληρώνονται εκεί, φέρνοντας πελάτες και αποφεύγοντας τη φορολογία στην Ελλάδα.

Ηρθαν πολλοί. Έφθασαν οι διεθνείς αφίξεις στη χώρα τα 33 εκατομμύρια.

Στην Καβάλα οι ξενοδοχειακές κλίνες μετρούν 3.403 και οι βραχυχρόνιας μίσθωσης 10.239.

«Ολοι αυτοί πού θα έμεναν αν δεν ήταν και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις;», αναρωτήθηκε σχολιαστής στο ραδιόφωνο. «Φωνάζουν οι ξενοδόχοι ότι τους παίρνουν πελάτες».

Μάλλον, 6.836 άνθρωποι ψάχνουν κρεβάτι για να μείνουν στην πόλη που ζουν ή θέλουν να ζήσουν.

Όπως ο φοιτητής του ΤΕΙ στην Πρέβεζα που τα καλοκαίρια δουλεύει σερβιτόρος γιατί χρειάζεται τα έξτρα χρήματα, αλλά και γιατί το εστιατόριο στην Πρέβεζα τον έχει ανάγκη πολύ περισσότερο. Όμως ο ιδιοκτήτης στο δυάρι που νοικιάζει, με θέα τη λεωφόρο της πόλης, τον έχει ήδη βγάλει από το σπίτι τον Μάιο και θα τον δεχθεί ξανά τον Οκτώβριο. Γιατί στο ενδιάμεσο το νοικιάζει βραχυχρόνια. Ακόμα και με 30 ευρώ τη βραδιά. Ας μην έχει τόσες κρατήσεις φέτος, λόγω της υπερπροσφοράς. Ας ψάχνει ο φοιτητής και οι συν αυτώ πού θα μείνουν. Ο δάσκαλος, ή ο γιατρός, μια και πολύς λόγος γίνεται και γι’ αυτό τελευταία.

Ας ψάχνει και όποιος θέλει να ζήσει και να εργαστεί σε ένα νησί ή μια πόλη στην Περιφέρεια, έτσι για να ενταχθεί σε έναν συμπαγή κοινωνικό ιστό. Οσο υπάρχει ακόμα. Αν και το τελευταίο αποκτά εμπορικό περιτύλιγμα και χάνει σε ουσία. Με τους γείτονες να είναι hosts, ambassadors ή influencers, μικρής διάρκειας.

«Για τον Μητσοτάκη προτεραιότητα είναι ο πολίτης. Δεν θα κόψει από τον πολίτη ένα χαρτζιλίκι 4-5.000 τον χρόνο», σχολίασε δεύτερος, αναφερόμενος στα επικείμενα μέτρα για τη βραχυχρόνια μίσθωση, ενόψει ΔΕΘ.

«Μα εννοείται… τα μέτρα δεν θα επηρεάσουν τον κακομοίρη ιδιοκτήτη που νοικιάζει ένα ακίνητο. Ούτως ή άλλως για πάνω από τρία ακίνητα ήδη φορολογείται η δραστηριότητα της βραχυχρόνιας μίσθωσης», εξήγησε.

Ετσι είναι.

Τι γίνεται όμως όταν κάθε ακίνητο, του όποιου ιδιοκτήτη (κακομοίρη ή μη) ανήκει σε διαφορετικό ΑΦΜ; Ένα για κάθε μέλος της οικογένειας, για παράδειγμα; Οπότε το άθροισμα των ΑΦΜ είναι πάνω από τρία;

Τι γίνεται και με τον «μακροχρόνια» μισθωτό, ο οποίος δεν έχει τέτοιο «χαρτζιλίκι» και φορολογείται όλο του το εισόδημα;

Αλλά και ο ιδιοκτήτης για να σταθεί στον ανταγωνισμό, θα πρέπει να είναι «πάνω» από το ακίνητο καθημερινά, απαντώντας σε requests, δίνοντας πληροφορίες και τσεκάροντας κριτικές. Αλλιώς θα πρέπει να δώσει το ακίνητο σε εταιρία διαχείρισης.

Αντίστοιχα, θα πρέπει να φροντίζει για την ασφάλεια και την καθαριότητα του ακινήτου, ώστε να υποδεχθεί τους νέους πελάτες ή να συντηρεί τη διαμονή των υφιστάμενων. Αυτό απαιτεί προσωπικό. Το οποίο, στις περισσότερες περιπτώσεις πληρώνει με το «χαρτζιλίκι», σε ένα καθεστώς γκρίζας ζώνης. Αλλά πολύ ανταγωνιστικής, σε σχέση με τον μισθό που θα καταβαλλόταν και θα φορολογούνταν σε μια τουριστική επιχείρηση.

Η ενασχόληση λοιπόν σε αυτό το επίπεδο με τη βραχυχρόνια μίσθωση είναι μια δραστηριότητα. Που πατάει πάνω στη δυναμική του τουριστικού ρεύματος σε προορισμούς της χώρας. Ασχετα αν αυτό το ρεύμα δαπανά ολοένα και λιγότερα γενικά, μα και ειδικά σε φαγητό και αγορές. Οι τζίροι των σούπερ μάρκετ το επιβεβαιώνουν.

Και τι γίνεται όταν υπάρχει υπερπληθώρα προσφοράς κλινών; Καλύπτονται όλες από τη ζήτηση; Φέτος όχι, όπως φάνηκε. Η προσφορά την ξεπέρασε. Οι τιμές έπεσαν, οι μέρες μίσθωσης μειώθηκαν, τα κόστη και οι λογαριασμοί  είναι ίδιοι και θα πρέπει να πληρωθούν. Πώς; Όταν τα νούμερα δεν βγουν, σε ποιον θα στραφούν οι οικοδεσπότες που επένδυσαν και ατύχησαν;

Μια και η αγορά θα ρυθμιστεί. Το ζήτημα είναι να ρυθμιστεί με τις λιγότερες απώλειες. Για τους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους, τους φυσικούς πόρους, το περιβάλλον, την κοινωνία, τον τόπο.

Έναν τόπο που έγινε δημοφιλής χάρη στο branding προορισμού και στο marketing κάποιου ξενοδοχειακού προϊόντος. Με συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις, σε δράσεις εξωστρέφειας. Ως μέρος μιας εμπεδωμένης (επαγγελματικής) κουλτούρας στον τομέα. Μέσω αυτής της υπεραξίας στον προορισμό, ένα ακίνητο στη βραχυχρόνια μίσθωση έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει κρατήσεις, με δέλεαρ την τιμή, χωρίς τις επιβαρύνσεις και τις υποχρεώσεις ενός αδειοδοτημένου καταλύματος.

«Φωνάζουν οι ξενοδόχοι ότι τους παίρνουν πελάτες».

Ετσι είναι. Οι ξενοδόχοι φωνάζουν πάνω από δέκα χρόνια στις κυβερνήσεις για την (αρρύθμιστη) βραχυχρόνια μίσθωση και τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Γιατί αυτές δικαιολογούν το «χαρτζιλίκι» στους ιδιοκτήτες σε μια εποχή δύσκολη, αλλά επιβάλλουν φόρους και προσδοκούν προδιαγραφές περιβαλλοντικές, εργασιακές και ποιότητας, μόνο στις επιχειρήσεις, επικαλούμενες τη δυναμική του τομέα. Ιδιο πεδίο. Άλλες προϋποθέσεις.

Όμως πλέον υπάρχουν πολλοί, οι οποίοι δεν είναι ιδιοκτήτες και δυσκολεύονται να βρουν στέγη μακροχρόνιας μίσθωσης, ή δεν έχουν το πλεόνασμα να καλύψουν τις αυξημένες απαιτήσεις, από αυτό το «χαρτζιλίκι».

Σε τελική ανάλυση, σήμερα, η βραχυχρόνια μίσθωση, ως θέμα κοινωνίας, απασχόλησης, εισοδήματος, έχει ξεφύγει από τα πλαίσια μιας «διαμάχης» μεταξύ ξενοδόχων και ιδιοκτητών. Το ρίσκο σε πολιτικό κόστος εξάλλου πάντα ευνοούσε τους δεύτερους. Και οι πρώτοι δεν κατάφεραν τόσα χρόνια να περάσουν το μήνυμα.

Είναι πολύ βολικό για την κεντρική διοίκηση να στέκει παρατηρητής καθώς «τρώγονται» οι δύο πλευρές μεταξύ τους. Αλλοθι το ότι η αγορά ρυθμίζει τα πάντα.

Όμως αν κάποιος πάρει απόσταση από το θέμα, τι σημαίνει για μια χώρα, για μια πόλη της Περιφέρειας, για ένα νησί των 10.000 ή των 5.000 κατοίκων, να διαθέτει εαυτόν όσο πάει;

Αλήθεια, πόσο πάει; Και από ποιόν; Ποιος σχεδιάζει το όραμα για το μέλλον ενός τόπου; Ποια είναι η μεσο-μακροπρόθεσμη στρατηγική γι’ αυτόν;

Επειδή υπάρχει ζήτηση και επιθυμία για διακοπές σε ένα νησί, μια γραφική γειτονιά, μια μικρή ή μεγάλη πόλη, αυτό σημαίνει ότι η βραχυχρόνια μίσθωση μπορεί να κεφαλαιοποιήσει ευκαιριακά τη ζήτηση, χωρίς όραμα, κανόνες ή όριο, με το κεντρικό κράτος να επιτρέπει το «χαρτζιλίκι»;  Laissez faire με πληθώρα κρεβατιών για χρήση μικρής διάρκειας;

Αυτό είναι «τουριστική» δραστηριότητα ή κάτι άλλο; Και όσο απλώνεται αυτό, τι άλλο μπορεί να ευδοκιμήσει στον τόπο; Γιατί να μην ξηλώσεις τα αμπέλια, γιατί να ασχοληθείς με τα ζώα, γιατί να καλλιεργήσεις το χωράφι;

Ετσι δεν ζωντανεύουν οι τόποι. Δεν αποκτούν ολοκληρωμένη υπόσταση, λειτουργική αυτάρκεια, δεν εξυπηρετούν στην αποκέντρωση. Ετσι γίνονται εμπορικά κέντρα. Με μερικούς μήνες λειτουργίας. Ετσι ξοδεύονται σπάταλα.

Και αυτό είναι μια προοπτική πολύ βραχυχρόνια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News