Η προ ολίγων ημερών απόφαση της AstraZeneca να αποσύρει το εμβόλιό της κατά της Covid-19 προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, πολύ θόρυβο, αναζωπυρώνοντας τη συζήτηση για τη χρησιμότητα και την ασφάλεια των εμβολίων, που ξεκίνησε στη διάρκεια της πανδημίας, αφού μέχρι την εμφάνιση του κορονοϊού άπαντες αποδέχονταν ότι τα εμβόλια ήταν ένα θαύμα για τη δημόσια υγεία.

Την αξία των εμβολίων έρχεται να στηρίξει μια νέα μελέτη που έγινε για λογαριασμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στην οποία αναφέρεται ότι τα εμβόλια έχουν σώσει περίπου 154 εκατομμύρια ζωές τα τελευταία 50 χρόνια, από 14 ασθένειες. Το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά παιδιά κάτω των πέντε ετών και περίπου τα δύο τρίτα παιδιά κάτω του ενός έτους.

Το 1974 η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας ξεκίνησε το Διευρυμένο Πρόγραμμα Ανοσοποίησης με στόχο τον εμβολιασμό όλων των παιδιών κατά της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη, της ιλαράς, της πολιομυελίτιδας, της φυματίωσης και της ευλογιάς μέχρι το 1990. Το πρόγραμμα στη συνέχεια επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει πολλές άλλες ασθένειες.

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η ιστοσελίδα The Conversation, η μοντελοποίηση, που σηματοδοτεί τα 50 χρόνια από την καθιέρωση αυτού του προγράμματος, δείχνει ότι ένα παιδί ηλικίας κάτω των δέκα ετών έχει περίπου 40% περισσότερες πιθανότητες να ζήσει μέχρι τα επόμενα γενέθλιά του, ακριβώς επειδή υπάρχουν εμβόλια, ενώ ένας 50χρονος έχει 16% περισσότερες πιθανότητες να γιορτάσει τα επόμενα γενέθλιά του χάρη στα εμβόλια.

Η ανάλυση

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μαθηματικά και στατιστικά μοντέλα που έλαβαν δεδομένα κάλυψης εμβολίων και αριθμούς πληθυσμού από 194 χώρες για τα έτη 1974-2024. Δεν συμπεριλήφθηκαν όλες οι ασθένειες, αφού για παράδειγμα η ευλογιά, η οποία εξαλείφθηκε το 1980, έμεινε εκτός.

Η ανάλυση περιλαμβάνει εμβόλια για 14 ασθένειες, με 11 από αυτές να περιλαμβάνονται στο Εκτεταμένο Πρόγραμμα Ανοσοποίησης. Για ορισμένες χώρες συμπεριλήφθηκαν πρόσθετα εμβόλια, όπως για την ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, τη μηνιγγίτιδα Α και τον κίτρινο πυρετό, καθώς αυτές οι ασθένειες συμβάλλουν στη σημαντική επιβάρυνση της νόσου σε ορισμένα περιβάλλοντα.

Τα μοντέλα χρησιμοποιήθηκαν ως μια προσομοίωση του πώς θα είχαν εξαπλωθεί οι ασθένειες από το 1974 έως σήμερα για κάθε χώρα και ηλικιακή ομάδα, ενσωματώνοντας δεδομένα για την αύξηση της κάλυψης εμβολίων με την πάροδο του χρόνου.

Τα παιδιά

Από το 1974, τα ποσοστά θανάτων σε παιδιά πριν από τα πρώτα τους γενέθλια έχουν μειωθεί σε περισσότερο από το μισό. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι σχεδόν το 40% αυτής της μείωσης οφείλεται στα εμβόλια.

Οι επιπτώσεις ήταν μεγαλύτερες για παιδιά που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980, λόγω των εντατικών προσπαθειών που γίνονται παγκοσμίως για τον περιορισμό ασθενειών όπως η ιλαρά, η πολιομυελίτιδα και ο κοκκύτης.

Περίπου 60% από 154 εκατ. ζωές που σώθηκαν θα είχαν χαθεί από την ιλαρά. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στην ικανότητα της ασθένειας να εξαπλώνεται γρήγορα. Ενα άτομο με ιλαρά μπορεί να μεταδώσει τη λοίμωξη σε 12-18 άλλα άτομα.

Η μελέτη ανακάλυψε επίσης κάποιες διαφοροποιήσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου. Για παράδειγμα, τα προγράμματα εμβολιασμού είχαν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στην πιθανότητα τα παιδιά να ζουν περισσότερο σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και σε περιβάλλοντα με ασθενέστερα Συστήματα Υγείας, όπως οι περιοχές της ανατολικής Μεσογείου και της Αφρικής. Αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν τα εμβόλια στην προώθηση της ισότητας στην υγεία.

Η απουσία εμβολίων

Η χαμηλή ή φθίνουσα κάλυψη εμβολίων μπορεί να οδηγήσει σε επιδημίες που ενδέχεται να καταστρέψουν κοινότητες και να κατακλύσουν τα Συστήματα Υγείας.

Συγκεκριμένα, η πανδημία Covid σημείωσε συνολική μείωση της κάλυψης με το εμβόλιο ιλαράς, με το 86% των παιδιών να έχουν λάβει την πρώτη τους δόση το 2019, και το 83% το 2022. Αυτό είναι ανησυχητικό επειδή απαιτούνται πολύ υψηλά επίπεδα εμβολιαστικής κάλυψης (πάνω από 95%) για την επίτευξη ανοσίας της αγέλης κατά της ιλαράς.

Στην Αυστραλία, η κάλυψη για τα παιδικά εμβόλια, συμπεριλαμβανομένων της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς, έχει μειωθεί σε σύγκριση με τα χρόνια πριν την πανδημία.

Αυτή η μελέτη είναι μια υπενθύμιση γιατί πρέπει να συνεχιστούν οι μαζικοί εμβολιασμοί, όχι μόνο κατά της ιλαράς, αλλά κατά όλων των ασθενειών για τις οποίες έχουμε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μας λένε την πλήρη ιστορία για τον αντίκτυπο των εμβολίων. Για παράδειγμα, οι συγγραφείς δεν περιέλαβαν δεδομένα για ορισμένα εμβόλια, όπως για την Covid-19 και τον HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων). Επίσης, όπως με όλες τις μελέτες μοντελοποίησης, υπάρχουν ορισμένες αβεβαιότητες, καθώς τα δεδομένα δεν ήταν διαθέσιμα για όλες τις χρονικές περιόδους και όλες τις χώρες.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν την επιτυχία των παγκόσμιων προγραμμάτων εμβολιασμού με την πάροδο του χρόνου. Αν θέλουμε να εξακολουθήσουμε να βλέπουμε ανθρώπους να σώζονται, πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στον εμβολιασμό σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News