Η φθηνή παιδική εργασία στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι ένα απεχθές παράγωγο της παγκοσμιοποίησης και αφορά σχεδόν όλους τους εμπορικούς κλάδους. Τώρα μια περυσινή έρευνα του BBC για τις αλυσίδες εφοδιασμού των εταιρειών παραγωγής αρωμάτων του, που μόλις δημοσιοποιήθηκε, εμπλέκει μεγάλες φίρμες προϊόντων ομορφιάς με την ανήλικη εργασία.

Σύμφωνα με την έρευνα, το γιασεμί που χρησιμοποιούσαν το περυσινό καλοκαίρι οι προμηθευτές της Lancôme και της Aerin Beauty επιλεγόταν από ανηλίκους – και αυτό παρά τη «μηδενική ανοχή» στην εργασία ανηλίκων που πρεσβεύουν όλες οι μάρκες πολυτελών αρωμάτων παγκοσμίως.

Μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας του βρετανικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα, η L’Oréal, ιδιοκτήτρια της Lancôme, ανακοίνωσε ότι δεσμεύεται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η δε Estée Lauder, ιδιοκτήτρια της Aerin Beauty, δήλωσε ότι επικοινώνησε με τους προμηθευτές της για τον έλεγχο των στοιχείων του ρεπορτάζ.

Το γιασεμί που χρησιμοποιείται στο άρωμα Lancôme Idôle L’Intense και στα αρώματα Ikat Jasmine και Limone Di Sicilia της Aerin Beauty προέρχεται από την Αίγυπτο, η οποία παράγει περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου ανεφοδιασμού ανθών γιασεμιού – ενός βασικού συστατικού όλων των αρωμάτων.

Οι γνώστες του κλάδου αναφέρουν στο BBC ότι οι λίγες εταιρείες που κατέχουν τις περισσότερες μάρκες αρωμάτων πολυτελείας ρίχνουν τους προϋπολογισμούς τους, με αποτέλεσμα να προσφέρουν πολύ χαμηλές αμοιβές. Οι αιγύπτιοι συλλέκτες γιασεμιού ισχυρίζονται ότι αυτό τους αναγκάζει να εμπλέκουν στην εργασία τα παιδιά τους. Παράλληλα, τα συστήματα ελέγχου της βιομηχανίας αρωματοποιίας στις αλυσίδες εφοδιασμού είναι βαθιά ελαττωματικά.

Ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τις σύγχρονες μορφές δουλείας, Τομόγια Ομποκάτα, δηλώνει ιδιαίτερα ενοχλημένος από τα στοιχεία της έρευνας του BBC, τα οποία περιλαμβάνουν γυρίσματα με μυστική κάμερα σε αιγυπτιακά χωράφια με γιασεμί κατά την περίοδο συλλογής των ανθέων.

Τα πλάνα περιλαμβάνουν μια γυναίκα στην περιοχή Γκάρμπια, που συλλέγει αιγυπτιακό γιασεμί από τις 3 τα ξημερώματα, πριν τα λουλούδια επηρεαστούν από τη ζέστη του ήλιου. Η γυναίκα χρειάζεται καθημερινά τη βοήθεια των τεσσάρων παιδιών της, ηλικίας από 5 έως 15 ετών. Οπως οι περισσότεροι συλλέκτες γιασεμιού, εργάζεται σε μια φάρμα μικροϊδιοκτητών και αμείβεται με βάση την ποσότητα των άνθεων που θα μαζέψει μαζί με τα παιδιά της.

Τη βραδιά που κινηματογραφήθηκε από το συνεργείο του BBC, η γυναίκα και τα παιδιά της μάζεψαν 1,5 κιλό άνθεων γιασεμιού. Αφού απέδωσε το ένα τρίτο των κερδών της στον ιδιοκτήτη της καλλιέργειας, έβαλε 1,50 δολάρια (περίπου 1,40 ευρώ) στην τσέπη της – τη χαμηλότερη αμοιβή των τελευταίων ετών, δεδομένου του υψηλού πληθωρισμού στην Αίγυπτο, που οδηγεί τους συλλέκτες ανθέων να ζουν συχνά κάτω από το όριο της φτώχειας.

Αφού μαζευτεί και ζυγιστεί, το γιασεμί μεταφέρεται σε ένα από τα πολλά τοπικά εργοστάσια που εξάγουν λάδι από τα λουλούδια. Κάθε χρόνο αυτά τα εργοστάσια καθορίζουν την τιμή συγκομιδής του γιασεμιού που μαζεύουν οι συλλέκτες στην Αίγυπτο.

Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσοι από τους συνολικά 30.000 συλλέκτες γιασεμιού που απασχολούνται στη βιομηχανία παραγωγής του είναι παιδιά. Αλλά πέρυσι το καλοκαίρι το BBC γύρισε όλη την Γκάρμπια και μίλησε με κατοίκους, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η χαμηλή τιμή του γιασεμιού τούς ανάγκασε να συμπεριλάβουν τα παιδιά τους στη διαδικασία συγκομιδής του.

Σε τέσσερις διαφορετικές τοποθεσίες, οι ρεπόρτερ του BBC παρατήρησαν μεγάλο αριθμό 15χρονων παιδιών στις τάξεις των συλλεκτών που εργάζονται σε αγροκτήματα μικροϊδιοκτητών – τα οποία προμηθεύουν τα κύρια εργοστάσια παραγωγής λαδιού. Σε μία από τις καλλιέργειες που ανήκουν στα μεγάλα εργοστάσια, οι δημοσιογράφοι κατέγραψαν συλλέκτες ηλικίας 12 έως 14 ετών. Στην Αίγυπτο, η εργασία ατόμων κάτω των 15 ετών από τις 7 το απόγευμα ως τις 7 το πρωί είναι παράνομη.

Τα εργοστάσια εξάγουν το λάδι γιασεμιού σε διεθνείς οίκους ομορφιάς, όπου παράγονται τα αρώματα. Οι μεγαλύτερες εταιρείες της αρωματοποιίας, όπως η L’Oréal και η Estée Lauder, θέτουν τους όρους της αγοράς. Γνωστές ως «οι κυρίαρχοι», οι φίρμες αυτές καθορίζουν την πολιτική του κλάδου και τους πολύ σφιχτούς προϋπολογισμούς όλων των οίκων αρωμάτων.

Σύμφωνα με το συμφέρον τους, αναζητούν χαμηλές τιμές λαδιού και πωλούν τα αρωματικά μπουκάλια τους στην υψηλότερη δυνατή τιμή. Μπορεί να μην ευθύνονται άμεσα για την τιμή της εργασίας των συλλεκτών του γιασεμιού, αλλά τα χαμηλά όρια του προϋπολογισμού τους συμπαρασύρουν προς τα κάτω τους μισθούς στα αιγυπτιακά εργοστάσια παραγωγής – και, τελικά, τις αμοιβές των εργατών περισυλλογής των άνθεων.

Στο υλικό διαφήμισης των προϊόντων τους οι εταιρείες και οι οίκοι αρωματοποιίας προωθούν ένα προφίλ υποστήριξης των ηθικών πρακτικών στην προμήθεια. Παράλληλα, κάθε εργοδότης στην αλυσίδα εφοδιασμού έχει υπογράψει μια επιστολή δέσμευσης συμμόρφωσης με τις οδηγίες του ΟΗΕ σχετικά με τις ασφαλείς πρακτικές απασχόλησης και την εξάλειψη της παιδικής εργασίας.

Το ζήτημα, σύμφωνα με ανώτερο στέλεχος του ελβετικού οίκου αρωμάτων Givaudan, είναι η έλλειψη εποπτείας που ασκούν οι εταιρείες αρωμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.

Οι ελεγκτικές εταιρείες που καταθέτουν τα πορίσματά τους στους οίκους αρωμάτων και στον ΟΗΕ πραγματοποιούν πρόχειρους ελέγχους και αναφέρουν «ενδείξεις για ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων» χωρίς να μπαίνουν σε λεπτομέρειες – αλλά προσφέρουν την πιστοποίηση «έλαιο γιασεμιού με υπεύθυνη διαδικασία προέλευσης» στα προϊόντα των οίκων.

Ετσι ξεκινά ένα δημόσιο γαϊτανάκι επίρριψης ευθυνών ανάμεσα στους οίκους και τους ελεγκτές – με τους πρώτους να εκδίδουν ανακοινώσεις υποστήριξης των κανόνων ηθικής που θέτουν τα Ηνωμένα Εθνη και τους δεύτερους να ισχυρίζονται ότι η αρμοδιότητά τους περιορίζεται στο ύψος της αμοιβής των εργατών – και όχι στην ηλικία τους. Στο μεταξύ, η ελλιπής νομοθεσία ελέγχου στη βιομηχανία αρωματοποιίας μετακυλίει το πρόβλημα στη συνείδηση του καταναλωτή.

Πίσω στην Γκάρμπια, η εργάτρια που ακολούθησαν οι ρεπόρτερ του BBC μένει άναυδη όταν εκείνοι της αναφέρουν τη διεθνή τιμή του αρώματος που κατασκευάστηκε από τα γιασεμιά που συνέλεξε. Ισχυρίζεται ότι οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν τον πόνο των παιδιών της, που αντικατοπτρίζεται στην τεράστια απόσταση της αμοιβής τους από την τελική τιμή του αρώματος. «Οι εργάτες δεν έχουν καμία αξία» μονολογεί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News