Με αφορμή την «επίδειξη ενότητας που το ΝΑΤΟ κάνει αυτήν την εβδομάδα στην Ουάσινγκτον», το Politico ασχολήθηκε με τη στάση της Τουρκίας στα βασικά θέματα που απασχολούν την αμυντική συμμαχία της Δύσης, κυρίως στο Ουκρανικό.

Η τουρκάλα δημοσιογράφος και συγγραφέας αστυνομικών θρίλερ Ελτσίν Ποϊρατσλάρ (Elçin Poyrazlar) έγραψε ότι η Τουρκία δεν προτίθεται να εγκαταλείψει «την προσεκτικά ζυγισμένη» επιλογή της να ανήκει στο ΝΑΤΟ και συγχρόνως να διατηρεί δεσμούς με τη Ρωσία αλλά και να είναι «κάποιου είδους σύμμαχος της Ουκρανίας».

Δεν είναι τόσο παράδοξο όσο φαίνεται αυτό το τουρκικό χαρμάνι, εξάλλου συμβαίνει συχνά στους δημοσιογράφους-συγγραφείς να δανείζονται για τα επαγγελματικά κείμενά τους οίστρο από τις σκοτεινές νουβέλες τους…

Η Ελτσίν επικέντρωσε στις δηλώσεις του υπουργού Αμυνας της Τουρκίας (και πρώην αρχηγού ΓΕΕΘΑ), στρατηγού Γιασάρ Γκιουλέρ (Yaşar Güler), που «εξέφρασε την άποψη ότι η Τουρκία δεν είναι σύμφωνη με τη Συμμαχία» στην οποία εντάχθηκε το 1952 (στις 18 Φεβρουαρίου και ταυτόχρονα με το Βασίλειον της Ελλάδος, επί πρωθυπουργίας Νικολάου Πλαστήρα).

Το ρεπορτάζ ξεκαθάρισε ότι ο Γκιουλέρ δεν θεωρεί αφύσικη την όποια παρέκκλιση: «Οταν 32 σύμμαχοι συζητούν, είναι αδύνατον να έχουν τις ίδιες απόψεις σε κάθε ζήτημα. Ορισμένες χώρες, πάντως, προσπαθούν να δημιουργήσουν μια τέτοια εικόνα» είπε, επισημαίνοντας τους περιορισμούς της Γερμανίας στην εξαγωγή των αεροσκαφών Eurofighter που επιδιώκει να αποκτήσει η Τουρκία. «Αυτό», είπε ο τούρκος υπουργός, «είναι το ζήτημα που δημιουργεί δυσπιστία στη Συμμαχία».

Κατόπιν η Ελτσίν έκανε τις δικές της γενικές παρατηρήσεις, ενώ παραπονέθηκε εμμέσως για τη μη ένταξη της χώρας της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Μαζί με την Ουγγαρία, η Τουρκία έχει τις στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ είναι συγχρόνως και μέλη της ΕΕ, ενώ η Τουρκία δεν είναι. Η Τουρκία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ, όμως έχει και τα δικά της συμφέροντα ασφαλείας».

Εδώ θα περίμενε κανείς κάποια νύξη για τον νεο-οθωμανισμό του Ερντογάν, για τη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας» ή, έστω, για τα κομπρεμί της Αγκυρας με το πολιτικό προσωπικό της Δυτικής Λιβύης (Τρίπολη), ωστόσο η Τουρκάλα έγραψε μόνο περί «στρατιωτικής ανάπτυξης στη Συρία» και περί «συχνών εισβολών στο Ιράκ με στόχο τους Κούρδους». Διαπίστωσε ότι καμία άλλη χώρα δεν επιχειρεί παρόμοιες ενέργειες, ούτε «έχει αναλάβει τέτοια ρίσκα» (skin in the game, στο πρωτότυπο) όπως η Τουρκία στο Ουκρανικό. Θύμισε και την κινητικότητα του Ερντογάν όσον αφορά τις συναντήσεις του με τον Πούτιν.

«Η Τουρκία διατηρεί δεσμούς με τη Ρωσία και διαφωνεί με τις κυρώσεις εις βάρος της. Ο Γκιουλέρ, ωστόσο, χαρακτήρισε την τουρκική στάση στο Ουκρανικό ‘‘ισορροπημένη και ενεργητική’’ στο πλαίσιο ‘‘της στρατηγικής εταιρικής σχέσης με την Ουκρανία και του θετικού διαλόγου με τη Ρωσία’’. Και συμπλήρωσε: ‘‘Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που μπόρεσε να φέρει κοντά τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, σε συνομιλίες υψηλού επιπέδου’’.

»Η Τουρκία προμήθευσε το Κίεβο με drones και πολεμικά πλοία και συγχρόνως συνέχισε να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Διαδραμάτισε ενεργό διπλωματικό ρόλο, μεγιστοποιώντας τη θέση της στη Μαύρη Θάλασσα και διαμεσολαβώντας για τα ουκρανικά σιτηρά. ‘‘Δεν θα επιτρέψουμε να μετατραπεί η Μαύρη Θάλασσα σε στρατηγικό πεδίο μάχης’’ είπε ο Γκιουλέρ».

Οι αμερικανοί αναλυτές που επικαλέστηκε η Ελτσίν στο ρεπορτάζ της, όπως ο Ααρών Στάιν του think tank Foreign Policy Research Institute, επισημαίνουν ότι η Τουρκία επιμένει στον «Ιανό» της όσον αφορά το Ουκρανικό επειδή έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πόλεμος δεν υπάρχει περίπτωση να κερδηθεί από το Κίεβο, συνεπώς η ίδια αποβλέπει σε καλή σχέση με τη Ρωσία.

Ο Στάιν εξήγησε τους στόχους της Τουρκίας: «Η Τουρκία θέλει να διατηρήσει χαμηλά την ένταση με τη Ρωσία, να κρατήσει το ΝΑΤΟ έξω από την περιοχή και να διασφαλίσει ότι οποιαδήποτε πιθανή κλιμάκωση είναι ελεγχόμενη». Στο σημείο αυτό το ρεπορτάζ μεταπήδησε σε οικονομικά στοιχεία, σχετιζόμενα με το Ουκρανικό.

«Η Ρωσία καλύπτει το 49% των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας, κυρίως μέσω της πώλησης φυσικού αερίου. Επίσης, είναι ο μεγάλος εξαγωγέας στην Τουρκία, με 45,6 δισ. δολάρια το 2023. Οι ρωσικές εταιρείες που εδρεύουν στην Τουρκία είναι 1.363 (από μόλις 177 το 2022). Ετσι πολλοί Δυτικοί –κατά τα λοιπά σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ– θεωρούν ότι η Τουρκία προσπαθεί να παρακάμψει τις Δυτικές κυρώσεις.

Οι εξαγωγές της Τουρκίας στη Ρωσία δέχθηκαν μεγαλύτερη πίεση προσφάτως, ενώ στις ΗΠΑ συζητούν τη λήψη μέτρων κατά των τουρκικών τραπεζών. Ο Γκιουλέρ επέκρινε και τις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της, επί Τραμπ, όταν αγόρασε το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S-400. Και δήλωσε ότι επιδίωξη του τουρκικού κράτους είναι η ανάπτυξη ανεξάρτητης πολεμικής βιομηχανίας, η οποία θα βασίζεται αποκλειστικά στην εγχώρια παραγωγή, ενισχύοντας την εθνική οικονομία και συμβάλλοντας στην ανεξαρτησία της Τουρκίας.

»Τα τεχνολογικά προϊόντα για τα οποία μιλάμε, είπε ο Γκιουλέρ, αρχίζουν από τα κάθε είδους drones και φθάνουν μέχρι τα ελικόπτερα, τα έξυπνα πυρομαχικά, τους πυραύλους, τα συστήματα αεράμυνας και τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. Σημείωσε, δε, ότι ήδη η Τουρκία εξάγει προϊόντα της πολεμικής βιομηχανίας της σε πολλές χώρες. Μία από αυτές είναι και η Ουκρανία. Να σημειωθεί ότι η τουρκική εταιρεία κατασκευής drone Baykar κατασκευάζει ένα εργοστάσιο στην Ουκρανία και προμηθεύει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2 στις δυνάμεις του Κιέβου».

Μερικώς ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική

Κατά την Ελτσίν, η Τουρκία επιθυμεί να διατηρήσει την αυτονομία της στην εξωτερική πολιτική, τουλάχιστον σε ό,τι σχετίζεται με τη Μέση Ανατολή. Η δημοσιογράφος ανέφερε ότι ο Γκιουλέρ ξεκαθάρισε πως ο Ερντογάν είναι αποφασισμένος να δημιουργήσει διάδρομο ασφαλείας βάθους 30-40 χιλιομέτρων κατά μήκος των τουρκικών συνόρων με το Ιράκ και με τη Συρία, ώστε «να καθαρίσουμε την περιοχή από τους τρομοκράτες που συνδέονται με το PKK» (την κουρδική οργάνωση που, πέραν της Τουρκίας, έχει κριθεί «τρομοκρατική» και από τις ΗΠΑ-Κομισιόν).

«Θα συνεχίσουμε τις επιχειρήσεις μέχρι να εξουδετερωθεί και ο τελευταίος τρομοκράτης» είπε ο τούρκος υπουργός. Είναι, πάντως, αξιοσημείωτο ότι η Ελτσίν, στο τμήμα του ρεπορτάζ της περί αυτόνομης τουρκικής δράσης στη Μέση Ανατολή, δεν έγραψε καν μισή αράδα για το Παλαιστινιακό, παρότι ο Ερντογάν έχει μεγάλο ρεύμα υπέρ του στη Γάζα, ακόμη και στη Δυτική Οχθη…

Ενδιαφέρουσα και η τελευταία αναφορά του ρεπορτάζ. Απ’ όσα έγραψε η Ελτσίν βασισμένη στις δηλώσεις του Γκιουλέρ συνάγεται ότι η Τουρκία δεν έχει καμία εμπιστοσύνη σε στρατιωτικές πρωτοβουλίες υπό την ηγεσία της ΕΕ. Και αυτό, ωστόσο, δεν είναι κάτι καινούργιο: πάντα δυσπιστούσε, «κυρίως όμως αφ’ ότου οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της πάγωσαν».

Είπε ο Γκιουλέρ: «Το γεγονός ότι οι ΝΑΤΟϊκοί σύμμαχοι που είναι και μέλη της ΕΕ αναζητούν εναλλακτικές λύσεις εκτός της ομπρέλας του ΝΑΤΟ θα βλάψει την ενότητα και την αλληλεγγύη της Συμμαχίας. Ο πιο αποτελεσματικός οργανισμός ασφαλείας είναι το ΝΑΤΟ. Κατανοούμε τις προσπάθειες της Ευρώπης να αυξήσει τη δική της ασφάλεια, αλλά πιστεύουμε ότι δεν χρειάζεται άλλος σχηματισμός».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News