Στο σκοτεινό αμφιθέατρο του Teatro Costanzi της Ρώμης, από τις θέσεις της γαλαρίας ακούγεται ένας δυνατός θρήνος. Δεκάδες φακοί ανάβουν, με τις δεσμίδες φωτός τους να διασταυρώνονται τρελά, αναζητώντας την πηγή του ήχου. Τα φώτα των φακών αναδεικνύουν τη φιγούρα μιας λεπτής μελαχρινής γυναίκας που κινείται λες και παρευρίσκεται σε κηδεία, ενώ τραγουδά με λυγμούς.

Τα 130 παιδιά ηλικίας οκτώ έως 10 ετών που βρίσκονται στην αίθουσα αφήνουν χαλαρά τσιρίγματα και μένουν να κοιτούν αποσβολωμένα τη φασματική φιγούρα. Κάποια βρίσκουν το θάρρος να φωνάξουν «Εμα! Εμα!» Τα πιτσιρίκια έχουν μόλις μάθει ότι η όπερα της ιταλικής πρωτεύουσας διαθέτει ένα φάντασμα – και δεν είναι αυτό της ροκ όπερας του Αντριου Λόιντ Βέμπερ.

Σύμφωνα με τους θρύλους, πρόκειται για το πνεύμα της Εμα Καρέλι, μιας ιταλίδας σοπράνο που διεύθυνε το θέατρο πριν από έναν αιώνα, και το αγάπησε τόσο πολύ που απεχθάνονταν να το εγκαταλείψει ακόμη και μετά θάνατον. Ο διευθυντής της όπερας, Φραντσέσκο Τζαμπρόνε, μετέφερε την ιστορία στα παιδιά όταν κατέφθασαν το απόγευμα του Σαββάτου για μια εκδήλωση γνωριμίας που περιλάμβανε και ύπνο στο κτίριο.

Η μουσική εκπαίδευση κατατάσσεται ως χαμηλή προτεραιότητα στην Ιταλία, τη χώρα που εφηύρε την όπερα και έδωσε στον κόσμο μερικούς από τους μεγαλύτερους δημιουργούς της. Πολλοί ειδικοί λένε στους New York Times ότι η χώρα τους έχει επαναπαυθεί στις σημαντικές δάφνες της, αντί να καλλιεργήσει μια μουσική κουλτούρα που ενθαρρύνει τους μαθητές να διδαχθούν τη λαμπρή κληρονομιά τους.

Η αναφορά του Teatro Costanzi στο Facebook για το δημοσίευμα των New York Τimes σχετικά με την εκδήλωση:

Με ελάχιστη υποστήριξη από τα σχολεία ή τους νομοθέτες, καλλιτεχνικές οργανώσεις όπως η όπερα Costanzi έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι στο χέρι τους να προσεγγίσουν τους νέους. Ο Τζαμπρόνε επιχειρεί να ανατρέψει την πνιγηρή εικόνα της όπερας, που απευθύνεται αποκλειστικά στους μυημένους, εγκαταλείποντας τον αυστηρό κώδικα ενδυμασίας και διοργανώνοντας εκδηλώσεις όπως αυτή για τα παιδιά.

«Πιστεύουμε ότι το θέατρο πρέπει να είναι για όλους και πρέπει να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται σαν στο σπίτι τους» λέει ο Τζαμπρόνε σε συνέντευξή του. «Εξ ου και η απόφαση να καλωσορίσουμε τους νέους για να φάνε, να κοιμηθούν και να παίξουν εδώ». Η ιταλική όπερα αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπληρώνει, αλλά η μαθητική μουσική κουλτούρα της χώρας είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Στο Teatro Costanzi, περισσότερα από τα μισά παιδιά στο «πάρτι ύπνου» ανήκουν σε ομάδες προσκόπων από τις απομακρυσμένες γειτονιές της Ρώμης. Τα συνοδεύουν ψύχραιμοι προσκοπικοί αρχηγοί που, με εντυπωσιακό τρόπο, πετυχαίνουν την απόλυτη σιωπή των παιδιών μόνο σηκώνοντας το δάχτυλο. Τα περισσότερα δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ ξανά όπερα – όπως άλλωστε και η πλειονότητα των γονέων που τα συνοδεύουν.

Κάποια από αυτά προέρχονται από φτωχές γειτονιές της Ρώμης και αυτή είναι η πρώτη τους επαφή με τον κόσμο της όπερας, η οποία διοργανώνει πολλά προγράμματα προσέγγισης για άστεγους ή ανθρώπους που ζουν στις πιο απομακρυσμένες γειτονιές της πόλης, σε μια απόπειρα να διευρύνει την απήχησή της.

Το Σάββατο τα παιδιά παρακολούθησαν μέρος μιας πρόβας για την επερχόμενη παρουσίαση της Τετάρτης Συμφωνίας του Τσαϊκόφσκι. Εμαθαν πώς το προσωπικό καθαρίζει τον μεγαλύτερο πολυέλαιο του κόσμου και γνώρισαν τις λεπτομέρειες του θεάτρου μέσω ενός «κυνηγιού θησαυρού» που τα έκανε να ανεβοκατεβαίνουν σκάλες και να μπαινοβγαίνουν στα στασίδια σαν γάλλοι φαρσέρ.

Η «Εμα το φάντασμα» –κατά κόσμον Βαλεντίνα Γκαργκάνο, σοπράνο στο πρόγραμμα νέων καλλιτεχνών της όπερας– έκανε και μια δεύτερη εμφάνιση, αποσπώντας την υπόσχεση των παιδιών ότι θα μιλήσουν στους φίλους τους για «αυτό το μαγικό μέρος» και θα επιστρέψουν όταν μεγαλώσουν. Ενα κορίτσι είχε πειστεί τόσο πολύ ότι η Γκαργκάνο ήταν πραγματικό φάντασμα, που οι διοργανωτές φρόντισαν να συναντηθούν οι δυο τους όταν η σοπράνο φορούσε τα κανονικά ρούχα της.

Μετά από μια σειρά μουσικών εκτελέσεων, ανάμεσά τους και το κλασικό νανούρισμα του Μπραμς, τα παιδιά εγκαταστάθηκαν σε ένα συνονθύλευμα από υπνόσακους, πάνω σε ένα τεχνητό πράσινο γκαζόν που χρησιμοποιήθηκε σε προηγούμενη παραγωγή της «Madama Butterfly» – κάτω από υπερμεγέθεις φωτογραφίες ορισμένων από τα αστέρια που εμφανίστηκαν στο Costanzi, όπως η Μαρία Κάλας, ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν και ο Ρούντολφ Νουρέγεφ.

Μετά το πρωινό της Κυριακής τα παιδιά συμμετείχαν σε εργαστήρια: σχεδίασαν πολύχρωμες χάρτινες στολές μπαλέτου, έμαθαν τις βασικές στάσεις του μπαλέτου, τραγούδησαν ως μέλη χορωδίας (κάποια με μεγαλύτερο ενθουσιασμό από τα άλλα) και έπαιξαν μια εκδοχή του παιχνιδιού «Φίδια και Σκάλες» με θέμα την όπερα.

Μετά από ένα ομαδικό τραγούδι και μια φωτογραφία, έφτασε η ώρα της επιστροφής των παιδιών στα σπίτια τους. «Περάσατε καλά;» τα ρώτησε ο Τζιαμπρόνε. «Ναι!!!» απάντησαν με μια φωνή. «Κοιμηθήκατε καλά;» τα ξαναρώτησε, με τις απαντήσεις να περιλαμβάνουν και κάποια σποραδικά «όχι». «Ελπίζω να επιστρέψετε σύντομα» ήταν η αποχαιρετιστήρια φράση του, με κάποια από τα πιτσιρίκια να τον επευφημούν και να τον διαβεβαιώνουν ότι θα επιστρέψουν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News