Οι BRICS συγκεντρώνουν τις κύριες αναδυόμενες οικονομίες και «παρουσιάζονται ως εναλλακτική λύση στους G7, όπου κυριαρχούν οι Δυτικές χώρες» έγραψε στην Corriere della Sera o Μάσιμο Νάβα, με αφορμή την υποψηφιότητα της ΝΑΤΟϊκής Τουρκίας για ένταξη στο συγκεκριμένο κλαμπ. Κατά τον ιταλό δημοσιογράφο, «η Τουρκία είναι πρόθυμη να αναζητήσει συμμάχους εκτός Δύσης», πιθανώς όχι μόνο στον οικονομικό τομέα. Ο Νάβα, πάντως, βρήκε την πιρουέτα του Ερντογάν γενικότερα «ανησυχητική». Πρωτίστως, όμως, ας δούμε τι είναι οι G7 και τι είναι οι BRICS.

Τους G7 –το γράμμα «g» των οποίων ερμηνεύεται είτε ως «ομάδα» (group) είτε ως «μεγάλοι» (grands)– απαρτίζουν οι ΗΠΑ, η Βρετανία, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι G7 (έτος ιδρύσεως το 1975) είναι το άτυπο και πεπερασμένο κλαμπ των επτά ανεπτυγμένων οικονομιών της Δύσης, το οποίο δεν πρόκειται να διευρυνθεί περαιτέρω. H Ρωσία έγινε μέλος του μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, όμως αποχώρησε το 2014, δηλαδή το έτος που αποτέλεσε την απαρχή του Ουκρανικού.

Αντιθέτως, ο νέος (2009) διεθνής οργανισμός BRICS είναι ανοιχτός στη διεύρυνση. Ιδρυτικές χώρες του είναι η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα, ενώ έναν χρόνο αργότερα στο κλαμπ εισήλθε και η Νότια Αφρική (το ακρωνύμιο BRICS συντίθεται από τα αρχικά αυτών των κρατών). Κατόπιν οι BRICS διευρύνθηκαν με το Ιράν, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και με τα Εμιράτα, ενώ σήμερα πολλές άλλες χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στις εργασίες του. Σημειωτέον ότι κατά τη διάρκεια του σημαδιακού έτους 2014 οι BRICS ίδρυσαν τη δική τους αναπτυξιακή τράπεζα, τη New Development Bank, αμφισβητώντας εμπράκτως διεθνείς οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα.

«Ο κατάλογος των τωρινών και των μελλοντικών μελών των BRICS μεγαλώνει ανησυχητικά» συνέχισε ο Νάβα την ανάλυσή του, αναφέροντας ότι «έχουν εκδηλώσει ενταξιακό ενδιαφέρον και άλλοι σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Σαουδική Αραβία, αλλά και χώρες της αμερικανικής ηπείρου». Ετσι «διαφαίνεται η επιθυμία για μεγαλύτερη παγκόσμια επιρροή». Αναγνώρισε ότι οι εξαρτήσεις πολλών μελών των BRICS από τη Δύση είναι δεδομένες, ιδίως στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, όμως επισήμανε την πρόθεση των BRICS να αμφισβητήσουν «την ηγεμονία της Δύσης».

Το παιχνίδι της Τουρκίας

Οσον αφορά ειδικά την Τουρκία, ο αρθρογράφος επισήμανε ότι ναι μεν το εμπόριό της με την ΕΕ ανέρχεται σε περίπου 200 δισ. δολάρια και ο Ερντογάν δεν προτίθεται να το διακινδυνεύσει, ωστόσο επέλεξε «θέση ισορροπίας σε γενικές γραμμές, τόσο έναντι των Βρυξελλών όσο και στη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση». Θύμισε ότι η Τουρκία ανέλαβε πρωτοβουλίες στη Βόρεια Αφρική και στην Ανατολική Μεσόγειο, ότι διεκδικεί αυτονομία κινήσεων στην ευρύτερη περιοχή της ως στρατιωτική δύναμη, ότι ταυτόχρονα πουλάει όπλα και στη Ρωσία και σε χώρες του ΝΑΤΟ, ότι αγοράζει όλπα τόσο από τη Ρωσία όσο και από τις ΗΠΑ, ότι «δημιούργησε μηχανισμό στρατιωτικής συνεργασίας με την Κίνα, τη Ρωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και με το Ουζμπεκιστάν» και ότι, τέλος, είναι χολωμένη «από τις δεκαετίες που δαπάνησε» περιμένοντας να ανοίξει η πόρτα της ΕΕ.

Ο Νάβα δεν έθιξε καθόλου την ανοιχτή πληγή του Κυπριακού, ούτε τα προβλήματα με την Ελλάδα στο Αιγαίο των πετρελαϊκών κοιτασμάτων. Φυσικά, δεν αναφέρθηκε ούτε στο Μεταναστευτικό, που εκκινεί από τις τουρκικές ακτές και από τα τουρκικά χωράφια ανατολικά της μεθορίου του Εβρου. Εκανε νύξη, όμως, για το Παλαιστινιακό, ένα προνομιακό για τον Ερντογάν πεδίο.

Για την επισφάλεια που δημιουργεί στα αμερικανικά συμφέροντα η όλη κατάσταση στη Μέση Ανατολή έγραψε ότι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ εκεί, όπως είναι η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, επαίρονται για τη συνεργασία τους με «νέους εταίρους», είτε μέσω του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης είτε μέσω των BRICS. Και υπογράμμισε ότι ο Ερντογάν «αναμένεται να παραστεί στην επόμενη συνεδρίαση των BRICS, στο Καζάν της Ρωσίας, στις 22 Οκτωβρίου».

Ο ιταλός αναλυτής έγραψε ότι «η συγκεκριμένη πρωτοβουλία του Ερντογάν δέχεται έντονη κριτική από την τουρκική αντιπολίτευση, η οποία μιλάει για διπλωματική αυτοκτονία». Και αυτό επειδή στο Καζάν «τα μέλη των BRICS και οι υποψήφιες χώρες θα καθορίσουν καλύτερα τα κριτήρια εισδοχής, αποσκοπώντας σε μεγαλύτερη σύγκλιση οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων».

Εκανε και την εξής διαπίστωση: «Η Ρωσία, η οποία μπορεί κάλλιστα να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τη διεύρυνση των BRICS, στην πραγματικότητα επιβραδύνει, φοβούμενη την αποδυνάμωση των στόχων της, αποδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ότι η προτεραιότητά της είναι γεωστρατηγική». Πρόκειται για χωρίο το νόημα του οποίου μπορεί να εκληφθεί και ως εξής: ο Πούτιν δεν εμπιστεύεται τον Ερντογάν, ίσως επειδή τον θεωρεί ενεργούμενο τρίτων, δηλαδή των ΗΠΑ.

Κλαμπ πετρελαιάδων

Κατόπιν ο Νάβα αναφέρθηκε στις εκτιμήσεις των διεθνών μέσων (Bloomberg, Financial Times, κ.ά.) για τους BRICS. Μετέφερε ότι το βάρος πέφτει στην παγκόσμια οικονομική επιρροή τους, καθώς στο πλαίσιό τους συνυπάρχουν «μερικοί από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας παγκοσμίως», δηλαδή το Ιράν, η Σαουδαραβία, τα Εμιράτα και η Ρωσία, ενώ προωθούν «περισσότερες συναλλαγές σε εναλλακτικά νομίσματα και όχι σε δολάρια».

Από πλευράς της η Κίνα, σε αντίθεση ίσως με τη Ρωσία, «ελπίζει σε ταχεία επέκταση των BRICS», ώστε το κλαμπ να καταστεί «ισχυρότερος αντίπαλος των G7». Αθροιστικά, αυτό το κλαμπ αντιπροσωπεύει το 29% του παγκοσμίου ΑΕΠ και σχεδόν τον μισό πληθυσμό της Γης (το 46%). Και από τα πρώτα του μελήματα είναι ο διπλασιασμός της παραγωγής πετρελαίου.

Η ανάλυση του Νάβα κατέληξε με λίστα υποψηφίων προς ένταξη στους BRICS χωρών και με ένα σχόλιο για τις διεθνείς συναλλαγές χωρίς δολάρια (αν και το αμερικανικό νόμισμα διατηρεί την πρωτοκαθεδρία του στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα). «Ο αριθμός των χωρών που επιθυμούν να ενταχθούν στους BRICS αυξάνεται συνεχώς. Αίτηση συμμετοχής στη Σύνοδο Κορυφής θα υποβάλουν οι αφρικανικές χώρες Αλγερία, Μαρόκο, Νιγηρία, Τσαντ, Ισημερινή Γουινέα, Ερυθραία, Σενεγάλη, Ουγκάντα, Ζιμπάμπουε και Νότιο Σουδάν, οι ασιαστικές χώρες Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Μπαγκλαντές, Πακιστάν, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ, Ινδονησία, Σρι Λάνκα, οι μεσανατολίτικες χώρες Τουρκία, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Παλαιστίνη, Συρία, οι λατινοαμερικανικές Βολιβία, Βενεζουέλα, Νικαράγουα, Ονδούρα, Κούβα, ενώ από την Ευρώπη η Λευκορωσία».

Ακολουθεί η παράγραφος για το δολάριο. «Πρέπει να θυμόμαστε ότι σε σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, στην οποία τα κράτη-μέλη μεταβιβάζουν στην Κομισιόν μέρος της κυριαρχίας τους, τα μέλη των BRICS διατηρούν την πλήρη κυριαρχία τους. Δεν υπάρχει κοινή δομή, ούτε ενιαίο νόμισμα και μία και μοναδική κεντρική τράπεζα. Η Ρωσία συνεργάζεται επί του παρόντος με τις κεντρικές τράπεζες των χωρών-μελών των BRICS επιδιώκοντας τη δημιουργία πλατφόρμας πληρωμών σε εθνικά νομίσματα. Οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν άμεσα με τη χρήση ψηφιακών νομισμάτων, με το ψηφιακό ρούβλι, το ψηφιακό γουάν ή και το ψηφιακό ρεάλ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News