Ο Ρίτσαρντ Μπάρτον ήταν 58 ετών όταν πέθανε, ενώ κοιμόταν, στο σπίτι του στην Ελβετία. Στον τελευταίο του ρόλο στον κινηματογράφο, υποδυόμενος τον μοχθηρό «Ο’Μπράιεν» στην κινηματογραφική μεταφορά του «1984» του Τζορτζ Οργουελ, φαινόταν κουρασμένος και αρκετά χρόνια μεγαλύτερος από όσο ήταν, με τα μαλλιά του κομμένα γουλί.

Η είδηση του θανάτου του από εγκεφαλική αιμορραγία προκάλεσε σοκ αλλά όχι έκπληξη, καθώς «στον 20ο αιώνα, οι σκληροτράχηλοι θρύλοι (του κινηματογράφου) σπάνια ζούσαν μέχρι τα βαθιά γεράματα —ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ πέθανε στα 57, ο Κλαρκ Γκέιμπλ στα 59— και ο Μπάρτον ήταν ένας πανίσχυρος κολασμένος», όπως γράφει σε άρθρο του στους λονδρέζικους Times ο Τζον Μπλισντέιλ, ένας ανεξάρτητος κριτικός κινηματογράφου με έδρα την Ιταλία. «Ομως, 40 χρόνια μετά τον θάνατό του, στις 5 Αυγούστου 1984, ο ηθοποιός αποτελεί πηγή έμπνευσης για νέες δουλειές, με τα μεγαλύτερα ταλέντα του κινηματογράφου να σχηματίζουν ουρές για να τον υποδυθούν», προσθέτει.

Οσο για τις νέες δουλειές, στη μικρή οθόνη πρόκειται να μεταφερθεί (από τον παραγωγό πίσω από το «A Very British Scandal») το βιβλίο «Erotic Vagrancy»  μια σκληρή κοινή βιογραφία του Ρίτσαρντ Μπάρτον και της Ελίζαμπεθ Τέιλορ που έγραψε ο επίσης ουαλός ακαδημαϊκός και βιογράφος Ρότζερ Λιούις. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην προκειμένη περίπτωση διεκδικούν ο Λίο Γούνταλ («White Lotus», «One Day») και ο Ρίτσαρντ Μάντεν («Game of Thrones»). Επιπλέον το BBC ενέκρινε την παραγωγή ενός δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ (docudrama) με τον Μάικλ Σιν να υποδύεται τον Μπάρτον ενώ στα σκαριά βρίσκεται και το «Mr. Burton» μια ταινία μεγάλου μήκος με τον Χάρι Λότι να υποδύεται τον νεαρό Ρίτσαρντ Τζένκινς, γιο ενός αλκοολικού ανθρακωρύχου, έχοντας απέναντί του τον Τόμπι Τζόουνς στον ρόλο του Φίλιπ Μπάρτον, τον καθηγητή Αγγλικών που τον υιοθέτησε, συμβάλοντας στο να καταστεί ένας από τους κορυφαίους ηθοποιούς της γενιάς του.

Στο άρθρο του ο Τζον Μπλισντέιλ εστιάζει στο βιβλίο του Ρότζερ Λιούις, ο τίτλος του οποίου προέρχεται από μια εγκύκλιο που εξέδωσε το Βατικανό το 1962, μέσω της οποίας κατήγγειλε τον Ρίτσαρντ Μπάρτον και την Ελίζαμπεθ Τέιλορ για μοιχεία, λόγω της ερωτικής τους σχέσης που προέκυψε και φούντωσε κατά τα γυρίσματα της «Κλεοπάτρας» στη Ρώμη: «Θα διολισθήσετε στην ερωτική επαιτεία, δίχως τέλος ή ασφαλές λιμάνι», είχε επισημάνει το Βατικανό, ωστόσο,  ο ντόρος που προκλήθηκε «εκτόξευσε το ζευγάρι στην στρατόσφαιρα μιας διασημότητας  την οποία σε μεγάλο βαθμό είχαν εφεύρει οι ίδιοι. Εάν η δήλωση του Πάπα έγινε ως καταδίκη, εκείνοι έδειξαν να την εκλαμβάνουν ως πρόκληση», όπως εξηγεί ο βρετανός κριτικός κινηματογράφου.

Στο βιβλίο του ο Ρότζερ Λιούις φτάνει στο σημείο να φαντάζεται τους ήχους που έβγαζαν όταν έκαναν έρωτα – με την Τέιλορ να κλαψουρίζει και τον Μπάρτον να γαβγίζει – και είναι αλήθεια πως επρόκειτο για μια «λάγνα, ακραία και πάρα πολύ δημόσια σχέση που οδήγησε σε δύο γάμους – και δύο διαζύγια – πολλά δωμάτια άθλιων ξενοδοχείων και 11 ταινίες», γράφει ο Τζον Μπλισντέιλ.

Πώς, όμως, εξηγείται η γοητεία που εξακολουθεί να ασκεί ο Ρίτσαρντ Μπάρτον τέσσερις δεκαετίες μετά από τον θάνατό του; Καταρχάς τα φυσικά του χαρίσματα ήταν όντως εξαιρετικά, ιδιαίτερα η φωνή του – «σαν θαλασσινό νερό να ξεπλένει το όστρακο ενός χτενιού«, όπως το θέτει ο Λιούις στο βιβλίο του – σε συνδυασμό, φυσικά, με τα γαλάζια μάτια του. Ηταν επίσης τέρας μνήμης απαγγέλοντας από έξω στίχους του αγαπημένου του Ντίλαν Τόμας αλλά και σονέτα του Σαίξπηρ από το τέλος στην αρχή μάλιστα.

Μιλώντας πρόσφατα στην Daily Mail ο Ρότζερ Λιούις είπε πως «υπάρχουν δύο άνθρωποι που νομίζω ότι θα ήταν λαμπροί ως ο Μπάρτον μου: εκείνο το αγόρι από το “One Day”, ο Λίο Γούνταλ ή ο Ρίτσαρντ Μάντεν. Το σημαντικό είναι να είναι απίστευτα σέξι».

Ο Χάρι Λότι, ο οποίος υποδύεται τον Μπάρτον πριν γίνει Μπάρτον στην ταινία «Mr. Burton», ανέφερε από την πλευρά του πως «υπήρξε ο κατεξοχήν ήρωας της εργατικής τάξης, ένα αρχέτυπο που πήρε σάρκα και οστά. Το ταξίδι από εκεί που ξεκίνησε μέχρι εκεί που τελείωσε είναι συγκλονιστικό, ξεπέρασε παντελώς το δικό του κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο, παραμένοντας ταυτόχρονα περήφανα, αναμφισβήτητα Ουαλός».

O Τόνι Πάλμερ, ο οποίος σκηνοθέτησε τον Μπάρτον στην τηλεοπτική σειρά «Wagner» (1983) ενώ, αμέσως μετά από τον θάνατό του, γύρισε ένα ντοκιμαντέρ για αυτόν, σημείωσε πως η γοητεία που ασκούσε – και εξακολουθεί να ασκεί – ο ουαλός ηθοποιός αποτελούσε μυστήριο ακόμα και για τον ίδιο.

«Το πιο σημαντικό, παραδόξως, είναι ότι ο Ρίτσαρντ δεν κατάλαβε ποτέ αυτήν την ελκυστικότητα. Μου είχε πει “Τα φρύδια μου είναι τεράστια. Τα μάτια μου δεν είναι ευθυγραμμισμένα. Η μύτη μου είναι γαμψή. Το δέρμα μου είναι βλογιοκομμένο. Τα μαλλιά μου είναι χάλια. Υποθέτω ότι είναι η φωνή μου. Αλλά δεν μπορώ να την ακούσω πραγματικά εγώ ο ίδιος». Το αποδεχόταν, αλλά ήταν πολύ μπερδεμένος με το βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι τον έβρισκαν συναρπαστικό – όχι ως ηθοποιό αλλά ως άνθρωπο».

Οσον αφορά την άποψη του ίδιου του Μπάρτον για την τέχνη του, την υποκριτική, στην αυτοβιογραφία του «Walking with Ghosts», ο Γκάμπριελ Μπερν θυμάται, μεταξύ πολλών άλλων, να κάθεται σε ένα μπαλκόνι στη Βενετία με θέα στo περίφημο Κανάλ Γκράντε και να τα πίνει παρέα με τον Μπάρτον, ο οποίος, κάποια στιγμή, γύρισε και του είπε: «Ενίοτε μάλλον ντρέπομαι που είμαι ηθοποιός. Εκανα ό,τι πιο ελεεινό και σκατένιο για τα χρήματα. Απεχθάνομαι τον εαυτό μου, ο οποίος καθρεφτίζεται στους άλλους. (Είναι) ένας είδος κατακερματισμένης πραγματικότητας. Δεν μπορώ να με διακρίνω». Στη συνέχεια ο Μπάρτον είπε στον νεαρό ηθοποιό, ο οποίος τότε εμφανιζόταν σε μια από τις πρώτες του ταινίες, να δώσει τον εαυτό του στην υποκριτική, έχοντας, ωστόσο, κατά νου, ότι οι ηθοποιοί δεν θεραπεύουν τον καρκίνο. «Είναι απλώς μια γαμημένη ταινία»,  του εξήγησε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News