Μια ομάδα από απελπισμένες μανάδες σε οικισμούς στα ενδότερα του Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική περιπολούν τη γεμάτη συμμορίες γειτονιά τους κάθε βράδυ ως εθελόντριες –όχι ως εκδικητές–, παρότι δεν έχουν καμία δικαιοδοσία ανάκρισης ή έρευνας. Το θαρραλέο κοινοτικό πνεύμα τους είναι η μόνη νομιμοποίηση που διαθέτουν.

Στο Κέιπ Φλατς, μια συνοικία μόλις 40 λεπτά μακριά από τα κορυφαία εστιατόρια και τις τουριστικές παραλίες της πόλης, οι συγκεκριμένες μητέρες-εθελόντριες αποτελούν την τελευταία γραμμή άμυνας μιας γειτονιάς που, παρά την υψηλή εγκληματικότητα, δεν διαθέτει ορατή αστυνόμευση ή υπηρεσίες άμεσης δράσης.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου, αυτή η πρωτοβουλία των κατοίκων του Κέιπ Φλατς συνιστά ένα κατηγορητήριο απέναντι στις κούφιες υποσχέσεις διαδοχικών τοπικών αρχών για επιβράδυνση του υψηλού ποσοστού δολοφονιών. Τους τελευταίους τρεις μήνες του 2023 ένα άτομο έπεφτε θύμα δολοφονίας κάθε 20 λεπτά (κατά μέσο όρο) σε ολόκληρη τη χώρα.

Στα προεκλογικά τους μανιφέστα πριν από τις γενικές εκλογές της επόμενης εβδομάδας –με το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο να κινδυνεύει να χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για πρώτη φορά μετά το τέλος του απαρτχάιντ– τα βασικά κόμματα δεσμεύθηκαν να πατάξουν, επιτέλους, τη γενικευμένη ανομία. Ο πρόεδρος Ραμαφόζα υπόσχεται και πάλι ότι μέσα στην επόμενη πενταετία θα κλιμακώσει τον πόλεμο ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα.

Η Αμάντα Φέμπρουαρι και η Οντρεϊ Χέρμπερτ είναι δύο από τις εθελόντριες που κάνουν νυχτερινές περιπολίες. Ο φόβος τους, λένε στους Times, είναι ότι κάποια βραδιά που θα ανταποκριθούν  σε μια κλήση έκτακτης ανάγκης, θα γνωρίζουν το θύμα προσωπικά. Εχει ήδη συμβεί: η κόρη ενός γείτονα χτυπήθηκε από αδέσποτη σφαίρα και ο γιος ενός φίλου τους πέθανε από υπερβολική χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Οι γυναίκες χρησιμοποιούν τα πρόσωπά τους για να αποτρέψουν τις πιο ελαφριές παραβατικές συμπεριφορές των νεαρών μελών των συμμοριών, όπως κλοπές σακιδίων και κινητών τηλεφώνων. Καθώς γνωρίζουν προσωπικά όλους τους νεαρούς της γειτονιάς από τη μικρή τους ηλικία, τους προκαλούν ντροπή – και έτσι η παρουσία τους δημιουργεί παρεμβολές στην εγκληματική συμπεριφορά τους.

Περιπολίες με κίτρινα φωσφορίζοντα γιλέκα

Η γειτονιά Ρόκλαντς, στο μεγάλο προάστιο Κέιπ Φλατς, διαθέτει κατοικίες και παράγκες χαμηλού κόστους που ξεπήδησαν τη δεκαετία του 1960 ως «χωματερή» του απαρτχάιντ για τους απομακρυσμένους από το κέντρο του Κέιπ Τάουν «έγχρωμους». Σήμερα οι συμμορίες αποτελούν τη μοναδική εναλλακτική για νεαρά παιδιά που μεγάλωσαν χωρίς γονείς, σε μια υποβαθμισμένη περιοχή όπου η ανεργία, η φτώχεια και η χρήση ναρκωτικών συνιστούν ενδημικά στοιχεία.

Η 64χρονη Φέμπρουαρι αποκαλύπτει στους Times ότι οι εθελόντριες μανάδες είναι η μοναδική ασπίδα προστασίας της γειτονιάς, η οποία έχει κατακλυστεί από νεαρά μέλη συμμοριών που λειτουργούν ως τοπικοί εκπρόσωποι τεράστιων μαφιόζικων δικτύων, τα οποία με τη σειρά τους απολαμβάνουν την προστασία διεφθαρμένων πολιτικών και αστυνομικών.

Στη διάρκεια ενός πρόσφατου Σαββατοκύριακου στα Ρόκλαντς, 14 άνθρωποι πυροβολήθηκαν, τρεις από τους οποίους κατέληξαν, στον τελευταίο πόλεμο για τον έλεγχο γειτονιών μεταξύ δυο γνωστών συμμοριών – των «Αμερικανών» και των «Fancy Boys». Οι συμμορίες υπήρχαν και πριν τις αναγκαστικές μετακινήσεις του απαρτχάιντ, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν παγιωθεί και έχουν γίνει πιο θανατηφόρες, με την εισροή ναρκωτικών και όπλων υψηλού διαμετρήματος.

Η νυχτερινή περίπολος ελέγχει γνωστά σπίτια διακίνησης ναρκωτικών σε άθλια κατάσταση, με διαλυμένα τσιμέντα και κομμένα το ρεύμα και το νερό. Νεαροί κάθονται στο εξωτερικό πεζοδρόμιο μπροστά από ένα βαρέλι που βγάζει φλόγες για να ζεσταθούν και οι μανάδες επιθεωρούν τα στενά που χρησιμοποιούν έμποροι ναρκωτικών, χρήστες και παιδιά που το έχουν σκάσει από τα σπίτια τους.

Οι ρεπόρτερ των Times παρατηρούν μια ηλικιωμένη γειτόνισσα που, βλέποντας με ανακούφιση την περίπολο, αποφασίζει να βγει από το σπίτι της για πρώτη φορά εκείνη την ημέρα. Οταν βλέπει τα κίτρινα φωσφορίζοντα γιλέκα των μανάδων αισθάνεται ασφαλής, λέει. «Αισθανόμαστε τυχεροί που περνούν από εδώ κάθε βράδυ».

Η εγκληματικότητα κοστίζει το 10% του ΑΕΠ της χώρας

Τοπικοί κομματικοί υποψήφιοι ζητούν την επιστροφή του στρατού στις υποβαθμισμένες γειτονιές του Κέιπ Φλατς. Το 2019 ένστολοι αναγκάστηκαν να παραμείνουν εκεί για μήνες, ώστε να αντιμετωπίσουν τη χειρότερη έκρηξη βίας στη συνοικία. Πολλοί εκφράζουν την ανησυχία τους στους Times ότι τα μέλη της κοινότητας δεν θα καταφέρουν να φθάσουν στα εκλογικά τμήματα, ελλείψει ασφάλειας στους δρόμους.

Η επιδείνωση της εγκληματικότητας είναι ένας από τους κύριους λόγους για την προβλεπόμενη πτώση των ποσοστών του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το βίαιο έγκλημα κοστίζει στη χώρα 37,5 δισ. ευρώ τον χρόνο – τουλάχιστον το 10% του ΑΕΠ της χώρας. Οι δολοφονίες –27.500 ετησίως, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία– έχουν αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με πριν από δέκα χρόνια.

Η αστυνομία παλεύει κατά μέσο όρο με 200 υποθέσεις δολοφονιών ανά ανακριτή. Οι κάτοικοι στα Ρόκλαντς αισθάνονται προδομένοι και από τους πολιτικούς. Η Δημοκρατική Συμμαχία, το μεγαλύτερο αντιπολιτευτικό κόμμα της χώρας, που έχει τα ηνία του Κέιπ Τάουν και των προαστίων του, ισχυρίζεται ότι το κυβερνών κόμμα σκόπιμα πετσοκόβει τους αστυνομικούς πόρους των δημαρχείων τους.

Ως απάντηση στο έλλειμμα αστυνόμευσης, το Κέιπ Τάουν έχει προσλάβει και εκπαιδεύσει κοινοτικούς αστυνομικούς, οι οποίοι έχουν λιγότερες εξουσίες από την κρατική αστυνομία αλλά μεγαλύτερη κοινοτική παρουσία. Η κίνηση αυτή χαρακτηρίστηκε αντισυνταγματική από τον Μπέκι Τσέλε, τον υπουργό Δημόσιας Τάξης, όπως αναφέρουν οι Times.

Σε κάθε περίπτωση, οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης δεν είναι ποτέ οι πρώτες που καταφθάνουν σε περιπτώσεις πυροβολισμών ή μαχαιρωμάτων στα Ρόκλαντς. Οι εθελόντριες χρησιμοποιούν τα δικά τους αυτοκίνητα για να μεταφέρουν τους τραυματίες στο νοσοκομείο, ενώ άλλοι κάτοικοι προστατεύουν τον τόπο του εγκλήματος μέχρι τελικά να εμφανιστεί η αστυνομία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News