Τις τελευταίες δύο φορές που η Μαρίν Λεπέν έθεσε υποψηφιότητα για πρόεδρος οι γάλλοι ψηφοφόροι έκριναν τις ακροδεξιές πολιτικές της τόσο τοξικές που συγκεντρώθηκαν από όλες τις άλλες πλευρές του πολιτικού φάσματος για να την κρατήσουν εκτός εξουσίας.

Τώρα το κόμμα της Εθνικής Συσπείρωσης έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την ανάληψη της εξουσίας, καθώς ήρθε πρώτο σε εθνικές εκλογές για πρώτη φορά στην ιστορία του. Την Κυριακή 30 Ιουνίου, στον πρώτο γύρο των κοινοβουλευτικών εκλογών, το κόμμα συγκέντρωσε περισσότερο από 33% των ψήφων, πολύ μπροστά από την ευρεία αριστερή συμμαχία αλλά και το κόμμα Μαζί, του Εμμανουέλ Μακρόν.

Το αποτέλεσμα απειλεί να βυθίσει τη Γαλλία σε πολιτική και οικονομική αναταραχή, όπως επισημαίνει το Politico. Για άλλη μια φορά, τα άλλα κόμματα της χώρας αναμένεται να ζητήσουν από τους ψηφοφόρους τους να συσπειρωθούν για να αποτρέψουν την Εθνική Συσπείρωση από το να πάρει την απόλυτη πλειοψηφία. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας του δεύτερου γύρου, στις 7 Ιουλίου, είναι ένα Κοινοβούλιο χωρίς πλειοψηφία, αλλά μια κυβέρνηση υπό τον 28χρονο προστατευόμενο της Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντελά, δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η ισχυρή επίδοση της Εθνικής Συσπείρωσης αφήνει, επίσης, ανοιχτό το ενδεχόμενο η Λεπέν –η οποία έχει πει ότι θα επιδιώξει αποστασιοποίηση από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ και δεσμεύτηκε για καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία– να μπορέσει τελικά να διεκδικήσει με επιτυχία την προεδρία το 2027, προκαλώντας σοκ σε όλον τον Δυτικό κόσμο.

Για το Παρίσι και τις Βρυξέλλες το φλέγον ερώτημα είναι αν η Λεπέν εννοεί πραγματικά αυτά που λέει. Στην Ιταλία, η επίσης ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι, που έγινε πρωθυπουργός το 2022, έχει υποστεί μετάλλαξη και έχει μετατραπεί σε μια συντηρητική ηγέτη που υποστηρίζει την Ουκρανία και συνεργάζεται στενά με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Εάν η Λεπέν εκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας, της έβδομης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο και πυρηνικής δύναμης, θα υποστεί μια παρόμοια μεταμόρφωση, μια διαδικασία που ο γαλλικός Τύπος αποκαλεί «μελονοποίηση»; Ή θα στρέψει την εξουσία της ενάντια στους δίδυμους πυλώνες της ευρωπαϊκής πολιτικής τάξης;

Από τον Μπενίτο στην Ούρσουλα: Οι νεοφασιστικές ρίζες της Μελόνι

Η Τζόρτζια Μελόνι μπήκε στην πολιτική σε ηλικία 15 ετών εντασσόμενη στο τμήμα νεολαίας ενός νεοφασιστικού πολιτικού κόμματος του οποίου το σύμβολο ήταν η τρίχρωμη φλόγα και το οποίο ιδρύθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον αρχηγό του επιτελείου της τελευταίας κυβέρνησης του Μπενίτο Μουσολίνι. Ηταν έφηβη ακτιβίστρια όταν, σε μια διάσημη πλέον ηχογράφηση, είπε ότι ο ιταλός δικτάτορας ήταν «καλός πολιτικός».

Μετά την εκλογή της στο Κοινοβούλιο το 2006, επιλέχτηκε από τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι για να υπηρετήσει ως η νεότερη υπουργός της Ιταλίας από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την πτώση εκείνης της κυβέρνησης, το 2011, η Μελόνι ίδρυσε το ακροδεξιό κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας, επιλέγοντας την τρίχρωμη φλόγα ως σύμβολό του.

Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της επόμενης δεκαετίας ασκώντας σκληρή δεξιά ρητορική για τη μετανάστευση και τα δικαιώματα LGBTQ+ και επιτιθέμενη συχνά στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και στο Παρίσι. Ωστόσο, ενώ γιόρτασε τη νίκη του Βλαντίμιρ Πούτιν στις εκλογές του 2018 ως «την αδιαμφισβήτητη βούληση του ρωσικού λαού», έκανε στροφή μετά την εισβολή στην Ουκρανία και έγινε μια από τις πιο ένθερμες αντιπάλους του ρώσου προέδρου, πριν ακόμη γίνει πρωθυπουργός, το 2022.

«Αλλαξε αλλά παραμένει πιστή στην τρίχρωμη φλόγα και τον νεοφασισμό» είπε στο Politico ο Μαρκ Λαζάρ, ειδικός στη γαλλοϊταλική πολιτική. Ωστόσο η Μελόνι έχει συνεργαστεί στενά με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, πρόσθεσε.

Αντίθετα, η Λεπέν έχει περάσει χρόνια προσπαθώντας να κάνει πιο μετριοπαθή την εικόνα της. Αφού ανέλαβε το κόμμα από τον πατέρα της Ζαν-Μαρί Λεπέν, έναν αρνητή του Ολοκαυτώματος που κάποτε χαρακτήρισε τους θαλάμους αερίων των Ναζί «λεπτομέρεια» στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ξεκίνησε μια διαδικασία απαλλαγής από τα σκληρά άκρα του κόμματός της.

Ανάμεσα σε αυτούς που απέρριψε ήταν και ο ίδιος ο πατέρας της, το 2015, δίνοντας νέο όνομα στο κόμμα και στρατολογώντας τον Μπαρντελά ως το νέο, «σοβαρό» πρόσωπο της Εθνικής Συσπείρωσης. Αυτό που δεν έκανε η Λεπέν, όμως, ήταν να μειώσει την αντιπαλότητά της προς το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Οπισθοχώρησε μεν σε προηγούμενες εκκλήσεις της για αποχώρηση της Γαλλίας από την ΕΕ ή την κοινή νομισματική ζώνη, αλλά δεν κρύβει την περιφρόνησή της για τις Βρυξέλλες και την επιθυμία της να περικόψει τις εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το προεκλογικό πρόγραμμα της Λεπέν, το 2022, περιλάμβανε την αποχώρηση της Γαλλίας από την ενιαία στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ. Και ενώ έχει καταδικάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, το κόμμα της απείχε από τις βασικές ψηφοφορίες στη Γαλλία και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη στήριξη του Κιέβου. Μια έκθεση του γαλλικού Κοινοβουλίου το 2023 κατηγορούσε την Εθνική Συσπείρωση ότι χρησίμευε ως φερέφωνο του Κρεμλίνου.

Η «αποδαιμονοποίηση» της Λεπέν

Καθώς πλησιάζει στην εξουσία, όμως, η Εθνική Συσπείρωση προσπαθεί να «μαλακώσει» ορισμένες από τις πιο ακραίες πολιτικές γραμμές της. Κατά την προεκλογική διαδικασία αυτής της εβδομάδας το κόμμα της Λεπέν άφησε να εννοηθεί ότι πιθανότατα θα υπαναχωρήσει σε ορισμένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδιά του, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης για μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 60.

Το κόμμα έχει επίσης, αθόρυβα, αφαιρέσει μέρος της αμυντικής πολιτικής του από τον ιστότοπό του, διαγράφοντας ενότητες που πρότειναν την εμβάθυνση των διπλωματικών δεσμών με τη Ρωσία, τη διακοπή τομέων συνεργασίας με τη Γερμανία και την έξοδο από την ενιαία στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ. Ο Μπαρντελά περιγράφει πλέον τη Ρωσία ως «πολυδιάστατη απειλή τόσο για τη Γαλλία όσο και για την Ευρώπη».

Μιλώντας στο Politico τον Μάρτιο, ο Μπαρντελά είπε ότι, αν και η Εθνική Συσπείρωση εξακολουθούσε να επιθυμεί την αποχώρηση της Γαλλίας από την ενιαία διοίκηση του ΝΑΤΟ, θα το έκανε μόνο μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. «Δεν αλλάζεις τις συνθήκες σε καιρό πολέμου» είπε.

«Η Λεπέν έβαλε ξεκάθαρα λίγο νερό στο κρασί της» είπε στο Politico ο Τιερί Σοπέν του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ, καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης. Πρόσθεσε όμως ότι η Εθνική Συσπείρωση εξακολουθεί να διατηρεί αυτό που περιέγραψε ως «ριζοσπαστικές θέσεις», όπως για παράδειγμα την πεποίθηση ότι το γαλλικό Δίκαιο πρέπει να υπερέχει έναντι των νόμων της ΕΕ.

Κάποιοι ερμηνεύουν την επανατοποθέτηση της Λεπέν ως ένδειξη ότι σχεδιάζει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Μελόνι και να συνεργαστεί με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

«Μπορείτε να κάνετε έναν παραλληλισμό με την κυβέρνηση Μελόνι» είπε στο Politico ο Φραντσέσκο Σαρασένο, καθηγητής Oικονομικών στο Sciences Po. «Η οικονομία και οι σχέσεις με την Ευρώπη είναι οι τομείς στους οποίους η Μελόνι αφήνει λιγότερο τα ίχνη της, διότι στην πραγματικότητα υπάρχουν περιορισμοί που είναι δύσκολο να ξεπεραστούν».

Ενα στέλεχος επιχειρήσεων είπε στο Politico, υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι οι επιχειρηματίες στη χώρα φοβούνται περισσότερο την πιθανότητα μιας κυβέρνησης υπό την ηγεσία του αριστερού Νέου Λαϊκού Μετώπου παρά την Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν.

«Αν θέλει να έχει μια σοβαρή πιθανότητα να κερδίσει τις εκλογές του 2027, πρέπει να δείξει ότι μπορεί να είναι μια πολιτικός που τα καταφέρνει» είπε ένας διπλωμάτης από χώρα της ΕΕ με έδρα τις Βρυξέλλες, σημειώνοντας ότι η Λεπέν θα έπρεπε να επιλέξει μεταξύ του να ακολουθήσει το παράδειγμα της Μελόνι ή να παίξει έναν πιο επιθετικό ρόλο, όπως έκανε ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν. «Αν θέλεις να είσαι ένας πολιτικός που τα καταφέρνει, δεν μπορείς να αντιταχθείς στην ΕΕ» συμπλήρωσε.

«Η Λεπέν είναι ακριβώς το αντίθετο της Μελόνι»

Αρα, αναρωτιέται το Politico, το υπόδειγμα της Μελόνι σημαίνει ότι το Δυτικό κατεστημένο μπορεί να αναπνεύσει; Πιθανώς όχι.

Οποια και αν είναι η στάση του στη διεθνή σκηνή, κανένας ηγέτης δεν έχει αμβλύνει τις θέσεις του στο εσωτερικό. Η Λεπέν συνεχίζει να υποστηρίζει την αφαίρεση των κοινωνικών παροχών από τους γονείς ανηλίκων που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα και έχει ζητήσει την απαγόρευση σε άτομα με πολλαπλές υπηκοότητες να κατέχουν κορυφαίες θέσεις στη δημόσια διοίκηση. Ορισμένοι από τους υποψηφίους της στο γαλλικό Κοινοβούλιο αποκαλύφθηκε ότι έκαναν ρατσιστικά και αντισημιτικά σχόλια.

Η Μελόνι επέμεινε επίσης σε ορισμένες από τις πιο συντηρητικές θέσεις της, καταθέτοντας νομοθεσία που επιτρέπει στους ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων να έχουν μια θέση σε κλινικές που διενεργούν τις επεμβάσεις. Ηγέτες από τη νεολαία του κόμματός της μαγνητοσκοπήθηκαν να κάνουν αντισημιτικά σχόλια και να καυχιούνται ότι είναι φασίστες, ναζιστές και ρατσιστές.

Οσον αφορά την εξωτερική πολιτική και τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, η Λεπέν θα είχε μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών από τη Μελόνι, η οποία ως ηγέτης μιας κυβέρνησης συνασπισμού πρέπει να συντονιστεί με τους εταίρους της.

Πριν από την ψηφοφορία της περασμένης Κυριακής, η Λεπέν υποσχέθηκε να αμφισβητήσει τον Μακρόν στην εξωτερική πολιτική –παραδοσιακό προνόμιο του γάλλου προέδρου– εάν το κόμμα της κερδίσει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Ο Μακρόν, είπε, θα εμποδιστεί να στείλει στρατιωτικούς εκπαιδευτές για να βοηθήσουν την Ουκρανία. «Σχετικά με την Ουκρανία, ο πρόεδρος δεν θα μπορεί να στείλει στρατεύματα» είπε η Λεπέν σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Le Télégramme.

«Η Λεπέν είναι ακριβώς το αντίθετο από τη Μελόνι» είπε στο Politico ο Μπενζαμέν Χαντάντ, ένας βουλευτής από το κόμμα του Μακρόν που είναι υποψήφιος για επανεκλογή. «Αρνήθηκε κάθε μορφή υποστήριξης για την Ουκρανία, είχε στην ατζέντα της την αποχώρηση από το ΝΑΤΟ και είναι φίλα προσκείμενη στους Ρώσους. Το όραμά της θα αποδυνάμωνε τη Γαλλία και την Ευρώπη σε μια περίοδο πολέμου στην ήπειρό μας».

Ενώ τόσο η Ιταλία όσο και η Γαλλία είναι χώρες με τεράστιο χρέος, το μέγεθος της Γαλλίας και ο κεντρικός της ρόλος σε όλους τους τομείς της ΕΕ θα έδιναν στη Λεπέν ισχυρότερη μόχλευση στις Βρυξέλλες. «Η Γαλλία είναι μια χώρα ισχυρότερη από την Ιταλία και λιγότερο εξαρτημένη από την Ευρώπη, επομένως θα μπορούσαν να υπάρξουν μερικές ακόμη ανατροπές» εξήγησε ο Σαρασένο.

Ο Φιλίπ Ολιβιέ, κουνιάδος και στενός σύμβουλος της Λεπέν, υποστήριξε ότι ενώ η Ρώμη εξαρτάται υπερβολικά από τα κονδύλια της ΕΕ και άρα δεν μπορεί να εμπλακεί σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες, το Παρίσι θα αντιμετωπίσει πολύ λιγότερους περιορισμούς. «Η Ιταλία δεν βρίσκεται στην ίδια οικονομική κατάσταση με τη Γαλλία. Εμείς έχουμε περισσότερα περιθώρια για να κάμψουμε τις Βρυξέλλες» είπε ο Ολιβιέ, ο οποίος επανεξελέγη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο. «Στη Γαλλία είμαστε πιο ελεύθεροι, δεν είμαστε σκλάβοι» πρόσθεσε.

Δεδομένης της δύναμης της ρητορικής της, η Λεπέν θα δεχόταν επίσης πίεση από τους υποστηρικτές της να υλοποιήσει ορισμένες από τις ριζοσπαστικές υποσχέσεις της. «Είναι μια πιο περίπλοκη στροφή» εξήγησε ο Λαζάρ. «Η παραίτηση από τις θέσεις της θα απογοήτευε ένα μέρος των ευρωσκεπτικιστών ψηφοφόρων της».

Ακροδεξιά συμμαχία

Μέχρι στιγμής η Μελόνι έχει επιλέξει να κρατήσει τη Λεπέν σε απόσταση. Ερωτηθείσα ενόψει των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας αν προτιμά τη Λεπέν από τον Μακρόν, η Μελόνι απάντησε ότι δεν αισθάνεται ότι εκπροσωπείται από κανέναν από τους δύο.

Επίσης, απέρριψε την πρόταση της Λεπέν να συνεργαστούν ενόψει των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον περασμένο μήνα.

Είναι όμως διαφορετικό πράγμα να αντιμετωπίζεις μια πολιτικά τοξική αντιπολίτευση και εντελώς άλλο να έρθεις αντιμέτωπος με μια δυνητικά ομοϊδεάτη πρόεδρο της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ. Τη Δευτέρα 1 Ιουλίου η Μελόνι συνεχάρη τη Λεπέν για τη νίκη της στον πρώτο γύρο των εκλογών και δήλωσε την υποστήριξή της προς το κόμμα της για τον δεύτερο γύρο της επόμενης Κυριακής.

Η Γαλλία, σημείωσε, είναι μια χώρα εξαιρετικά πολωμένη και «προφανώς προτιμώ τη Δεξιά». Σε μια συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον περασμένο μήνα, η ιταλίδα ηγέτης φέρεται να εξαγριώθηκε για τον αποκλεισμό της από τη συζήτηση για τους επόμενους ηγέτες της ΕΕ. Οπως και ο Ορμπαν της Ουγγαρίας, δήλωσε την αντίθεσή της στην απόφαση. Από μόνοι τους η Μελόνι και ο Ορμπαν μπορούσαν να πετύχουν ελάχιστα. Αν όμως ήταν μαζί τους η Λεπέν, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να ήταν διαφορετικό.

Αναφορικά με τη Λεπέν και τη Μελόνι, το βασικό ερώτημα μπορεί να μην είναι αν η μια θα συμπεριφερθεί όπως η άλλη. Το βασικό ερώτημα είναι πώς θα συμπεριφερθούν εάν αποφασίσουν να δράσουν μαζί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News