Η ομίχλη και τα βουνά μαζί είναι η τέλεια παγίδα για ένα ελικόπτερο. Στην περιοχή του Ταμπρίζ οι κορυφές είναι πανύψηλες, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του ο Τζανλούκα ντι Φέο της La Repubblica, και την Κυριακή οι καιρικές συνθήκες ήταν δυσμενέστατες, με πυκνά σύννεφα να καλύπτουν τα συντρίμμια του προεδρικού ελικοπτέρου που κατέπεσε την Κυριακή αλλά και τα αίτια του δυστυχήματος στο οποίο σκοτώθηκε ο Εμπραχίμ Ραϊσί, ο πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.

Ο ιταλός δημοσιογράφος εστιάζει την προσοχή του καταρχάς στο μοντέλο του ελικοπτέρου, ένα αμερικανικού σχεδιασμού Bell 212. Θα μπορούσε να είναι κληρονομιά του Σάχη: το 1978 αγοράστηκαν δέκα τέτοια ελικόπτερα από την ιταλική εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών Agusta (η οποία είχε άδεια κατασκευής ελικοπτέρων Bell), στο πλαίσιο μιας σύμβασης που έφερε περισσότερα από τριακόσια τέτοια ελικόπτερα στο Ιράν.

Ο Ντι Φέο μας πληροφορεί πως ο Μανουχέρ Χοσροντάντ, διοικητής της Αυτοκρατορικής Ιρανικής Αεροπορίας που υπέγραψε τη σύμβαση το 1975 και πιστός οπαδός του Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί, υπήρξε ένας από τους πρώτους που εκτελέστηκαν μετά την επανάσταση κατά του Σάχη: οι οπαδοί του Χομεϊνί τον κρέμασαν μαζί με τον γερμανικό ποιμενικό του, εκθέτοντας στη συνέχεια το πτώμα του σκύλου και τη σορό του πτεράρχου σε μια πλατεία.

Το Bell 212 είναι μια βελτιωμένη εκδοχή με δύο κινητήρες του στιβαρού Huey, του ελικοπτέρου που χρησιμοποιήθηκε ευρέως και για διάφορους σκοπούς από τους Αμερικανούς στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η προεδρική μοίρα αποτελείται από αμερικανικά αλλά και ρωσικά ελικόπτερα (Mil 17). Ενόψει των όποιων μετακινήσεων που προέδρου του Ιράν είναι διαθέσιμα περισσότερα από ένα αεροσκάφη και, για λόγους ασφαλείας, μόνον την τελευταία στιγμή επιλέγεται με ποιο θα πραγματοποιηθεί το ταξίδι.

Σύμφωνα με τις ελάχιστες διαθέσιμες πληροφορίες, στο τελευταίο μοιραίο ταξίδι, το σμήνος του ιρανού προέδρου αποτελούταν από τρία ελικόπτερα, το Bell 212 στο οποίο επέβαινε ο Εμπραχίμ Ραϊσί και συνετρίβη και δύο ρωσικά Mil εξοπλισμένα με αντιπυραυλικά συστήματα.

Οσον αφορά τα αίτια του δυστυχήματος ο Τζανλούκα Ντι Φέο αποκλείει καταρχάς το ενδεχόμενο επίθεσης με φορητούς πυραύλους εδάφους-αέρος. Ως ελάχιστα πιθανό χαρακτηρίζει και το ενδεχόμενο δολιοφθοράς. Το Ταμπρίζ, η πόλη στην οποία επρόκειτο να μεταβεί ο πρόεδρος του Ιράν, μετά από τα εγκαίνια ενός φράγματος, κοντά στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν, υπήρξε ένα από τα κέντρα των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων την περίοδο 2022-2023, με τη βία στους δρόμους να συνεχίζεται επί μήνες. Και θεωρητικά η ευρύτερη περιοχή ενδείκνυται για τη διείσδυση ισραηλινών πρακτόρων, λόγω της γειτνίασής με την επικράτεια του Μπακού, όπου φιλοξενούνται τεχνικοί και στρατιωτικοί σύμβουλοι από το Ισραήλ.

Ωστόσο η πρόσβαση στα προεδρικά ελικόπτερα δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς παρακολουθούνται νυχθημερόν ενώ η συντήρησή τους ανατίθεται σε ειδικές ομάδες. Αν και στο πλαίσιο της περιοδείας του ιρανού προέδρου προβλέπονταν διάφορες στάσεις, η πιθανότητα κάποιος να μπόρεσε να προκαλέσει κάποια ζημιά στο ελικόπτερο ή ακόμα και να τοποθέτησε έναν εκρηκτικό μηχανισμό είναι πολύ μικρή.

Οπότε κατά πάσα πιθανότητα επρόκειτο για δυστύχημα το οποίο προκλήθηκε από τις άσχημες καιρικές συνθήκες ή από κάποια μηχανική βλάβη ή και από τα δύο. Καταρχάς τα βουνά αποτελούν πάντα δύσκολη δοκιμασία για τα ελικόπτερα και τους πιλότους τους ενώ το Bell 212 του ιρανού προέδρου ενδεχομένως να μην ήταν εξοπλισμένο με προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα πλοήγησης (αν και σε μία φωτογραφία διακρίνεται ένα μετεωρολογικό ραντάρ).

Το ελικόπτερο φαίνεται πολύ πιο καινούργιο από εκείνα που αγοράστηκαν από τον Σάχη, με τον Ντι Φέο να αναφέρει πως, παρά το εμπάργκο, η Τεχεράνη κατάφερε να αποκτήσει λαθραία αρκετά ακόμη, από αγορές στην Ευρώπη, στην Κίνα και στην Αφρική.

Τουλάχιστον τρεις ιταλικές δικαστικές έρευνες τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια αποκάλυψαν σχέδια για εξαγωγή παρόμοιων ελικοπτέρων στο Ιράν. Και το ίδιο συμβαίνει και με τα ανταλλακτικά, που εισάγονται κρυφά ή κατασκευάζονται στο Ιράν, μέσω της αντιγραφής των αυθεντικών εξαρτημάτων. Ωστόσο υπάρχουν πάντα ελλείψεις και οι βλάβες είναι συχνές με τον ιταλό δημοσιογράφο να αναφέρει πως μεταξύ των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών κυκλοφορούν αναφορές περί μηχανικού προβλήματος που παρουσίασε το προεδρικό ελικόπτερο λίγο πριν την απογείωσή του μόλις δύο ημέρες πριν από τη συντριβή του.

Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του ο Τζαλούκα ντι Φέο κάνει λόγο «ένα από τα μυστήρια που θα συνεχίσουν να ακολουθούν αυτό το τέλος (του Ραϊσί), μαζί με μια σειρά ειδήσεων και διαψεύσεων που αρχίζουν να τροφοδοτούν βαριές υποψίες. Γιατί εάν θα ήταν πρακτικά αδύνατο για έναν σαμποτέρ να πλησιάσει το ελικόπτερο, για μια συνωμοσία μέσα από τους κόλπους της σιιτικής θεοκρατίας, η πτήση μεταξύ βουνών και άσχημων καιρικών συνθηκών θα ήταν η ιδανική ευκαιρία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News