Στις σκανδιναβικές χώρες το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι ταλαιπωρημένο από την πορεία των δημοσίων οικονομικών, από την αποβιομηχάνιση, τις φορομπηχτικές πολιτικές, τα τοκοχρεολύσια, την ανεργία και τα υπόλοιπα ντεσού του χρεοκοπημένου οικονομικού μοντέλου, έτσι δύναται να προσφέρει ακόμη καλές συντάξεις.

Ωστόσο εκεί ξέσπασε ένα κίνημα χαρακτήρα social media, το οποίο βάλλει κατά της τριμερούς συνεισφοράς (ασφαλισμένος, εργοδότης, κράτος) επικεντρώνοντας στην «ατομική επιλογή». Συνιστά το αποκορύφωμα του ατομικισμού, της άγνοιας, αλλά κατά κάποιον τρόπο και της φυγοπονίας.

Η Repubblica έγραψε ότι ο αριθμός των οπαδών του κινήματος «Οικονομική ανεξαρτησία, σύνταξη νωρίς» διογκώνεται από τον σχετικό θόρυβο στο web, δυσανάλογα όμως με την πραγματική απεύθυνσή του στις σκανδιναβικές κοινωνίες. Είναι, βέβαια, κίνημα νεανικό.

Η κεντρική ιδέα των παιδιών (που εμπιστεύονται πολύ τους ανάλογης ηλικίας influencers) είναι να εξοικονομήσει κάποιος αρκετά χρήματα σε νεαρή ηλικία ώστε να σταματήσει να εργάζεται. Πότε θα σταματήσει; Κατά τη βουλησιαρχική τους «λογική», όχι πολύ μακριά από το πρώτο του μεροκάματο, κοντά στα 40 του…

Οι οικονομολόγοι που παρατηρούν μάλλον έκπληκτοι το φαινόμενο λένε ότι τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται, πρώτον, ότι το ίδιο το εύρωστο σύστημα πρόνοιας επιτρέπει σε αυτά να σχεδιάζουν ένα μέλλον χωρίς δουλειά και, δεύτερον, ότι το σύστημα θα πάψει να είναι εύρωστο αν το ρίξουν όλοι στον εργασιακό αναχωρητισμό και σταματήσουν να συνεισφέρουν στο κοινό ταμείο.

Απλά πράγματα, αλλά ως φαίνεται… δυσνόητα. Διότι η ιδέα να δίνει κανείς προτεραιότητα στις αποταμιεύσεις του σε μια κοινωνία που βασίζεται στη συνεργασία και στη συνεισφορά όλων είναι βλακώδης, ενώ σηματοδοτεί και ριζική αλλαγή σε σύγκριση με την αντίληψη των προηγουμένων γενεών.

Πώς, αλήθεια, ο εργαζόμενος μπορεί να εξοικονομήσει λεφτά στις δεδομένες σχέσεις παραγωγής ώστε να αποταμιεύσει και να σταματήσει να εργάζεται; Το λαχείο, η κληρονομιά ή ο κρυμμένος θησαυρός στο υπόγειο είναι, βέβαια, λύσεις θαυμάσιες, ωστόσο στην οικονομία δεν γίνονται θαύματα.

Οι σκανδιναβικές χώρες είναι από τις πλουσιότερες στον κόσμο. Η πλουσιότερη όλων, η Νορβηγία, έχει κατά κεφαλήν ΑΕΠ 40% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσον όρο, αλλά και οι Δανία και Σουηδία συγκαταλέγονται επίσης στις καλοστεκούμενες χώρες.

Το πρόβλημα των παιδιών είναι ότι το σκανδιναβικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι μεν γενναιόδωρο, όμως έχει αυστηρούς κανόνες όσον αφορά τις εισφορές, κάτι που αφήνει μικρή ελευθερία επιλογής στα άτομα και στις οικογένειές τους, έγραψαν οι Ιταλοί.

Αυτή η πραγματικότητα είναι που κάνει τους νέους να ονειρεύονται ότι μπορούν να επιζήσουν εκτός συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, έχοντας αποκτήσει οικονομική ανεξαρτησία. Οι οικονομολόγοι λένε στα παιδιά ότι τέτοιες πολυτέλειες έχουν μόνο οι λεφτάδες και όχι οι εργαζόμενοι, αλλά τα παιδιά δεν τους ακούν.

Πέρα από τον νεανικό θόρυβο στο web, η εμπιστοσύνη των σκανδιναβικών λαών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης παραμένει πολύ υψηλή, κυρίως στη νορβηγική κοινωνία. Οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν το φαινόμενο του κινήματος περιθωριακό και τονίζουν ότι ο συντομότερος δρόμος προς την οικονομική ανεξαρτησία για κάθε εργαζόμενο είναι η υποστήριξη της κοινωνικής πρόνοιας: «Στη Νορβηγία δεν χρειάζεται να σκέφτεσαι την ιδιωτική ασφάλιση ή ποιος θα σε φροντίσει όταν γεράσεις. Εχουμε σύστημα πρόνοιας που επιτρέπει σε όλους να έχουν στοιχειώδη ασφάλεια».

Πρόβλημα ενδέχεται να υπάρξει για το σκανδιναβικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης μόνο σε περίπτωση που γιγαντωθεί το κίνημα των παιδιών. Από πλευράς τους οι ντόπιοι πολιτικοί στηρίζουν με δηλώσεις τους την κοινωνική ασφάλιση, προσπαθώντας να μάθουν στα παιδιά τα στοιχειώδη για την επιβίωσή τους.

Υπάρχουν πάντως και εκείνοι οι πολίτες, ελάχιστοι φυσικά, που καταγγέλλουν τους πλούσιους ότι μονοπωλούν την πολυτέλεια να απολαμβάνουν τη ζωή, όμως αντί να διεκδικήσουν πολιτικά το δίκιο τους ως εργαζόμενοι, προτιμούν τον ιδιότυπο αναχωρητισμό, εκτός εργασίας και εκτός κοινωνικής ασφάλισης. Τους λες και νεοχίπηδες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News