Η επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην οδό Σταδίου την προπερασμένη εβδομάδα αν και πέρασε κάτω από τα «ραντάρ» των  ρεπορτάζ, τα οποία περιορίστηκαν στο να σχολιάσουν την στήριξη Μαξίμου στη νέα υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκη Κεραμέως, έκρυβε πολλά.

Πολλές και δύσκολες αποφάσεις που θα πρέπει να πάρει η κυβέρνηση το φθινόπωρο, το αργότερο μέχρι το τέλος του χρόνου, αν θέλει να βρεί πόρους και να είναι συνεπής στα όσα έχει εξαγγείλει για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργοδοτών κατά μισή μονάδα, τη μείωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (3% – 10%) με την οποία επιβαρύνονται όλοι όσοι παίρνουν σύνταξη πάνω από 1400 ευρώ το μήνα και την κατάργηση της διπλής εισφοράς (6% στη σύνταξη σύν 6% στο μισθό) για την υγειονομική περίθαλψη η οποία σήμερα επιβαρύνει τους 180.000 συνταξιούχους που αποφάσισαν να συνεχίσουν την εργασία τους και να το δηλώσουν.

Υπέρ της κατάργησης της εισφοράς υπέρ του ΕΟΠΠΥ (6% στη σύνταξη) συνηγορεί το γεγονός ότι από το μέτρο αυτό (την παράλληλη ασφάλιση των 180.000 συνταξιούχων που εργάζονται) οι επιπλέον εισφορές που θα εισπράξει εφέτος ο ΕΦΚΑ θα είναι κατά 140 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα από τα αρχικά προυπολογισθέντα έσοδα.

Βέβαια, το πιο καυτό, πολιτικά, ζήτημα είναι η μείωση κατά 50% των συντάξεων χηρείας όλων όσοι εργαζόταν στον ιδιωτικό τομέα και ήταν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ (σήμερα στον ΕΦΚΑ) και μάλιστα αναδρομικά από το 2019. Πρόκειται για μια νομοθετική εκκρεμμότητα η οποία πήγε πίσω πέρυσι λόγω των εθνικών εκλογών, εφέτος λόγω των ευρωεκλογών, αλλά όπως όλα δείχνουν η Ευρωπαική Επιτροπή επιμένει στην εφαρμογή του μέτρου το οποίο ήδη ισχύει για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον δημόσιο τομέα.

Ούτε βήμα πίσω

Στην ευρεία αυτή σύσκεψη που έγινε με σύσσωμη την πολιτική ηγεσία του ευαίσθητου αυτού υπουργείου, ο πρωθυπουργός δεν άφησε περιθώρια οι εκκρεμείς μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και το ασφαλιστικό να μείνουν πίσω ή να “παγώσουν”.

Σύμφωνα με τις οδηγίες που έδωσε, πλέον κινούνται τα νήματα, προετοιμάζεται “νομοσχέδιο – σκούπα” με το οποίο θα αλλάξουν πολλά.

Το πρώτο κεφάλαιο, αυτό που αποκάλυψε η κυρία Κεραμέως είναι η αλλαγή των προυποθέσεων και του ύψους του επιδόματος ανεργίας που καταβάλεται από τη ΔΥΠΑ. Ο στόχος είναι το επίδομα να μην είναι οριζόντιο (509 ευρώ το μήνα σύν 10% προσαύξηση για το κάθε παιδί) αλλά να είναι ανάλογο του χρόνου εργασίας και του ύψους του μισθού κάθε εργαζομένου.

Ετσι θα είναι υψηλότερο για τους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους πχ μετά από 15 χρόνια συνεχούς εργασίας ασφάλισης, απ΄ότι ένα εργαζόμενο με ένα χρόνο εργασίας και ασφάλισης.

Αρα το επίδομα εργασίας θα είναι ποσοστό του τελευταίου μισθού και η διάρκεια του θα εξαρτάται από το χρόνο εργασίας και ασφάλισης.

Ολοι αντιλαμβάνονται ότι πχ. οι περιστασιακά (για μερικούς μήνες κάθε χρόνο) ακόμη και οι εποχικά εργαζόμενοι, θα παίρνουν για το διάστημα που δεν εργάζονται πολύ χαμηλότερο επίδομα.

Το δεύτερο κεφάλαιο στο οποίο συναντώνται οι αρμοδιότητες του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας με τις αρμοδιότητες του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι οι αλλαγές στα οικογενειακά επιδόματα πρώτον για να δοθούν κίνητρα στις οικογένειες να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, αλλά ταυτόχρονα να εξορθολογιστούν τα επιδόματα που ήδη καταβάλονται

Την μεταρρύθμιση στην πολιτική επιδομάτων για την οικογένεια με στόχο να μετριαστεί το δημογραφικό πρόβλημα προανήγγειλε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης ο οποίος αναφέρθηκε στις παρεμβάσεις που προετοιμάζονται στο συνέδριο του  Economist. Εκεί ο υπουργός είπε ότι “απαιτείται μια πιο δίκαιη κατανομή των επιδομάτων σε αυτούς που πραγματικά τα χρειάζονται” αλλά πλέον την “καυτή πατάτα” των αλλαγών έχει στα χέρια της η υπουργός Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη.

Ο κ. Χατζηδάκης έχοντας τον νου του στον προϋπολογισμό του 2025, που πρέπει να είναι εξίσου “σφιχτός” με τον εφετεινό, προανήγγειλε πως «θα έχουμε μια παρέμβαση στην πολιτική επιδομάτων σε συνεργασία με το υπουργείο Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής, χωρίς να αλλάξουμε το ύψος των προυπολισθέντων κονδυλίων, αλλά για να πετύχουμε μια δικαιότερη κατανομή των επιδομάτων και να πάνε τα χρήματα εκεί που πραγματικά τα χρειάζονται».

Οι αλλαγές που έρχονται αφορούν στα εξής επιδόματα: Επίδομα παιδιού, επίδομα γέννησης, βοήθημα τοκετού, γονική άδεια ανατροφής παιδιού και το επίδομα ορεινών και μειονεκτικών περιοχών

 Οι τέσσερις ανατροπές στις συντάξεις

Το τρίτο κεφάλαιο είναι οι αλλαγές στον ασφαλιστικό νόμο Κατρούγκαλου, όπως τροποιήθηκε από τον νόμο Βρούτση, τις οποίες προετοιμάζει η κυρία Κεραμέως με τον αρμόδιο υφυπουργό Πάνο Τσακλόγου και τον γενικό γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκο Μηλαπίδη. Το κλειδί των τελικών αποφάσεων βρίσκεται στη συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών (το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους), το οποίο δεν θέλει να δοθεί το 2025, ούτε ένα ευρώ πέραν των προβλέψεων του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, για την ασφαλιστική δαπάνη.

Ομως από την ώρα που ο πρωθυπουργός έχει αποφασίσει να δοθεί τα Χριστούγεννα έκτακτη οικονομική ενίσχυση στους χαμηλοσυνταξιούχους που δεν θα πάρουν αύξηση (λόγω προσωπικής διαφοράς) όλοι προσαρμόζονται και ετοιμάζουν τη σχετική νομοθετική ρύιθμιση. Οι διατάξεις που ετοιμάζονται είναι:

1. Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση: Θα καταβληθεί σε 750.000 συνταξιούχους, οι οποίοι λόγω της προσωπικής διαφοράς, δεν θα πάρουν ούτε το 2025 αύξηση στη σύνταξή τους. Το ανώτατο όριο που αναμένεται να τεθεί για την καταβολή της εν λόγω ενίσχυσης θα είναι τα 1.600 ευρώ μικτές αποδοχές. Το επίδομα θα χωριστεί σε δύο ή σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με την επιλογή που θα γίνει από το οικονομικό επιτελείο, και θα κυμαίνεται από 100 έως 250 ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από την έκτακτη φορολογία (300 εκατ. Ευρώ) που επιβλήθηκε μετά από τις εκλογές στα υπερκέρδη των διυλιστηρίων και εταιριών πετρελαιοειδών.
2. Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων: Αφορά περισσότερους από 400.000 δικαιούχους, οι οποίοι αναμένεται να συνεχίσουν να καταβάλλουν τη συγκεκριμένη επιβάρυνση, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Με τις αλλαγές που έρχονται η ΕΑΣ θα πάψει να αποτελεί εισφορά που προκύπτει από το πρώτο ευρώ, αλλά θα ενεργοποιείται μόνο για ποσά άνω των 1.400 ευρώ, που είναι σήμερα το κατώτατο όριο. Όμως θα υπάρξει αναμόρφωση στα κλιμάκια (σήμερα είναι 3%-10%, ανάλογα το ύψος της σύνταξης) κι έτσι η ελάφρυνση θα περιοριστεί περίπου στα 49 – 50 ευρώ μηνιαίως για τους συνταξιούχους.
3. Συντάξεις χηρείας: Η ενεργοποίηση της διάταξης θα οδηγεί στη μείωση της σύνταξης κατά 50% για δικαιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα. Το νέοτερο είναι ότι η ρύθμιση θα έφαρμοστεί αναδρομικά (σ.σ. ακόμη δεν έχει αποφασιστεί ο χρόνος έναρξης της μείωσης) με σοβαρή πιθανότητα να ζητηθούν από συνταξιούχους χηρείας να επιστρέψουν κάποια ποσά που έχουν ήδη εισπράξει. Αυτό που εξετάζει η κυβέρνηση είναι να γίνουν μεγάλες εκπτώσεις στα αναδρομικά ποσά που θα αναζητηθούν και στην περίπτωση μάλιστα που τα ποσά αυτά επιστραφούν εφάπαξ .στα Δημόσια Ταμεία να φτάνει ή έκπτωση ακόμη και το 80%. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια πολύ δύσκολη απόφαση.
4. Ενιαίος Κανονισμός Παροχών ΕΦΚΑ: Θα υπάρξει ενοποίηση, στα προνοιακά επιδόματα και τις παροχές σε υπηρεσίες. Θα τεθούν αυστηρότερες προϋποθέσεις χορήγησης, που αναμένεται να οδηγήσουν σε περικοπές παροχών, ειδικά για δικαιούχους που προέρχονται από τα πρώην «ευγενή Ταμεία», δηλαδή ΟΤΕ, ΔΕΗ, τράπεζες, ΔΕΚΟ.