«Θα φύγουμε με την ελπίδα ότι όλα είναι στα χέρια του Θεού». Με αυτή τη δήλωση, ο βασιλιάς της Ατόλης Μπικίνι εγκατέλειψε τον κοραλλιογενή παράδεισο όπου διέμενε μαζί με τους υπηκόους του το 1946 – έναν χρόνο μετά την απόφαση του αμερικανού προέδρου Τρούμαν να χρησιμοποιήσει το αρχιπέλαγος του Ειρηνικού ως  πεδίο πυρηνικών δοκιμών των ΗΠΑ.

Οι κάτοικοι της περιοχής που ανήκει στις Νήσους Μάρσαλ, μετακινήθηκαν 200 χιλιόμετρα ανατολικά, σε έναν γειτονικό θύλακα, πριν ξεκινήσουν οι πυρηνικές δοκιμές. Η βόμβα του πρώτου τεστ, με τον κωδικό «Able», έπεσε από αεροσκάφος πάνω στη λιμνοθάλασσα, βυθίζοντας πέντε κατεστραμμένα στρατιωτικά πλοία και αυξάνοντας τη θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας κατά 55.000 βαθμούς Κελσίου. Μαζί με τα βυθισμένα πλοία, αποτεφρώθηκαν και χιλιάδες ζώα…

Σύμφωνα με τη βρετανική Telegraph, μέχρι το 1954, η πίεση του Ψυχρού Πολέμου ήταν τέτοια που οι δοκιμές εντάθηκαν. Ο αμερικανικός στρατός διέταξε την «Επιχείρηση Κάστρο», πυροδοτώντας την «Μπράβο», μια θερμοπυρηνική βόμβα χίλιες φορές πιο ισχυρή από εκείνες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι – την πιο ισχυρή που δοκίμασαν ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Ξεπερνώντας τα 35 χιλιόμετρα σε ύψος, το πυρηνικό μανιτάρι που προέκυψε από την «Μπράβο» είχε πιο καταστροφικά αποτελέσματα από εκείνα που η ομάδα ρίψης του φανταζόταν – ραδιενεργό υλικό ανιχνεύθηκε στην Ινδία, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. «Δεν είχαμε ιδέα τι κάναμε», είχε πει χαρακτηριστικά ένας από τους σχεδιαστές της δοκιμής.

Στην Ατόλη των Νήσων Μπικίνι, οι κοκοφοίνικες έμειναν εντελώς απογυμνωμένοι και οι νησιώτες άρχισαν να παρουσιάζουν συμπτώματα δηλητηρίασης από ακτινοβολία. Ενα πολύπλοκο σχέδιο επανεγκατάστασής τους τέθηκε σε εφαρμογή – αλλά μέχρι το 1978 τα επίπεδα ακτινοβολίας ήταν ακόμα τόσο υψηλά, που η μόνιμη επιστροφή τους κρίθηκε αδύνατη. Από τότε, κανείς από τους αρχικούς νησιώτες που εκδιώχθηκαν δεν επέστρεψε στο σπίτι του.

Τον περασμένο μήνα, ωστόσο, δέκα άνθρωποι επισκέφθηκαν το αρχιπέλαγος – όχι ως διπλωμάτες ή επιστήμονες, αλλά ως τουρίστες. Η ομάδα ταξίδεψε με την Rat Race, μια εταιρεία περιπετειώδους τουρισμού, για να κάνει καγιάκ γύρω από ολόκληρη την ατόλη. Καταδυτικές εκδρομές έχουν πραγματοποιηθεί, πολύ περιστασιακά, ως αποτέλεσμα πρωτοβουλιών των κατοίκων των νησιών, αλλά αυτό το ταξίδι ήταν κάτι σπάνιο και διαφορετικό.

Το σχέδιο προτάθηκε για πρώτη φορά πριν από την πανδημία, με βάση μια αναζήτηση στο Google Earth, σύμφωνα με τον ιδρυτή της Rat Race, Τζιμ Μι, ο οποίος έκανε ζουμ στον ψηφιακό χάρτη και είδε το σημείο όπου εξερράγη η «Μπράβο». «Ηθελα να ανακαλύψω αν μπορεί κανείς να ταξιδέψει στην περιοχή», εξηγεί στην Telegraph ο Μι. Μετά από χρόνια προετοιμασίας, το ταξίδι ξεκίνησε τελικά τον περασμένο μήνα.

Περιελάμβανε μια 11ωρη πτήση από τη Βρετανία προς το Λος Αντζελες, ακολούθως μια νέα πτήση διάρκειας έξι ωρών προς τη Χαβάη και μια τρίτη εξάωρη πτήση προς τις Νήσους Μάρσαλ – μια αυτόνομη δημοκρατία, την ευθύνη για την ασφάλεια και άμυνα της οποίας, όμως, έχουν αναλάβει οι ΗΠΑ. Από εκεί, μια τρίωρη διαδρομή με πλοίο, μετέφερε τους ταλαιπωρημένους από ναυτία τουρίστες στην ατόλη.

Οι 10 τουρίστες σκαρφάλωσαν πάνω στα πτυσσόμενα καγιάκ τους και ξεκίνησαν τους κύκλους τους γύρω από τα εγκαταλειμμένα νησιά, που πλέον ανήκουν στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ωστόσο το πυρηνικό παρελθόν των Νήσων Μπικίνι βρισκόταν στο μυαλό όλων των συμμετεχόντων στην αποστολή.

Ελάχιστοι από τους κατοίκους των νησιών πριν τη δοκιμή παραμένουν ζωντανοί – όσοι ζουν ακόμα ήταν μικρά παιδιά όταν απομακρύνθηκαν από τον τόπο τους. Οι κάτοικοι του νησιού εκφράζουν το φόβο ότι οι μνήμες θα ξεχαστούν καθώς, σιγά-σιγά, οι αφηγήσεις από «πρώτο χέρι» γίνονται όλο και πιο σπάνιες. Τα καταδυτικά ταξίδια που διοργανώνονται στις Νήσους Μπικίνι λειτουργούν στα πλαίσια ενός προγράμματος υπενθύμισης της ιστορίας τους στους συμμετέχοντες.

Οι πλεύσεις με καγιάκ επιτρέπουν μια ιδιαίτερα καθαρή θέα στη λιμνοθάλασσα – και στον κρατήρα που προκλήθηκε από την έκρηξη της «Μπράβο». Ανάμεσα στα θαλάσσια σπορ, οι συμμετέχοντες περπάτησαν στα νησιά, περιπλανώμενοι ανάμεσα στα λείψανα μιας εγκαταλελειμμένης ζωής. Τα δέντρα καρύδας φυτεύτηκαν ξανά τη δεκαετία του 1960 ως μέρος του προγράμματος αποκατάστασης της ατόλης, και στέκονται σε ακριβείς, απόκοσμες σειρές.

Είναι αξιοσημείωτο πώς η άγρια ​​ζωή ευδοκιμεί στα Νησιά Μπικίνι. Ενα πρωτοποριακό σχέδιο από τους κατοίκους των Νήσων Μάρσαλ έχει αναγεννήσει τους κοραλλιογενείς υφάλους της ατόλης, με τους τόνους, τους αστερίες και τα σφουγγάρια να ευημερούν. Τα καβούρια περιπλανώνται ομαδικά στα νησιά – προσβεβλημένα από τα ραδιενεργά υπόγεια ύδατα, αλλά ζωντανά.

Μια έκθεση του ΟΗΕ επιβεβαίωσε την «σχεδόν μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική μόλυνση». Οι νησιώτες πιέζουν για την απομάκρυνση του φυτικού εδάφους της ατόλης, με την ελπίδα να δημιουργήσουν, ουσιαστικά, μια νέα αρχή για την περιοχή. Μάλιστα στη δεκαετία του 1980 υπήρχε ένα κυβερνητικό ταμείο στις ΗΠΑ για αυτά τα έργα, αλλά πέρυσι ανακαλύφθηκε ότι το καταπίστευμα των 59 εκατομμυρίων δολαρίων του είχε εξαντληθεί από το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικών.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, στο ταμείο έχουν απομείνει μόνον 100.000 δολάρια (90.700 ευρώ). Το υπόλοιπο ποσό έχει χρησιμοποιηθεί τα τελευταία 40 χρόνια για την ανάπτυξη γης στη Χαβάη, για νέα πλοία και αεροπλάνα, και για την κατασκευή ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων στα Νησιά Μάρσαλ.

Η ατόλη γνώρισε μια δεύτερη ζωή, κατά κάποιο τρόπο, μέσω της λαϊκής κουλτούρας. Ο δημιουργός του παιδικού καρτούν «Μπομπ Σφουγγαράκης» επιβεβαίωσε ότι ο χαρακτήρας του ζει στο νερό κάτω από την ατόλη. Στην κινηματογραφική μεταφορά του «Μόμπι Ντικ» το 1956, ο Γκρέγκορι Πεκ επισημαίνει την Ατόλη Μπικίνι ως πιθανή τοποθεσία της θρυλικής λευκής φάλαινας του σεναρίου.

Αλλωστε, ακόμα και η ονομασία των νησιών και η παρακαταθήκη της, δημιούργησαν έναν ανατριχιαστικό συμβολισμό – το μαγιό μπικίνι πήρε την ονομασία του από την ατόλη, καθώς ο γάλλος δημιουργός του υποσχέθηκε μια «εκρηκτική εμπορική και πολιτιστική αντίδραση» στην αγορά…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News