Πριν από δύο χρόνια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απέδωσε την έκρηξη του πληθωρισμού στην ευρωζώνη όχι μόνο στην αύξηση της ζήτησης μετά την πανδημία, ή στον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και στην απληστία των επιχειρήσεων που εκμεταλλεύτηκαν τις συνθήκες και ανέβασαν κατακόρυφα τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών και τα κέρδη τους.

Τη θέση αυτή υιοθέτησαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενώ η δική μας κυβέρνηση επέβαλε περιορισμούς στα ποσοστά κέρδους των σούπερ μάρκετ και ζήτησε πριν από ένα χρόνο (προεκλογικά) την ευρωπαϊκή παρέμβαση προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές από τις αθέμιτες πρακτικές των πολυεθνικών που κερδοσκοπούν στην Ελλάδα.

Κοντά σε αυτά τα φαινόμενα και τα δυσεπίλυτα προβλήματα ομαλής λειτουργίας του ανταγωνισμού και της αγοράς, η τουριστική έκρηξη που παρατηρείται κυρίως τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο στη χώρας μας πυροδοτεί κι ένα ακόμη φαινόμενο: τον «πληθωρισμό της αρπαχτής».

Ξαφνικές ανατιμήσεις

Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγήσει κανείς τις ξαφνικές ανατιμήσεις του Αυγούστου (έναντι του Ιουλίου) στις τιμές της χωριάτικης σαλάτας που έφτασε τα 15 ευρώ στα νησιά, την τιμολόγηση της ξαπλώστρας σε όλες τις Κυκλάδες (κατά μέσον όρο, 50 ευρώ η πρώτη σειρά, 40 η δεύτερη, 30 η τρίτη), χώρια η ελάχιστη υποχρεωτική κατανάλωση ανά ομπρέλα και οι τρελές τιμές στα mini market των παραθεριστικών τόπων; 

Ολα αυτά έβγαλαν τους έλληνες παραθεριστές κυριολεκτικά έξω από τα ρούχα τους. Καθώς όσοι δεν διαθέτουν παχύ πορτοφόλι και μαύρο χρήμα, αισθάνθηκαν —λόγω της ακρίβειας και των υψηλών ακτοπλοϊκών εισιτηρίων— «ανεπιθύμητοι» στα ελληνικά νησιά, εν τέλει στην ίδια την πατρίδα τους.

Ο Σεπτέμβριος της επιστροφής όμως έφτασε και αυτό που προβάλλει απειλητικό είναι ένα νέο κύμα ανατιμήσεων στις πόλεις: είτε είναι οι λογαριασμοί νοικοκυριών, είτε είναι τα σχολικά, είτε είναι το σούπερ μάρκετ και τα είδη πρώτης καθημερινής ανάγκης.

Συναγερμός για τις τιμές

Γι΄αυτό ακριβώς τον λόγο ο Πρωθυπουργός έχει καλέσει το οικονομικό επιτελείο, πρωτίστως τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο και τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη να δουν τι θα κάνουν με τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας για να προλάβουν νέες αναζωπυρώσεις του πληθωρισμού που ανεβαίνει επί τρεις σερί μήνες.  

Εδωσαν λάθος εικόνα 

Ωστόσο υπήρξαν και αστοχίες (σε επίπεδο συμβουλών και εικόνας θα έλεγε κανείς) όταν στις  28 Αυγούστου ο Πρωθυπουργός κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την ακρίβεια τόνισε ότι «κάποιοι επιχειρούν να ξαναχτίσουν γύρω από τις τιμές στην αγορά, σε μια στιγμή που ο πληθωρισμός υποχωρεί. Για δεύτερο συνεχόμενο μήνα οι αυξήσεις στα τρόφιμα είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο».

Τις θέσεις αυτές θεμελίωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης πάνω στα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης που έδειχναν ότι οι τιμές στα σούπερ μάρκετ έχουν σταθεροποιηθεί και με εξαίρεση το ελαιόλαδο ο δείκτης τιμών τροφίμων θα ήταν αρνητικός τον Αύγουστο σε σχέση με τον Αύγουστο του 2023. Μάλιστα ο αρμόδιος υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος παρουσίασε κατάλογο με προϊόντα ευρείας κατανάλωσης στα οποία οι τιμές έχουν μειωθεί έως 5% (αλεύρι, ρύζι κλπ.). 

Αλλα λέει η Eurostat

Πέντε ημέρες αργότερα ακολούθησε η ανακοίνωση (προβλέψεις) της Eurostat για την εξέλιξη του πληθωρισμού στην ευρωζώνη τον Αύγουστο, στην οποία ανέφερε ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα αυξήθηκε για τρίτο συνεχόμενο μήνα στο 3,1%. Αντίθετα, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη υποχώρησε στο 2,2% από 2,6% τον Ιούλιο και 5,2% πέρυσι τον Αύγουστο, προσεγγίζοντας το στόχο του 2%, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να σημειώνονται στις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρώπης, όπως στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ισπανία.

Συγκεκριμένα στη Γερμανία ο πληθωρισμός έπεσε στο 2%, στο χαμηλότερο ποσοστό από το 2021, στη Γαλλία υποχώρησε στο 1,9%, ενώ στο πιο χαμηλό επίπεδο της τελευταίας χρονιάς (2,4%) βρέθηκε ο πληθωρισμός στην Ισπανία, καταγράφοντας πτώση για τρίτο συνεχόμενο μήνα.

Κάπου υπάρχει λάθος…

Τις προβλέψεις αυτές και τα αίτια της ανόδου όφειλαν να γνωρίζουν τόσο ο αρμόδιος υπουργός, όσο και το οικονομικό γραφείο του Πρωθυπουργού πριν ο κ. Μητσοτάκης κάνει τις ανακοινώσεις ότι «τα αναχώματα που έχει υψώσει η κυβέρνηση στην ακρίβεια είναι αποτελεσματικά, αυτή η δύσκολη φάση που αναντίρρητα έχουμε περάσει βαίνει προς το τέλος της, αλλά η μάχη συνεχίζεται».

Οι αιτίες της ανόδου 

Σύμφωνα με τη Eurostat, την άνοδο του πληθωρισμού στην Ελλάδα τροφοδότησαν εκ νέου τα τρόφιμα καθώς η αύξηση στον επιμέρους δείκτη έφτασε στο 1,8% τον Αύγουστο από 1,4% τον Ιούλιο και 1,3% τον Ιούνιο. Σε αυτό το σημείο στο Ανάπτυξης εντοπίζουν και καταγράφουν ως κύριο αίτιο τον «πληθωρισμό της αρπαχτής», δηλαδή το φαινόμενο σε όλες τις τουριστικές περιοχές, κυρίως στα νησιά, όπου η ζήτηση εκτοξεύεται λόγω του τουρισμού τον Αύγουστο και γίνονται ανατιμήσεις παντού: από τα εστιατόρια, τα beach bar έως τα εποχικά mini market που άνοιξαν γι΄αυτό το λόγο τον Ιούνιο και τα περισσότερα θα κλείσουν στο τέλος Σεπτεμβρίου.

Η δεύτερη αιτία είναι η νέα άνοδος στις τιμές της ενέργειας μόνο στην Ελλάδα με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στο 2,4% από 1,4% τον Ιούλιο καθώς τον ίδιο μήνα οι τιμές της ενέργειας υποχώρησαν σε όλες τις χώρες της ΕΕ. 

Συνολικά, στην ευρωζώνη τους καλοκαιρινούς μήνες ο τουρισμός πυροδότησε ανατιμήσεις, με τις υπηρεσίες να έχουν τον υψηλότερο ετήσιο ρυθμό τον Αύγουστο (4,2%, έναντι 4,0% τον Ιούλιο), ακολουθούμενες από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό (2,4%, έναντι 2,3% τον Ιούλιο ). 

Στην Ελλάδα αυξήθηκαν και οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων οι οποίες αναμένεται ότι θα έχουν ήδη καταγραφεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ) η οποία θα ανακοινώσει τις επόμενες ημέρες αναλυτικά στοιχεία για την πορεία του πληθωρισμού από τις τιμοληψίες του Αυγούστου.

Το ελαιόλαδο σε μπουκαλάκι και ο ΦΠΑ

Ενα άλλο χαρακτηριστικό της ακρίβειας και συνάμα της κερδοσκοπίας είναι η τιμή της χωριάτικης σαλάτας η οποία κυμάνθηκε το καλοκαίρι από 7,5 ευρώ η χαμηλότερη τιμή στα χωριά έως και 14 ευρώ στα νησιά και στο κέντρο της Αθήνας.

Το φαινόμενο όμως βρίσκεται αλλού. Σε πολλά εστιατόρια η χωριάτικη σαλάτα σερβίρεται χωρίς ελαιόλαδο, το οποίο έρχεται στο τραπέζι και πωλείται ξεχωριστά από 1 έως 2 ευρώ το μπουκαλάκι των 100 ml. Ασφαλώς τα σοβαρά καταστήματα του κλάδου (κάθε χρόνο και λιγότερα) εξακολουθούν να έχουν στο τραπέζι το λαδόξιδο, μαζί με το αλατοπίπερο αφού έτσι κι αλλιώς όλα κοστολογούνται μέσα στην τιμή του κουβέρ.

Αλλά, ακόμη και στα σούπερ μάρκετ οι τιμές του ελαιολάδου (έξτρα παρθένου) εξακολουθούν να ίπτανται στα 13 ευρώ το λίτρο και όπως εκτιμά η αγορά δεν θα υποχωρήσουν μέχρι να φτάσει στην αγορά η αυξημένη εφετινή παραγωγή, δηλαδή προς το τέλος του χρόνου.

Ο Τάκης Θεοδωρικάκος ζήτησε από τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, αν όχι να μηδενίσει το ΦΠΑ στο ελαιόλαδο που βρίσκεται στο 13%, (ακολουθώντας το παράδειγμα της Ισπανίας όπου ο συντελεστής είναι στο 5%) τουλάχιστον να τον μειώσει στο 6% (που είναι και ο χαμηλότερος συντελεστής για είδη βασικής ανάγκης).

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, αν μηδενιστεί ο ΦΠΑ στο ελαιόλαδο, το Δημόσιο θα χάσει έσοδα 50 – 60 εκατ. ευρώ, χωρίς να είναι σίγουρο ότι η μείωση θα φτάσει στον καταναλωτή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News